Siêu dự án đường sắt cao tốc 70 tỷ USD - Cơ hội để Việt Nam trở thanh trung tâm logistics của khu vực
Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam của Việt Nam không chỉ mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ cho ngành vận tải và logistics trong nước, mà còn tạo nên sự kết nối chiến lược với các quốc gia Đông Nam Á, giúp Việt Nam trở thành một trung tâm vận tải khu vực.
Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam (HSR) của Việt Nam tái khởi động vào năm nay với tổng mức đầu tư ước tính 70 tỷ USD, là một trong những dự án hạ tầng lớn nhất trong lịch sử nước ta. Theo bài phân tích "The Political Economy of Vietnam’s North-South High-Speed Rail Project" của TS Nguyễn Khắc Giang, Viện Nghiên cứu ISEAS - Yusof Ishak (Singapore), dự án HSR này không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế và xã hội Việt Nam mà còn đối với khu vực Đông Nam Á.
 |
| Ảnh minh họa - Nguồn: Internet. |
Tiềm năng phát triển và kết nối khu vực
Đường sắt cao tốc Bắc-Nam được kỳ vọng sẽ thúc đẩy kết nối vùng, tạo ra một mạng lưới vận tải liên kết giữa các đô thị lớn của Việt Nam và các quốc gia lân cận như Lào, Campuchia và Thái Lan. Trong bối cảnh thương mại nội khối Đông Nam Á tăng trưởng mạnh, tuyến HSR có thể giúp giảm thời gian vận chuyển hàng hóa và hành khách, từ đó hạ thấp chi phí logistics và tăng cường giao thương xuyên biên giới. Điều này phù hợp với xu hướng phát triển của khu vực khi các dự án đường sắt cao tốc khác như ở Thái Lan và Lào đã được triển khai, cho phép Việt Nam tham gia sâu hơn vào mạng lưới giao thông toàn khu vực.
Ngoài ra, sự kết nối này còn mở ra cơ hội phát triển bất động sản và các ngành dịch vụ liên quan dọc tuyến đường sắt. Các ga tàu cao tốc sẽ trở thành động lực phát triển các khu đô thị, khu công nghiệp và trung tâm thương mại mới, qua đó gia tăng giá trị đất đai và nâng cao sức cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế.
Tăng cường khả năng cạnh tranh logistics
Ngành logistics Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức lớn về cơ sở hạ tầng và chi phí vận tải. Theo Ngân hàng Thế giới, chi phí logistics của Việt Nam chiếm khoảng 20% GDP, cao hơn nhiều so với các nước phát triển và thậm chí là các nước trong khu vực Đông Nam Á. Việc xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc sẽ giúp giảm áp lực lên hệ thống đường bộ hiện tại, giảm thiểu thời gian và chi phí vận chuyển, đặc biệt là khi vận tải hàng hóa nặng hoặc có giá trị cao.
Việc cải thiện cơ sở hạ tầng vận tải sẽ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ và tăng cường năng lực cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang ngày càng phụ thuộc vào xuất khẩu và dòng vốn FDI, một hệ thống logistics mạnh mẽ và hiệu quả là yếu tố then chốt giúp duy trì tăng trưởng bền vững.
Tác động đến chiến lược phát triển bền vững
Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam. Đường sắt là phương tiện vận tải sạch hơn nhiều so với đường bộ và hàng không, với lượng khí thải carbon thấp hơn đáng kể. Việc chuyển dịch một phần vận tải từ đường bộ và hàng không sang đường sắt sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và hỗ trợ các cam kết của Việt Nam trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu.
Cùng với đó, hệ thống HSR sẽ giúp giảm tình trạng tắc nghẽn giao thông tại các thành phố lớn, vốn là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí. Khi tuyến đường sắt được đưa vào sử dụng, người dân có thể lựa chọn di chuyển bằng tàu cao tốc thay vì xe cá nhân hoặc xe khách, từ đó giảm tải cho hệ thống giao thông đường bộ.
Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam không chỉ mang tính biểu tượng về sự phát triển cơ sở hạ tầng mà còn tạo đà cho Việt Nam trở thành một trung tâm logistics trong khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, để dự án thành công, cần có sự quản lý chặt chẽ về tài chính, lựa chọn đối tác hợp lý và minh bạch trong các quyết định. Nếu thực hiện tốt, dự án này sẽ không chỉ cải thiện năng lực vận tải mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững, củng cố vị thế của Việt Nam trên bản đồ kinh tế khu vực và toàn cầu.
