Sữa làm giảm hiệu quả của thuốc kháng sinh

Nghiên cứu cho thấy uống sữa trước khi uống thuốc kháng sinh có thể làm giảm hiệu lực của thuốc. (Ảnh: UniversalImagesGroup)

Hiệu ứng này đặc biệt gây ra vấn đề đối với một số loại kháng sinh, là những loại thuốc được sử dụng để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn. Kháng sinh uống — ví dụ như dạng viên hoặc dạng lỏng — cần được hấp thụ vào máu để có hiệu quả. Nhưng khi dùng cùng với các sản phẩm từ sữa, chẳng hạn như sữa, pho mát hoặc sữa chua, một số loại kháng sinh không được hấp thụ như bình thường.

Ví dụ, một nghiên cứu phát hiện ra rằng sự hấp thụ của một loại kháng sinh có tên là demeclocycline (tên thương mại là Declomycin) vào máu giảm đáng kinh ngạc tới 83% khi uống cùng sữa, so với nước và một bữa ăn không có sữa. Demeclocycline được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ở đường hô hấp, như viêm phổi.

Một nghiên cứu khác cho thấy khi uống ciprofloxacin cùng sữa, nồng độ thuốc trong máu thấp hơn khoảng 30% đến 36% so với khi uống cùng nước. Loại kháng sinh này được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh, từ viêm phổi đến bệnh lậu .

Có ít dữ liệu về tác dụng của các sản phẩm từ sữa khác, nhưng các nghiên cứu nhìn chung cho thấy chúng cũng làm giảm nồng độ kháng sinh trong máu.

Sữa cản trở sự hấp thụ những loại thuốc này như thế nào ?

Các sản phẩm từ sữa chứa nhiều hạt canxi và magiê tích điện, được gọi là "ion". Các ion này có thể liên kết với một số loại kháng sinh, tạo ra "một hợp chất không hòa tan", Anastasiya Shor , trợ lý giáo sư tại Cao đẳng Dược Touro ở New York, cho biết. Các hợp chất không hòa tan này không hòa tan trong nước và nếu một loại thuốc không thể hòa tan trong chất lỏng bên trong ruột , thì nó không thể được hấp thụ vào máu.

Vì vậy, khi các ion canxi và magiê có trong ruột, chúng sẽ giữ lại các phân tử kháng sinh ở đó. Lượng kháng sinh đi vào máu do đó giảm đáng kể, làm giảm hiệu quả của thuốc trên toàn cơ thể.

Tương tác này với các sản phẩm từ sữa chỉ là vấn đề với một số loại kháng sinh nhất định, cụ thể là những loại thuộc hai nhóm : tetracycline và fluoroquinolone. Nó không ảnh hưởng đến tất cả các loại kháng sinh.

Rất may, để tránh tương tác thuốc này khá đơn giản. Điều quan trọng là uống thuốc kháng sinh với nước và đúng giờ trong bữa ăn và thuốc của bạn.

"Để đảm bảo thuốc kháng sinh có tác dụng như mong muốn, bệnh nhân nên uống thuốc 2 giờ trước hoặc 6 giờ sau khi tiêu thụ các sản phẩm từ sữa", Shor cho biết. "Điều này làm giảm sự tiếp xúc của canxi và thuốc kháng sinh trong đường tiêu hóa, và đảm bảo bệnh nhân nhận được lợi ích tối đa từ thuốc".

Cũng quan trọng là phải thận trọng với các nguồn canxi hoặc magiê khác không phải từ sữa, chẳng hạn như thuốc kháng axit (thuốc chữa chứng ợ nóng) và thực phẩm bổ sung. Cũng giống như các sản phẩm từ sữa, những chất này có thể cản trở hiệu quả của một số loại kháng sinh, Shor cảnh báo.

Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dược lý học Châu Âu phát hiện ra rằng, khi thuốc điều trị ung thư tuyến tiền liệt estramustine (tên thương mại là Emcyt) được dùng với sữa, nó sẽ tạo thành một phức hợp với canxi khiến cơ thể khó hấp thụ thuốc hơn.

Một nghiên cứu khác, được công bố trên tạp chí Acta Pharmacologica et Toxicologica, phát hiện ra rằng thuốc sotalol (tên thương mại là Betapace), được sử dụng để điều trị nhịp tim không đều, cũng liên kết với canxi. Liên kết này làm giảm khả năng hấp thụ và hiệu quả của thuốc khi dùng với sữa.

Đôi khi, không phải canxi mà là một loại protein sữa gọi là casein, mới là thủ phạm. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Die Pharmazie phát hiện ra rằng, casein có thể tạo thành phức hợp với các loại thuốc như phenytoin, một loại thuốc dùng để kiểm soát cơn động kinh, và do đó làm giảm sự hấp thụ thuốc trong đường tiêu hóa.

Các enzyme trong sữa cũng có thể gây ra vấn đề. Theo một nghiên cứu trên Tạp chí Thực hành Dược phẩm Ung thư, thuốc điều trị ung thư mercaptopurine bị bất hoạt bởi một loại enzyme gọi là xanthine oxidase, có nồng độ cao trong sữa. Để tránh tương tác này, bệnh nhân dùng mercaptopurine được khuyên nên giãn cách thời gian uống sữa với thời điểm dùng thuốc để đảm bảo thuốc có tác dụng như mong muốn.

Để tránh bất kỳ tương tác thuốc-thực phẩm nào có thể xảy ra với sữa, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến dược sĩ khi mua thuốc. Một nhà cung cấp dịch vụ y tế có thể giúp làm rõ liệu sữa hoặc các nguồn canxi hoặc magiê khác có làm cho một loại thuốc nhất định kém hiệu quả hơn không và các tương tác thuốc tiềm ẩn cũng thường được liệt kê trên nhãn thuốc.

>> Sữa đậu nành được ví như 'thần dược tăng vòng một' nhưng chớ lạm dụng kẻo hại sức khỏe