Xa lộ dài nhất và nguy hiểm nhất thế giới: 14 quốc gia hợp lực tạo ra con đường dài 30.000km, xuyên qua 'đỉnh tử thần' cao hơn 3.300m

Ý tưởng về xa lộ Pan-American lần đầu tiên được Mỹ đề xuất từ năm 1923. Dù được xem như dự án lý tưởng để kết nối các quốc gia, một số ý kiến cho rằng đây là cách để tăng cường doanh số bán xe do Mỹ sản xuất và thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa sang châu Mỹ Latinh, theo IFL Science.

Năm 1924, nhà chức trách Mỹ mời 37 đại biểu từ châu Mỹ Latinh tới Washington DC để nghe kế hoạch. Sau nhiều năm thảo luận, họ đã đạt được thỏa thuận. Hiệp định về xa lộ Pan-American được ký kết năm 1937 bởi 14 quốc gia: Argentina, Bolivia, Canada, Chile, Colombia, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Mexico, Nicaragua, Panama, Peru và Mỹ. Tuy nhiên, quá trình xây dựng không tiến triển nhanh chóng. Vào đầu thập niên 1970, công trình cũng còn nhiều đoạn chưa hoàn thiện.

Tuyến đường cao tốc này bao gồm bộ phận chính thức và không chính thức. Phần chính thức chạy từ Nuevo Laredo (Mexico) đến Buenos Aires, thủ đô của Argentina. Phần còn lại là những đoạn đường không chính thức, trải dài về cả phía bắc và nam. Do đó Pan-America chạy qua nhiều vùng khí hậu với cảnh quan đa dạng bao gồm đài nguyên (hay đồng rêu), núi, thảo nguyên, sa mạc khô cằn hay rừng rậm nhiệt đới.

Từ Bắc đến Nam, tuyến đường bắt đầu ở Deadhorse, Alaska gần mỏ dầu Prudhoe Bay và 662km đầu tiên chạy theo quốc lộ Dalton tới Fairbanks. Quốc lộ Dalton xây dựng vào năm 1974 với vai trò như một tuyến đường cung cấp đường ống dầu xuyên Alaska. Lái xe qua đây khá thử thách bởi không hề có một dịch vụ nào trong suốt 384km. Đây cũng là đoạn đường đầu tiên được đưa vào danh sách những con đường nguy hiểm nhất thế giới của BBC.

Tuyến thứ hai chạy qua Calgary, Alberta và Billings, Montana, nối với Interstate 25 qua Denver, Colorado để đến Las Cruces, New Mexico, nối với đường Interstate 10 đến San Antonio, Texas, rồi nhập vào tuyến đường đầu tiên. Từ đó, tuyến đường chạy thẳng đến Mexico qua Mexico Federal Highway 45 và tới biên giới của Guatemala theo Mexico Federal Highway 190.

Đến vùng Trung Mỹ, trừ Honduras thì Pan-American đều chạy qua thủ đô của các nước, bao gồm: Guatemala City (Guatemala), San Salvador (El Salvador), Managua (Nicaragua), San José (Costa Rica) và Panama City (Panama).

Phần khó khăn nhất trên tuyến đường nằm ở Costa Rica, nơi các tài xế phải vượt qua “Đỉnh tử thần” (Summit of Death) ở độ cao 3.335m. Đây là điểm cao nhất của Pan-American ở Trung Mỹ. Tuyến đường qua Trung Mỹ này sẽ bị ngắt quãng tại Yaviza, bên rìa khu rừng và vùng đầm lầy rộng lớn Darien Gap, rồi tiếp tục phía bên kia ở Turbo, Colombia - Nam Mỹ.

Từ Peru, Pan-American còn chạy qua sa mạc Atacama, nơi khô hạn nhất thế giới. Xa lộ tiếp tục với Chile Route 5 xuyên qua Antofagasta để đến Valparaiso (Chile). Tại đây, tuyến đường nhập vào Chile Route 60 xuyên qua dãy núi Andes đến Argentina, nhập vào Quốc lộ Argentina 7 để tới Buenos Aires. Chân đường cao tốc Pan-American là 3.045km cuối cùng từ Buenos Aires đến Ushuaia.

Trên thực tế, ngày nay, xa lộ Pan-American chưa được nối liền hoàn toàn và không thể lái xe hết toàn bộ chiều dài của nó. Một khúc gián đoạn trên con đường nằm ở Darién Gap, dải đất dài 160km nối Panama với Colombia bị bao bọc bởi rừng rậm và những cơn mưa theo mùa. Không có con đường nào chạy qua Darién Gap.

Bất chấp chỗ gián đoạn này, xa lộ Pan-American vẫn giữ kỷ lục Guinness dành cho "con đường dài nhất mà xe có thể chạy qua".

Ngoài ra, phần khó khăn nhất trên tuyến đường nằm ở Costa Rica, nơi mà tài xế phải vượt qua “Đỉnh tử thần” (Summit of Death) ở độ cao 3.335m. Đây là điểm cao nhất của Pan-American nằm ở Trung Mỹ.

Một đối thủ cạnh tranh khác cho danh hiệu này là Asian Highway 1 (AH1), tuyến đường dài nhất thuộc mạng lưới đường cao tốc châu Á với chiều dài 20.557km từ thủ đô Tokyo của Nhật Bản tới biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Bulgaria, đi qua Hàn Quốc, Trung Quốc, Đông Nam Á, Bangladesh, Ấn Độ, Pakistan, và Iran. Tuy nhiên, đây cũng không phải con đường liên tục.

Trong khi đó, xa lộ 1 của Australia là con đường dài nhất có thể lái xe toàn bộ, bao quanh rìa ngoài toàn bộ hòn đảo với chiều dài 14.500 km. Công trình này giữ kỷ lục thế giới Guinness dành cho "con đường liên tục dài nhất".

>> Huy động AI và công nghệ tối tân để vận hành mạng lưới đường sắt cao tốc lớn nhất hành tinh, láng giềng Việt Nam gây 'choáng' với độ chính xác kỷ lục