Việt Nam có loại gia vị đắt đỏ thứ ba thế giới, trồng trên 3 năm mới được thu hoạch: Hà Lan, Mỹ, Anh thi nhau 'chốt đơn'
Loài cây này mọc tự nhiên và được trồng chủ yếu ở những khu vực có khí hậu mát mẻ.
Theo Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), bạch đậu khấu được biết đến là một trong những gia vị lâu đời nhất trên thế giới và đứng thứ ba về độ đắt đỏ, chỉ sau nghệ tây và vani.
Bạch đậu khấu được trồng nhiều ở các quốc gia như Ấn Độ, Sri Lanka, Papua New Guinea, Tanzania và một số nước khác. Bên cạnh đó, loài cây này cũng mọc hoang và được trồng tại Campuchia, Thái Lan, Việt Nam, Trung Quốc.
Tại Việt Nam, bạch đậu khấu mọc tự nhiên và được trồng chủ yếu ở những khu vực có khí hậu mát mẻ như Cao Bằng, Lào Cai,... Thông thường, bạch đậu khấu cao khoảng 2-3m và là loài cây sống lâu năm. Đặc biệt, đây là loài cây chỉ đậu quả ít nhất sau 2 năm và thường sẽ hái ở cây trên 3 năm, quả được hái lúc còn ở giai đoạn chuyển sang vàng xanh (gần chín). Thời điểm thu hái lý tưởng là vào mùa thu. Sau khi thu hoạch, quả được phơi khô trong bóng râm và bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát.
Cùng họ với bạch đậu khấu là nhục đậu khấu, một loài cây có nguồn gốc từ quần đảo Maluku (Indonesia) và được trồng rộng rãi ở các quốc gia nhiệt đới như Campuchia, Ấn Độ và Malaysia. Tại Việt Nam, nhục đậu khấu chủ yếu được trồng ở các tỉnh phía Nam.
Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, trong 9 tháng đầu năm 2024, Việt Nam xuất khẩu 2.501 tấn bạch đậu khấu và nhục đậu khấu, kim ngạch đạt 20 triệu USD. So với cùng kỳ năm ngoái, lượng xuất khẩu giảm 4,8%, trong khi kim ngạch tăng 3,1%.
Hiện có khoảng 30 thị trường nhập khẩu bạch đậu khấu và nhục đậu khấu từ Việt Nam, trong đó, Hà Lan, Mỹ và Anh là ba thị trường lớn nhất, chiếm lần lượt 31%, 15% và 11,2%. Hai doanh nghiệp xuất khẩu lớn nhất là Công ty TNHH Chế biến Gia vị Nedspice Việt Nam và Công ty TNHH Olam Việt Nam, với khối lượng xuất khẩu đạt 1.496 tấn và 497 tấn tương ứng.
Bạch đậu khấu có hương vị cay nhẹ và thơm mát, thường được sử dụng trong chế biến các món ăn cũng như làm nguyên liệu cho các món tráng miệng. Được mệnh danh là "bà hoàng của các loại gia vị", bạch đậu khấu không chỉ góp phần làm tăng hương vị mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Một nghiên cứu do Giáo sư Luis Cisneros-Zevallos của Trường Đại học Khoa học Đời sống và Nông nghiệp Texas A&M và Texas A&M AgrLife dẫn đầu đã chỉ ra rằng bạch đậu khấu không chỉ kích thích khẩu vị mà còn có tác dụng hỗ trợ giảm cân và chống viêm hiệu quả.
