Siêu cường châu Á bất ngờ chơi ‘ván bài lớn’ với Mỹ để gỡ bỏ thuế quan?

“Lãnh đạo hai nước đã xác nhận mong muốn gặp gỡ trực tiếp. Chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức, lấy cuộc gặp này làm mục tiêu”, ông Akazawa phát biểu với báo giới tại Washington hôm 23/5, sau cuộc hội đàm với Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) Jamieson Greer.

Phát biểu của ông Akazawa được đưa ra sau cuộc điện đàm giữa ông Trump và Thủ tướng Ishiba, trong đó hai nhà lãnh đạo nhất trí gặp mặt bên lề Hội nghị thượng đỉnh G7 diễn ra vào tháng tới.

Chỉ vài giờ sau cuộc điện đàm, Tổng thống Mỹ bất ngờ bày tỏ ủng hộ thỏa thuận hợp tác giữa Nippon Steel (Nhật Bản) và United States Steel Corp (Mỹ), khơi dậy hy vọng rằng ông Trump sẵn sàng lắng nghe lập trường của Tokyo.

Theo ông Trump, thương vụ này sẽ tạo ra ít nhất 70.000 việc làm và đóng góp thêm 14 tỷ USD cho nền kinh tế Mỹ. Việc nhấn mạnh tầm quan trọng của các khoản đầu tư từ Nhật Bản vào Mỹ được xem là một trong những chiến lược của Tokyo nhằm thuyết phục Washington nhượng bộ trong vấn đề thuế quan.

Dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ cho thấy Nhật Bản là quốc gia có lượng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất tại Mỹ trong giai đoạn 5 năm đến 2023.

Ông Akazawa khẳng định khoản đầu tư của Nippon Steel sẽ mang lại lợi ích cho kinh tế Mỹ, nhưng từ chối bình luận về tác động của thương vụ đối với đàm phán thương mại, hoặc liệu đây có phải là thương vụ mua lại hay không, trước khi có thông báo chính thức từ phía Mỹ.

Một tuyên bố riêng từ Văn phòng Nội các Nhật Bản cho biết ông Akazawa đã “kiên quyết yêu cầu Mỹ xem xét lại các biện pháp thuế quan đối với Nhật Bản”. Ông cũng cho biết vòng đàm phán lần này tập trung vào việc mở rộng thương mại, các rào cản phi thuế quan và hợp tác về an ninh kinh tế, đồng thời đánh giá rằng cuộc trao đổi đã “thẳng thắn và sâu sắc hơn trước”.

Tương tự nhiều quốc gia khác, Nhật Bản đang phải chịu mức thuế 25% đối với ô tô, thép và nhôm, cùng mức thuế phổ quát 10% mà chính quyền Trump áp đặt. Nếu không đạt được thỏa thuận, mức thuế này dự kiến sẽ tăng lên 24% vào đầu tháng 7.

Hiện, ô tô và linh kiện chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ. Ngành công nghiệp ô tô là trụ cột của nền kinh tế Nhật và tạo việc làm cho khoảng 8% lực lượng lao động.

Với cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản dự kiến diễn ra vào mùa hè này, một thỏa thuận thương mại thành công có thể giúp Thủ tướng Ishiba cải thiện tỷ lệ tín nhiệm – vốn đang ở mức thấp kỷ lục kể từ đầu nhiệm kỳ.

Tuy nhiên, nếu thỏa thuận này nhượng bộ quá nhiều cho Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, mà không giải quyết được vấn đề thuế xe hơi, Tokyo có thể đối mặt với phản ứng ngược trong nước.

Đây là vòng đàm phán cấp cao thứ ba của ông Akazawa với các đối tác Mỹ. Dự kiến, ông sẽ quay lại Mỹ vào tuần tới để gặp Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent. Phát biểu trước các cuộc họp hôm 23/5, ông Akazawa nhấn mạnh rằng cần phải đạt được thỏa thuận một cách toàn diện, đồng thời cảnh báo không nên nóng vội.

“Việc nói đã đến gần thỏa thuận bao nhiêu là vô nghĩa. Như người Anh hay nói: ‘Không có gì được thống nhất cho đến khi mọi thứ được thống nhất’”, ông cho biết.

>> Một thương vụ, hơn 70.000 việc làm và 14 tỷ USD: Thép Mỹ đổi chủ trong vỏ bọc ‘hợp tác’?