XNK tăng vọt nhưng xuất khẩu ròng chỉ đóng góp 1,19% vào tăng trưởng GDP quý III

Kinh tế thế giới đang dần hồi phục sau các tác động của đại dịch COVID-19, khủng hoảng chuỗi cung ứng và xung đột địa chính trị, đặc biệt là ở Ukraine. Mặc dù sự phục hồi này diễn ra chậm, nó đã tạo ra những tác động tích cực đến nền kinh tế Việt Nam. Thị trường quốc tế tăng cường nhập khẩu hàng hóa, giúp cải thiện xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là đối với các mặt hàng chủ lực như dệt may, điện tử, và nông sản.

Theo thông cáo báo chí về tình hình kinh tế - xã hội quý III và 9 tháng năm 2024 vừa được Tổng cục Thống kê (GSO) công bố, tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong quý III/2024 đã được điều chỉnh tăng từ 1-3 điểm phần trăm so với các dự báo trước đó. Các tổ chức như IMF, UN và OECD đều đồng thuận rằng GDP toàn cầu sẽ đạt mức từ 27% đến 32% trong năm 2024. Chính sự khởi sắc này đã góp phần giúp Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ, đặc biệt là tại các thị trường lớn như Hoa Kỳ, ASEAN và Trung Quốc​.

Thương mại Việt Nam quý III/2024: Cơ hội và thách thức đan xen

Xuất khẩu của Việt Nam trong quý III/2024 tăng 15,68% so với cùng kỳ năm trước​, đặc biệt từ các ngành hàng chủ lực như điện tử, dệt may, và nông sản. Tuy nhiên, chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn gặp nhiều khó khăn do giá nguyên liệu nhập khẩu tăng, khiến chi phí sản xuất của các doanh nghiệp trong nước cũng tăng theo, gây áp lực lên lợi nhuận xuất khẩu.

Trong khi đó, các mặt hàng công nghiệp chế biến và chế tạo là động lực chính cho sự phát triển của nền kinh tế, với tốc độ tăng trưởng lên đến 11,41%, mức cao nhất trong 6 năm qua. Điều này phản ánh rõ ràng sự hồi phục của các thị trường lớn như Mỹ và EU, giúp Việt Nam duy trì vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu​.

Cùng với sự gia tăng trong xuất khẩu, nhập khẩu của Việt Nam cũng tăng đáng kể trong quý III/2024, đạt mức tăng 17,05%. Đáng chú ý, sự phục hồi của các nền kinh tế lớn đã dẫn đến tăng giá nguyên liệu đầu vào, gây áp lực lên chi phí nhập khẩu của Việt Nam. Giá xăng dầu toàn cầu tăng 20,3% so với cùng kỳ năm trước, ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản xuất trong nước​​.

Các mặt hàng nhập khẩu chính bao gồm máy móc, nguyên liệu sản xuất và các thiết bị công nghệ phục vụ cho quá trình sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, giá nhập khẩu tăng cao đã làm giảm lợi nhuận biên của các nhà xuất khẩu Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo​.

Mặc dù xuất khẩu tăng trưởng ấn tượng, nhập khẩu cũng không hề kém cạnh, khiến cho chênh lệch xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ (xuất khẩu ròng) chỉ đóng góp 1,19% vào tăng trưởng GDP quý III, một con số khiêm tốn, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng.

Các đối tác thương mại lớn và xung đột địa chính trị: Cơ hội và bài toán khó

Việt Nam tiếp tục duy trì mối quan hệ thương mại với các đối tác quan trọng như Hoa Kỳ, EU, ASEAN và Trung Quốc. Trong đó, xuất khẩu sang Hoa Kỳ và EU đã tăng mạnh, góp phần duy trì cán cân thương mại ở mức ổn định. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đến từ Trung Quốc – một trong những nguồn cung cấp nguyên liệu chính cho các ngành sản xuất của Việt Nam. Sự giảm sút trong kinh tế Trung Quốc đã làm ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng nguyên liệu, buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với chi phí nhập khẩu cao hơn và sự không ổn định trong nguồn cung​​.

Để giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc, Việt Nam đã bắt đầu đa dạng hóa thị trường nhập khẩu và tìm kiếm các nguồn cung thay thế từ các quốc gia ASEAN, Nhật Bản và Hàn Quốc. Đặc biệt, kim ngạch nhập khẩu từ ASEAN đã tăng 13% trong 9 tháng đầu năm 2024​.

Xung đột địa chính trị, chẳng hạn như cuộc chiến ở Ukraine, đã ảnh hưởng đến giá cả năng lượng và lương thực toàn cầu, làm gia tăng chi phí sản xuất tại Việt Nam. Đặc biệt, các ngành công nghiệp cần nhiều nguyên liệu đầu vào đã chịu ảnh hưởng lớn từ sự tăng giá này, làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế​​.

Dù còn nhiều thách thức, Việt Nam vẫn có thể kỳ vọng vào các quý tới khi nhu cầu quốc tế tiếp tục tăng cao. Sự hồi phục của các thị trường lớn như Hoa Kỳ và EU hứa hẹn sẽ thúc đẩy xuất khẩu và giúp cải thiện cán cân thương mại. Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 6,8% trong năm 2024, và với những tín hiệu tích cực từ sự phục hồi kinh tế toàn cầu, mục tiêu này hoàn toàn khả thi.

>> GDP quý III bật tăng mạnh bất chấp bão Yagi: Điểm sáng từ công nghiệp chế biến và dịch vụ