TP.HCM đặt mục tiêu huy động 1,8 triệu tỷ đồng nhờ cơ chế mới trong Nghị quyết 98 sửa đổi

Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa cho ý kiến và thống nhất trình Quốc hội thông qua dự án nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV.

Mục tiêu nghị quyết nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, đảm bảo cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, khả thi, hiệu quả hơn, đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong thu hút nhà đầu tư chiến lược, huy động nguồn lực trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển TP.HCM sau hợp nhất.

Quan trọng hơn là khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập phát sinh trong quá trình thi hành Nghị quyết 98 để xây dựng, phát triển TP.HCM trở thành siêu đô thị lớn nhất tại Đông Nam Á với vị trí, vai trò là đầu tàu dẫn dắt, hạt nhân, động lực tăng trưởng của vùng Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, để góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số, ngoài huy động vốn sẵn có của nền kinh tế, trong 5 năm tới, TP.HCM cần phải huy động thêm 1,8 triệu tỷ đồng từ các dự án chiến lược. Từ đó, đòi hỏi phải bổ sung các giải pháp mang tính đột phá khác luật vào Nghị quyết 98 và thành lập khu thương mại tự do (FTZ) để thu hút nguồn lực đầu tư.

Tại Dự thảo, Chính phủ đề xuất bổ sung quy định về thành lập Khu thương mại tự do TP.HCM, thiết lập khung pháp lý đầy đủ cho mô hình khu thương mại tự do, bao gồm: vị trí, cơ cấu khu chức năng, cơ chế quản lý, thẩm quyền, chính sách đất đai, ưu đãi đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính và cơ chế hải quan đặc thù.

Cơ chế về phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng(TOD) cũng được thiết kế để giải quyết vấn đề quy hoạch và phát triển đô thị; khai thác hiệu quả quỹ đất để huy động vốn đầu tư cho hạ tầng. Theo đó, TPHCM được phép quyết định việc thu hồi đất (sau khi HĐND thành phố chấp thuận) và thực hiện các dự án đầu tư công độc lập để bồi thường, hỗ trợ đối với các dự án đầu tư theo mô hình thiết kế đô thị riêng. Điều này áp dụng cho khu vực vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đường Vành đai 3.

Thành phố cũng được ưu tiên sử dụng 100% số thu từ quỹ đất tại các dự án địa phương nằm trong vùng phụ cận nút giao thông (theo mô hình TOD) để đầu tư ưu tiên vào những dự án giao thông công cộng... Nhiều ưu đãi thuế đặc biệt cũng được áp dụng. Theo đó, tỷ lệ chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) được trừ khi tính thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp lên đến 150%-200% chi phí được xác định. Mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi là 10%, áp dụng trong suốt thời gian thực hiện dự án…

Để đáp ứng nhu cầu phát triển các dự án có quy mô lớn (300ha đến 1.000ha đất trở lên), dự thảo đề xuất cho phép UBND TPHCM quyết định việc thu hồi đất để thực hiện dự án trong FTZ và dự án ưu tiên thu hút đầu tư chiến lược.

Dự thảo cũng bổ sung các tiêu chí về năng lực tài chính và kinh nghiệm của nhà đầu tư khi thực hiện dự án nhằm chọn lựa nhà đầu tư chiến lược có năng lực thực sự để thực hiện dự án lớn, đảm bảo dự án được triển khai nhanh chóng.

Thẩm tra sơ bộ, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 và lưu ý, cơ chế đột phá cần đi đôi với năng lực thực hiện, khả năng quản lý, điều hành, kiểm soát và các điều kiện bảo đảm để triển khai thực hiện.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết việc sửa đổi Nghị quyết 98 sẽ tạo hành lang thể chế mới, đủ mạnh để TP.HCM phát triển tiên phong trong bối cảnh không gian đô thị được mở rộng sau sáp nhập. Theo ông, TP.HCM không chỉ tăng về diện tích và dân số mà còn nâng tầm vai trò, vị thế, hướng đến nhóm 100 TP hàng đầu thế giới.

Thường trực cơ quan thẩm tra cũng nhất trí bổ sung nội dung thành lập khu thương mại tự do TP.HCM, đồng thời lưu ý tính tiếp nối liên thông giữa khu thương mại tự do với trung tâm tài chính quốc tế tại thành phố này và các khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, Hải Phòng. Cần bảo đảm mức ưu đãi hợp lý so với các chính sách tương tự như các địa phương có trong khu thương mại tự do, bảo đảm phát huy hiệu quả, tính hỗ trợ cùng phát triển song vẫn đảm bảo an ninh, an toàn tài chính, phòng ngừa rủi ro, góp phần khơi thông nguồn lực phát huy tiềm năng thế mạnh.

Theo ông Mãi, lần sửa đổi này, nghị quyết tập trung vào hai nhóm cơ chế, chính sách lớn, trong đó chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược được mở rộng đáng kể.

Dự thảo cho phép TP.HCM linh hoạt lựa chọn, ưu đãi các dự án quy mô lớn, với danh mục ưu tiên lên tới 11 nhóm lĩnh vực như: du lịch, nghỉ dưỡng cao cấp, y tế chuyên sâu, văn hóa và thể thao, môi trường, logistics, hạ tầng đô thị và các dự án thuộc khu thương mại tự do (FTZ). Ngưỡng vốn dự án trải từ 2.000 - 75.000 tỉ đồng.

Tiêu chí xác định nhà đầu tư chiến lược cũng được đổi mới theo hướng thực chất hơn là bỏ yêu cầu về vốn điều lệ, tổng tài sản và chuyển sang đánh giá tỉ lệ vốn chủ sở hữu và khả năng huy động vốn. Các nhà đầu tư chiến lược sẽ được hưởng ưu đãi mạnh về thuế, hoạt động R&D, cùng cơ chế giải ngân linh hoạt, những yếu tố giúp TP.HCM tăng sức cạnh tranh trong thu hút tập đoàn lớn.

Điểm đột phá quan trọng nhất là chính sách về FTZ. Trước đây phải trình Thủ tướng, nay TP.HCM được trao quyền quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới và quy định thủ tục thành lập FTZ. Mô hình quản lý "một đầu mối" giao Ban quản lý Khu chế xuất - khu công nghiệp đảm nhiệm cả chức năng hành chính công lẫn hỗ trợ doanh nghiệp, giúp rút gọn mạnh quy trình đầu tư.

Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 dự thảo Nghị quyết theo thủ tục rút gọn.