Thành phố đảo đầu tiên của Việt Nam dự kiến sẽ trở thành 2 đặc khu sau sáp nhập
Thành phố đảo đầu tiên của cả nước sắp có bước chuyển mình lớn khi được tách thành hai đặc khu hành chính, mở ra kỳ vọng về một mô hình phát triển mới cho vùng biển đảo.
Thành phố đảo Phú Quốc đang bước vào một giai đoạn chuyển mình đáng chú ý khi UBND tỉnh Kiên Giang chính thức công bố đề án sáp nhập hai tỉnh Kiên Giang và An Giang. Tỉnh mới sẽ mang tên An Giang, có diện tích hơn 9.888km2, trở thành tỉnh lớn nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, với dân số gần 5 triệu người. Trung tâm hành chính được đặt tại thành phố Rạch Giá. Tuy nhiên, điều thu hút nhiều sự quan tâm hơn cả chính là việc Phú Quốc sẽ được tách ra để hình thành hai đặc khu hành chính mới: đặc khu Phú Quốc và đặc khu Thổ Châu.
Theo đề án, đặc khu Phú Quốc sẽ được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai phường và sáu xã thuộc thành phố Phú Quốc hiện tại, trụ sở đặt tại UBND thành phố. Đặc khu Thổ Châu sẽ được thành lập từ xã đảo Thổ Châu thuộc TP Phú Quốc, một địa bàn cách đất liền khoảng 198km đường biển, với trụ sở dự kiến tại ấp Bãi Ngự. Đây là điểm nhấn quan trọng trong đề án tái tổ chức chính quyền địa phương, hướng tới quản lý hiệu quả hơn và khai thác tối đa tiềm năng của từng khu vực.
> > Nếu hai tỉnh này ‘về chung một nhà’, Việt Nam sẽ xuất hiện một siêu thủ phủ công nghiệp mới
Phú Quốc từ nhiều năm nay đã nổi lên là điểm đến du lịch hàng đầu tại Việt Nam. Trong năm 2024, đảo này đón gần 6 triệu lượt khách du lịch, thu về hơn 21.000 tỷ đồng. Sự phát triển của du lịch đã kéo theo làn sóng đầu tư mạnh mẽ với khoảng 320 dự án đang hoạt động, tổng vốn đầu tư gần 390.000 tỷ đồng. Những doanh nghiệp lớn như Vingroup, Sun Group đã phát triển hàng loạt dự án hạ tầng, dịch vụ và nghỉ dưỡng, góp phần nâng cao sức cạnh tranh cho đảo. Với nền tảng hiện có, việc Phú Quốc trở thành đặc khu hành chính là bước đi cần thiết để tạo điều kiện phát triển nhanh hơn, đồng thời tháo gỡ các hạn chế trong cơ chế quản lý trước đây.
Sự thay đổi về mô hình hành chính còn giúp tinh gọn bộ máy, giảm khoảng 30-40% số lượng xã, phường, đồng thời phân bổ lại diện tích và dân cư hợp lý giữa các đơn vị. Quan trọng hơn, đặc khu sẽ có những chính sách linh hoạt hơn nhằm thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng và nâng cao chất lượng dịch vụ. Những chính sách đang được đề xuất bao gồm miễn thuế trong một số lĩnh vực, miễn thị thực cho du khách quốc tế, cấp visa điện tử nhanh chóng, thu hút nhân lực chất lượng cao và đơn giản hóa thủ tục đầu tư. Đây là những điều kiện thuận lợi để Phú Quốc vươn lên mạnh mẽ hơn trong tương lai gần.
Bên cạnh đó, đề án phát triển Phú Quốc đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 đã đặt ra hướng đi rõ ràng cho thành phố đảo đầu tiên của Việt Nam. Phú Quốc sẽ được phát triển theo mô hình đô thị biển – đảo kết hợp giữa du lịch, dịch vụ, công nghệ và tài chính. Ba trụ cột chính bao gồm: du lịch mang bản sắc văn hóa địa phương, hệ thống dịch vụ – thương mại – logistics chất lượng cao, và phát triển đô thị sinh thái, công nghệ hiện đại. Song song với phát triển kinh tế, chính quyền cũng đặt mục tiêu bảo tồn môi trường biển, bảo vệ hệ sinh thái và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Riêng đặc khu Thổ Châu có vai trò khác biệt. Đây là địa bàn quan trọng về quốc phòng và an ninh biển đảo. Việc tổ chức đặc khu tại đây không chỉ để phát triển dân sinh mà còn nhằm tăng cường kiểm soát và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, nhất là trong bối cảnh tình hình biển Đông còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp. Thổ Châu sẽ là điểm tựa chiến lược, đồng thời có thể từng bước xây dựng các cơ sở phục vụ hậu cần nghề cá và phát triển kinh tế biển phù hợp với quy mô và đặc điểm địa phương.
Nhìn tổng thể, việc tách Phú Quốc thành hai đặc khu không chỉ là sự điều chỉnh đơn thuần về mặt hành chính, mà còn là bước đi mang tính chiến lược để tổ chức lại nguồn lực, tăng hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế theo hướng bền vững. Với những điều kiện hiện tại và các định hướng rõ ràng, Phú Quốc đang có cơ hội trở thành hình mẫu cho các địa phương khác trong cả nước trong quá trình cải tổ hành chính và thúc đẩy phát triển vùng biển đảo.
Những chuyển biến sắp tới tại Phú Quốc sẽ là giai đoạn quan trọng, không chỉ đối với địa phương mà còn đối với toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Nếu được triển khai đúng hướng, Phú Quốc có thể trở thành điểm sáng về quản lý, phát triển du lịch và đầu tư trong khu vực, góp phần khẳng định vị trí của Việt Nam trong lĩnh vực kinh tế biển và hội nhập quốc tế.
Phú Quốc được gọi là thành phố đảo đầu tiên của Việt Nam vì đây là địa phương duy nhất có toàn bộ diện tích nằm trên đảo nhưng vẫn đạt đủ điều kiện để được nâng cấp thành đơn vị hành chính cấp thành phố trực thuộc tỉnh. Chính thức trở thành thành phố vào ngày 1/1/2021, Phú Quốc bao gồm 9 đơn vị hành chính cấp xã, trải rộng trên đảo chính và quần đảo Thổ Châu. Hiện nay, Phú Quốc tiếp tục thu hút sự chú ý khi được đề xuất tách thành hai đặc khu hành chính: đặc khu Phú Quốc và đặc khu Thổ Châu. Đây là bước đi chiến lược nhằm tinh gọn bộ máy, tăng tính tự chủ trong quản lý và khai thác tối đa tiềm năng riêng biệt của từng khu vực. Trong đó, đặc khu Phú Quốc sẽ tập trung phát triển du lịch, thương mại và dịch vụ chất lượng cao, còn đặc khu Thổ Châu giữ vai trò then chốt về quốc phòng, an ninh biển đảo và phát triển kinh tế biển bền vững.
