Hàng trăm tấn tôm hùm bông ùn ứ, hàng đổ bộ thị trường nội địa với giá bán giảm mạnh do Trung Quốc ngừng nhập.
Tôm hùm bông nằm trong Top hải sản cao cấp có giá đắt đỏ nhất so với các loại tôm hùm đang bán tại thị trường Việt. Song, những ngày gần đây, giá tôm hùm bông tại các cửa hàng hải sản lại giá mạnh.
Hiện, tôm hùm bông tươi sống với giá từ 1,2-1,95 triệu đồng/kg tùy kích cỡ. So với thời điểm tháng 7, giá loại hải sản cao cấp này giảm khoảng 400.000-500.000 đồng/kg.
“Trước tôm hùm bông size 1-1,2 kg/con tôi bán giá gần 2,3 triệu đồng/kg, nay giá chỉ còn 1,8 triệu đồng/kg”, anh Lê Anh Tú - chủ cửa hàng hải sản ở Giải Phóng (Hoàng Mai, Hà Nội) nói.
Theo anh Tú, giá loại hải sản này trước nay rất cao. Khoảng 3 tháng trở lại đây, giá tôm hùm bông giảm khá mạnh, nguồn hàng cũng dồi dào hơn.
“Dù giá giảm mạnh nhưng tôm vẫn rất khó bán”, anh Tú nói. Bởi, so với tôm hùm xanh và tôm hùm Alaska trên thị trường, tôm hùm bông giá thường đắt gấp rưỡi, thậm chí gấp 2-3 lần. Do đó, loại tôm này rất kén khách mua. Hiện giá đã giảm khoảng 500.000 đồng/kg nhưng vẫn đắt hơn tôm hùm xanh và tôm hùm Alaska nhập khẩu.
Anh Trần Văn Hưng, chủ một cửa hàng hải sản ở Tân Mai (Hoàng Mai) thừa nhận, giá tôm hùm bông tại cửa hàng của anh giảm chỉ còn 1,2-1,8 triệu đồng/kg tùy loại. Song, loại tôm này vẫn khá ế ẩm.
“Dịp này, các vựa chào mời mua sỉ tôm hùm giá khá thấp, nhưng tôi không dám nhập nhiều”, anh Hưng chia sẻ. Theo anh, năm nay kinh tế khó khăn, người tiêu dùng đều thắt chặt chi tiêu. Tôm hùm vốn là loại hải sản cao cấp kén khách, tôm hùm bông lại càng kén người mua hơn vì giá rất đắt đỏ.
Năm ngoái, trung bình một tuần anh Hưng tiêu thụ được khoảng 30-50 con tôm hùm bông. Còn nay, lượng tôm bán ra mỗi tuần chỉ khoảng trên dưới 20 con dù giá đã giảm mạnh so với trước.
Ở nước ta, tôm hùm bông chủ yếu được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Tháng 5/2023, Trung Quốc sửa Luật về bảo vệ động vật hoang dã, trong đó tôm hùm bông tự nhiên nằm trong danh mục cấm đánh bắt, sử dụng và buôn bán. Tổng cục Hải Quan Trung Quốc chỉ đạo hệ thống hải quan các cửa khẩu kiểm soát chặt tôm hùm bông khai thác tự nhiên nhập khẩu.
Theo đó, xuất khẩu tôm hùm bông của Việt Nam sang Trung Quốc bị ách tắc từ tháng 8 đến nay. Tại các vùng nuôi ở nước ta còn khoảng 400 tấn tôm hùm bông đến ngày thu hoạch nhưng không bán được, giá giảm mạnh. Người nuôi tôm hùm điêu đứng, kêu cứu khẩn cấp.
Bà Nguyễn Thị Anh Thư, Giám đốc Công ty TNHH Thủy sản và Thương mại tổng hợp Thành Nhơn, cho biết, tôm hùm bông thường được nông dân xuất bán khi ở kích cỡ 500-600gram, nhưng nay quá lứa, trọng lượng lên đến hơn 700gram, thậm chí 1 kg/con.
Giá tôm hùm bông giảm một nửa, chỉ còn hơn 1 triệu đồng/kg, thấp hơn cả giá tôm hùm xanh. Theo bà Thư, đây là điều chưa từng xảy ra với con tôm hùm bông.
Dù vậy, theo bà Nguyễn Thị Hải Bình, Tổng giám đốc Tập đoàn STP Group - Super Trường Phát, chúng ta nên chấp nhận thực tế khó khăn hiện nay như một khoảng lặng, nhân cơ hội này đầu tư lại từ đầu theo chuỗi giá trị để có thể phát triển lâu dài.
Bà cũng kiến nghị, thay cho các lồng bè truyền thống, nên nghiên cứu và học tập kinh nghiệm quốc tế triển khai mô hình thí điểm nuôi tôm hùm với công nghệ hiện đại kết hợp với du lịch trải nghiệm nhằm gia tăng thu nhập cho người nuôi tôm hùm.
Khẩn trương gỡ khó
Trong 9 tháng năm 2023, xuất khẩu tôm hùm sang thị trường 1,4 tỷ dân này đạt hơn 95 triệu USD, giảm hơn 46% so với cùng kỳ 2022.
Nhưng theo lãnh đạo Bộ NN-PTNT, Trung Quốc vẫn là thị trường tiềm năng đối với xuất khẩu con tôm hùm của nước ta. Vấn đề là thị trường này ngày càng khó tính, đòi hỏi cao về chất lượng, truy xuất nguồn gốc...
Trong khi, các vùng nuôi ở nước ta vẫn còn nhỏ lẻ, tự phát. Hiện, nước ta có 46 cơ sở bao gói tôm hùm được phía Trung Quốc cấp phép nhưng chưa có vùng nuôi nào có mã số. Do đó, Trung Quốc áp luật mới, tôm hùm bông xuất khẩu sang thị trường này bị ách tắc.
Tại kỳ họp lần thứ 12 Ủy ban Hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam - Trung Quốc, ngày 27/11, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào cho biết, doanh nghiệp Việt Nam cần khẩn trương đăng ký cơ sở sản xuất và đóng gói với Hải quan Trung Quốc; đồng thời các cơ quan chủ quản hai nước cần sớm kiểm tra đánh giá doanh nghiệp, vùng trồng theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến để tôm hùm bông có thể được xuất khẩu vào Trung Quốc.
Để phát triển bền vững, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cho rằng, nuôi trồng tôm hùm phải phát triển theo chuỗi liên kết, có quy hoạch vùng. Nếu cứ làm nhỏ lẻ như hiện nay, rất khó để có được chứng nhận an toàn thực phẩm và mã số vùng nuôi trồng đủ điều kiện xuất khẩu sang Trung Quốc. Bên cạnh đó, phải đẩy mạnh xúc tiến thương mại để mở rộng xuất khẩu sang các thị trường khác như Nhật Bản, châu Âu... Tiêu thụ nội địa cần chú trọng hơn.
