Startup xe điện Trung Quốc: Founder được mệnh danh là ‘Elon Musk thứ 2’, doanh số ngang Tesla, BYD nhưng mỗi chiếc xuất xưởng lỗ nặng gần 300 triệu đồng

Nhà đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Nio, William Li, được hàng chục nghìn fan hâm mộ cuồng nhiệt chào đón như ngôi sao nhạc rock. Thời khắc đó, ông đang bước lên sân khấu sân vận động Olympic ở Tây An, Trung Quốc.

Ông Li, người thường được ví như “Elon Musk của Trung Quốc”, đã khiến các nhà đầu tư và giới phân tích hình thành nhiều quan điểm trái ngược. Một số coi việc đặt cược của ông vào công nghệ hoán đổi pin là không thể, trong khi ý kiến khác lại đặt ra các câu hỏi về tính bền vững của hoạt động kinh doanh xe điện cao cấp.

Nhà đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành Nio William Li

Gần một thập kỷ sau khi được thành lập, hãng xe điện Trung Quốc vẫn đang phải vật lộn với những khoản lỗ nặng nề và chi phí cao khó kiểm soát. Tuy nhiên, sự nhiệt tình của những người hâm mộ bất chấp cái lạnh dưới 0 độ C tại “Nio Day” cuối tuần qua chính là lời nhắc nhở sâu sắc, rằng công ty xe hơi non trẻ của Li đã lấy lòng được rất nhiều tài xế trẻ ở thị trường xe điện lớn nhất thế giới.

Ông Li chụp ảnh với các chủ xe trong buổi dạ tiệc ở Trung Quốc vào tháng 3/2021

“William Li là người tiên phong. Ông ấy thực sự là Elon Musk của Trung Quốc nếu xét đến việc xây dựng thương hiệu và những bước đi táo bạo”, Tú Lê, người sáng lập công ty tư vấn Sino Auto Insights có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết.

Theo dữ liệu của HSBC, doanh số bán hàng của Nio tính đến cuối tháng 11 năm nay đã tăng 33% với khoảng 142.000 xe, vượt lên trên hầu hết các thương hiệu nước ngoài trên thị trường xe điện Trung Quốc. Hãng hiện vẫn đang đuổi theo sát nút Tesla và BYD do Warren Buffett hậu thuẫn.

Dù vậy, điều đáng buồn là kể từ khi niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Nasdaq của New York năm 2018, Nio hiện vẫn lỗ 12.000 USD trên mỗi một chiếc ô tô xuất xưởng, theo chủ tịch kiêm đồng sáng lập Lihong Qin cho hay.

Startup xe điện lấy khách hàng làm trung tâm

Li, 49 tuổi, thành lập công ty đầu tiên của mình khi đang theo học ngành xã hội học và luật tại Đại học Bắc Kinh cách đây hơn 2 thập kỷ.

Trước Nio, ông từng thành lập liên doanh có tên Bitauto - kênh bán xe trực tuyến đầu tiên của Trung Quốc được Li thành lập năm 2000 và niêm yết trên Nasdaq vào năm 2010.

Tình trạng ô nhiễm không khí ở các thành phố của Trung Quốc vào những năm 2000 khiến ông cân nhắc việc kinh doanh xe điện. Tên tiếng Trung của Nio, “wei lai” mang ý nghĩa là “bầu trời xanh đang đến”.

Bên cạnh đó, nhà sáng lập đã nhận thấy rằng các nhà sản xuất ô tô truyền thống đã mắc nhiều sai lầm trong mảng dịch vụ khách hàng. Tiêu biểu phải kể đến là Audi, một trong những thương hiệu xe hơi bán chạy nhất Trung Quốc năm 2018.

Thay vì chăm sóc khách hàng trung thành, nhân viên bán hàng Audi lại lao vào quảng cáo quyết liệt, cốt để bán được hàng. Câu chuyện này khiến ông Li suy nghĩ, rằng khách hàng nên được đối xử như một ‘thành viên câu lạc bộ’ hơn là mục tiêu bán hàng.

“Tương lai của một thương hiệu hay một công ty không nằm ở ranh giới của sản phẩm. Nó sẽ được xác định dựa trên đối tượng khách hàng mà họ phục vụ”, ông nói.

Nio đã vượt qua Audi về doanh số bán hàng tại Thượng Hải

Tầm nhìn của ông phần nào đã được chứng minh. Nio đã vượt qua Audi về doanh số bán hàng tại Thượng Hải khi thị phần của các nhà sản xuất ô tô nước ngoài tại Trung Quốc sụt giảm.

Hiện tại, người dùng Nio có thể nhắn tin trực tiếp cho Li thông qua một ứng dụng dịch vụ của riêng công ty. Các giám đốc điều hành cấp cao cũng trở nên quá quen với việc nhận được tin nhắn từ cấp trên, có thể vào lúc nửa đêm, rằng các khúc mắc của khách hàng liệu có thể giải quyết.

“Ông ấy thúc đẩy khái niệm lấy người dùng làm trung tâm. Bạn sẽ cảm nhận được điều này tại Nio”, một nhà tư vấn cho biết.

Lỗ 1,6 tỷ USD trong 3 năm trong khi doanh thu gần như bằng 0

Theo Financial Times, ông Li đặt rất nhiều sự kỳ vọng vào việc sản xuất ô tô sử dụng pin thay thế - một cách tiếp cận khá khác so với Tesla. Nhà sáng lập tin rằng người tiêu dùng ở các thành phố lớn sẽ thích công nghệ này, thứ giúp họ chỉ mất vài phút ngắn ngủi tiếp đầy nhiên liệu.

Trong những tháng gần đây, Li đạt được quan hệ đối tác với Geely và Changan, hai trong số những tập đoàn ô tô lớn nhất Trung Quốc, để phát triển cơ sở hạ tầng và công nghệ trao đổi pin với mục đích giảm chi phí.

Vào tháng 12, hàng triệu người đã theo dõi buổi phát sóng trực tiếp của ông trong chuyến đi kéo dài 14 giờ lái xe từ Thượng Hải đến Hạ Môn. Hành trình 1.000km có mục đích giới thiệu công nghệ pin mới dành cho ô tô cá nhân do Nio phát triển.

Cột mốc này vô cùng quan trọng với Nio, song chưa thể biến sự nhiệt tình của nhà sáng lập này thành lợi nhuận.

Nio lỗ 1,6 tỷ USD trong 3 năm trong khi doanh thu gần như bằng 0

Khi niêm yết trên thị trường chứng khoán New York vào năm 2018, Nio lỗ 1,6 tỷ USD trong 3 năm trong khi doanh thu gần như bằng 0. Sau đó, hãng xe điện được các doanh nghiệp nhà nước hỗ trợ với số tiền gần 1 tỷ USD vào năm 2020.

Đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ Tesla, BYD cùng một số các công ty khởi nghiệp như Li Auto và Xpeng, Nio không thể đạt được mục tiêu sản xuất và ghi nhận khoản lỗ lớn kỷ lục. Cổ phiếu mất hơn 85% kể từ mức đỉnh hồi năm 2021.

Gần đây, Nio đã nhận được 2,2 tỷ USD từ CYVN, một tập đoàn đầu tư đến từ Abu Dhabi. Đây là lần thứ hai nhà đầu tư Trung Đông này bơm tiền vào Nio sau khoản đầu tư trị giá 1 tỷ USD hồi tháng 7 vừa qua.

Hiện các nhà đầu tư và chuyên gia phân tích đang lo lắng rằng Li, dưới áp lực tài chính, có thể làm suy yếu danh tiếng vốn có của Nio như một thương hiệu xe hơi cao cấp.

Một số khác lại cho rằng công ty đang xây dựng cơ sở kinh doanh tại châu Âu này có thể được hưởng lợi từ nỗ lực tập trung đẩy mạnh doanh số bán hàng trong nước trước khi mở rộng ra thị trường nước ngoài.

“William thật điên rồ,” một nhân viên công ty nói đùa. “Người hâm mộ của ông ấy cũng vậy.”

>> Từng được coi là “sát thủ Tesla”, Nio - hãng xe điện Trung Quốc - báo cáo lỗ tăng mạnh