Thực tế phũ phàng: Lãnh đạo hô hào AI nhưng chính họ lại lạc hậu công nghệ

Một khảo sát do Capgemini công bố trên Harvard Business Review cho thấy chỉ khoảng 15% lãnh đạo và quản lý sử dụng AI tạo sinh một cách thường xuyên trong công việc hằng ngày. Các báo cáo của Gartner ghi nhận đa số CEO tin AI sẽ định hình “kỷ nguyên kinh doanh mới”, song mức độ tự tin vào năng lực AI của đội ngũ điều hành cấp cao lại thấp. Chỉ khoảng 44% CEO đánh giá các lãnh đạo công nghệ của mình “thạo AI”.

Mặt khác, mức độ dùng AI của người lao động cũng chưa bùng nổ như hình dung. Khảo sát đại diện toàn quốc tại Mỹ của Ngân hàng Dự trữ Liên bang St. Louis cho thấy khoảng 28% người lao động dùng AI tạo sinh cho công việc (tỷ lệ này gần như đi ngang giữa tháng 8 và 11/2024). Như vậy, làn sóng AI đang tiến nhanh về mặt truyền thông và đầu tư, nhưng thực hành hằng ngày chưa bắt kịp, đặc biệt ở nhóm lãnh đạo.

Nhóm lãnh đạo điều hành cao cấp là những người ít thành thạo AI nhất. Ảnh minh họa

Bức tranh vĩ mô lại cho thấy một nghịch lý khác khi doanh nghiệp vẫn ồ ạt nâng cấp AI ở cấp tổ chức. Khảo sát thường niên “State of AI” của McKinsey cho thấy các công ty đã bắt đầu tái thiết quy trình để thu giá trị thực từ genAI, phân vai rõ ràng hơn cho lãnh đạo cấp cao trong quản trị AI, đồng thời đẩy mạnh tái kỹ năng lực lượng lao động.Nói cách khác, doanh nghiệp đang đầu tư và tái cấu trúc vì AI, nhưng việc lãnh đạo trực tiếp “sờ tay” vào công cụ vẫn là điểm nghẽn.

Vì sao lãnh đạo còn chần chừ? Một phần đến từ rủi ro danh tiếng và pháp lý (nhất là ngành được quản lý chặt), một phần do lịch làm việc dày đặc khiến họ ít cơ hội thử nghiệm và một phần do nhận thức “chiến lược hóa” AI quá sớm mà thiếu trải nghiệm cá nhân. Nghiên cứu khác trên HBR còn chỉ ra hệ quả bất ngờ. Khi dùng ChatGPT để dự báo, một số lãnh đạo trở nên lạc quan quá mức; trong khi thảo luận ngang hàng lại giúp họ thận trọng hơn.

Dù vậy, nhiều doanh nghiệp tiên phong đang có những “khóa học thực chiến” cho ban điều hành cấp cao, từ triển khai học viện AI nội bộ đến bắt buộc lãnh đạo thực hành công cụ trên các quy trình cụ thể. Business Insider ghi nhận loạt tập đoàn như JPMorgan, PwC, UPS, IKEA, BMW… đã bổ nhiệm lãnh đạo phụ trách AI, phát hành GPT nội bộ, đào tạo diện rộng và gắn AI với KPI năng suất. Đây là những cách buộc quản lý cấp cao phải dùng, hiểu và dẫn dắt thay vì đứng ngoài.