Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Người ta nói chúng tôi ‘đã tự lấy đá ghè chân mình’

Phát biểu tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư sáng nay (11/1) tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng cho rằng việc từ bỏ “lợi ích riêng vì cái chung” mà Bộ này đang nỗ lực thực hiện được nhiều người nói là “tự lấy đá ghè chân mình”.

Xu hướng dịch chuyển thương mại đang được đẩy nhanh

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Chí Dũng cho rằng đất nước đã đi qua 1/3 chặng đường thực hiện Chiến lược 10 năm, hơn nửa chặng đường thực hiện Kế hoạch 5 năm theo các Nghị quyết của Đảng và Quốc hội.

Thế giới năm 2023 có thể vẫn ở giai đoạn đầu của quá trình thay đổi này, với hàng loạt biến động từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và nhiều ngân hàng Trung ương tăng mạnh lãi suất lên mức lịch sử trong nhiều năm; kinh tế Trung Quốc chậm lại; đối đầu về công nghệ, tài nguyên chiến lược giữa Mỹ, Trung Quốc và EU; rủi ro an ninh năng lượng, an ninh lương thực; căng thẳng địa chính trị, xung đột tại Trung Đông, dải Gaza, Biển Đỏ… làm đẩy nhanh xu hướng chuyển dịch thương mại, đầu tư toàn cầu, hình thành trật tự, cấu trúc kinh tế mới, cục diện thế giới “đa cực, đa trung tâm”, lợi ích đan xen, bất ổn, cạnh tranh, đối đầu và xung đột nhiều hơn.

Bên cạnh đó là các tác động nặng nề của thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, các vấn đề về an ninh lương thực, năng lượng, đói nghèo… đã giảm từ khoảng 60 chương trình mục tiêu giai đoạn 2011-2015 xuống 21 chương trình giai đoạn 2016-2020, đến nay chỉ còn 3 chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn 2021-2025.

>>Xây dựng tiến độ chi tiết các dự án thành phần Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1

Cắt giảm khoảng 12.000 dự án sử dụng ngân sách Trung ương trong giai đoạn 2016-2020 xuống dưới 5.000 dự án trong giai đoạn 2021-2025 để tập trung đầu tư trọng tâm, trọng điểm những dự án lớn, quan trọng, nền tảng kết cấu hạ tầng của nền kinh tế, quan tâm thực hiện mục tiêu đến năm 2025 có khoảng 3.000km đường cao tốc và đến năm 2030 có khoảng 5.000km.

Trong quy hoạch, chúng ta đã kiên định, kiên trì trình Quốc hội qua 3 Kỳ họp để ban hành Luật Quy hoạch. Cắt giảm hơn 20 nghìn quy hoạch trước đây xuống còn 111 quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia và 39 quy hoạch kỹ thuật, chuyên ngành; từ 50 quy hoạch ngành cấp tỉnh tích hợp trong 1 quy hoạch tỉnh duy nhất.

“Qua đó, khắc phục tình trạng quản lý chia cắt, cục bộ, tổ chức lại không gian phát triển của các ngành và địa phương; vận dụng hiệu quả cơ chế thị trường để loại bỏ hơn 3.000 quy hoạch sản phẩm các loại, giúp loại bỏ hàng nghìn điều kiện kinh doanh và giấy phép con”, ông Dũng nói.

Ông Dũng đánh giá, có được thành tựu này là nhờ sự nỗ lực vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các địa phương, doanh nghiệp, nhân dân cả nước; sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trong đó có sự đóng góp của toàn ngành Kế hoạch - Đầu tư và Thống kê nói chung và Bộ Kế hoạch và Đầu tư nói riêng, như có đồng chí nguyên Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã nói “nhiệm vụ nào khó và không biết giao cho ai thì giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư”.

Trong công tác kế hoạch hóa, quản lý Nhà nước, ông Dũng khẳng định: “Chúng ta đã thay đổi tư duy mạnh mẽ, tăng cường phân cấp, phân quyền triệt để, tập trung vào nghiên cứu những vấn đề lớn của đất nước ở tầm vĩ mô, như chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, thể chế, mô hình kinh tế mới… và cũng từ đó, giờ đây cán bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã nâng cao được năng lực nghiên cứu, hình thành tư duy pháp lý, xây dựng chính sách… đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”.

Theo người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đây chỉ là 3 trong rất nhiều điểm mới mà chúng ta đã tham mưu cho cấp có thẩm quyền để phê duyệt tổ chức thực hiện, từ bỏ lợi ích riêng để vì cái chung của đất nước.

“Như nhiều người thường nói Bộ Kế hoạch và Đầu tư “đã tự lấy đá ghè chân mình”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng

Còn tình trạng "trên nóng, dưới lạnh"

Về hạn chế, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đưa ra 5 vấn đề lớn, nhấn mạnh năng lực, trình độ chuyên môn của một bộ phận làm công tác tham mưu còn hạn chế, chưa đồng đều, thiếu tư duy, tầm nhìn chiến lược, tự thỏa mãn, chưa chủ động nghiên cứu, không theo kịp yêu cầu thực tiễn đặt ra.

“Vẫn còn tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”; kỷ luật, kỷ cương hành chính có lúc, có nơi còn chưa nghiêm”, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT nhấn mạnh.

>>Thủ tướng Phạm Minh Chính: 5 quyết tâm và 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong năm 2024

Cùng với đó, cũng theo ông Dũng một số cá nhân còn đùn đẩy, né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm, thiếu khát vọng cống hiến, chưa làm tròn trách nhiệm, chưa đáp ứng yêu cầu công việc; đời sống của một bộ phận cá nhân còn khó khăn.

Ngoài ra, ông Dũng cũng thẳng thắn thừa nhận trong một số thời điểm, chưa nắm chắc diễn biến tình hình thế giới và trong nước để tổ chức nghiên cứu, phân tích, dự báo kịp thời và bao quát hết tác động đến nền kinh tế nước ta, nhất là những vấn đề phức tạp, mới phát sinh để tham mưu đầy đủ, chính xác cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong chỉ đạo, điều hành.

Cùng với đó, một số công việc triển khai còn chậm, trong một số thời điểm chưa phối hợp tốt với các Bộ, cơ quan và địa phương, nhất là với những vấn đề khó, phức tạp, cấp bách, cần sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, kịp thời trong tổ chức thực hiện.

Và cuối cùng là năng lực, trình độ chuyên môn của một bộ phận làm công tác tham mưu còn hạn chế, chưa đồng đều, thiếu tư duy, tầm nhìn chiến lược, tự thỏa mãn, chưa chủ động nghiên cứu, không theo kịp yêu cầu thực tiễn đặt ra.

>>Giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2024