Chuyên gia lý giải ‘thế lực’ đẩy giá vàng lên đỉnh lịch sử

Giá vàng tiếp tục tăng mạnh, lần đầu tiên vượt mốc 3.100 USD/ounce, bất chấp dự đoán trước đó rằng vàng có thể giảm khi vượt qua ngưỡng 2.100 USD. Trên thực tế, trong suốt 18 tháng qua, vàng đã trở thành một trong những tài sản sinh lời tốt nhất trên thị trường.

Lý do thực sự sau đà tăng phi mã?

Đợt tăng giá lần này của vàng không đến từ các yếu tố quen thuộc như lạm phát hay lãi suất thực. Trên thực tế, vàng không phải là công cụ phòng hộ lạm phát hiệu quả như nhiều người nghĩ, và mối quan hệ giữa vàng với lãi suất thực dường như đã không còn đúng như trước.

Đà tăng giá của vàng cũng không thể chỉ giải thích bằng xu hướng "phi USD hóa" hay việc mua vàng của các Ngân hàng Trung ương. Dù các Ngân hàng Trung ương đã đẩy mạnh mua vàng trong ba năm qua, nhưng từ cuối năm 2023, tốc độ này không còn duy trì ở mức cao. Theo James Steel, chuyên gia phân tích kim loại quý tại HSBC, nhu cầu vàng từ các Ngân hàng Trung ương thậm chí đang có dấu hiệu giảm trong những tháng gần đây.

Nhu cầu từ nhà đầu tư cá nhân cũng chưa đủ để lý giải đà tăng giá của vàng. Theo dữ liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), nhu cầu trang sức trong năm 2023 khá yếu, trong khi nhu cầu vàng miếng không có sự tăng trưởng đáng kể. Mặc dù dòng tiền vào các quỹ ETF vàng gần đây có xu hướng mạnh lên, nhưng phần lớn đợt tăng giá lại diễn ra trong thời điểm lượng vàng do các quỹ này nắm giữ vẫn đang giảm.

Vậy ai đang thực sự mua vàng? Câu trả lời có thể là các nhà đầu tư tổ chức. Các quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm và quỹ phòng hộ đang tăng cường nắm giữ vàng như một biện pháp bảo vệ trước những rủi ro kinh tế và địa chính trị. Khi nhiều bất ổn xuất phát từ chính sách của Mỹ, việc chuyển hướng sang vàng trở nên hợp lý hơn bao giờ hết.

Thông thường, trong giai đoạn bất ổn, nhà đầu tư thường tìm đến đồng USD và trái phiếu Chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, nếu một số nhà đầu tư tin rằng chính quyền của Tổng thống Donald Trump có thể làm suy yếu đồng USD, thì vàng sẽ trở thành lựa chọn thay thế. Thêm vào đó, những lo ngại về lạm phát kéo dài và sự biến động của thị trường khiến trái phiếu Kho bạc Mỹ trở nên kém hấp dẫn hơn.

Tuy nhiên, không thể bỏ qua yếu tố đầu cơ. Quan sát diễn biến giá vàng, ta có thể nhận thấy rằng động lực tăng giá đang bị ảnh hưởng bởi "FOMO" (fear of missing out – nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội). Một khi đà tăng đã được thiết lập, làn sóng đầu cơ có thể tự duy trì và đẩy giá lên cao hơn nữa.

Bối cảnh kinh tế Mỹ

Sự khác biệt giữa dữ liệu kinh tế "mềm" (dựa trên khảo sát) và "cứng" (dựa trên thực tế) ngày càng trở nên rõ rệt. Những số liệu mới nhất từ Mỹ cho thấy bức tranh kinh tế hiện tại không quá tiêu cực, nhưng cũng không mang lại nhiều tín hiệu tích cực rõ rệt.

Dữ liệu mềm: Chỉ số ISM tháng 3 cho thấy ngành sản xuất của Mỹ đã quay lại trạng thái suy giảm sau hai tháng tăng trưởng. Lượng đơn hàng mới giảm, hàng tồn kho tăng, có thể do các doanh nghiệp đang mua hàng trước khi thuế quan mới có hiệu lực. Tỷ lệ đơn hàng trên hàng tồn kho giảm mạnh, đây là dấu hiệu thường thấy khi nền kinh tế có dấu hiệu suy thoái. Tuy nhiên, lĩnh vực dịch vụ vẫn duy trì đà tăng trưởng, cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn có những điểm sáng.

Dữ liệu cứng: Báo cáo JOLTS cho thấy thị trường lao động Mỹ đang mất dần động lực. Số lượng việc làm trống giảm mạnh hơn dự báo, giảm 194.000 chỉ trong một tháng, xuống còn 7,6 triệu. Tỷ lệ sa thải tăng lên mức cao nhất trong năm tháng, với sự suy yếu rõ rệt trong các lĩnh vực bán lẻ, tài chính và khu vực công.

Mặc dù vậy, một số chuyên gia, như Bradley Saunders của Capital Economics, cho rằng thị trường lao động Mỹ chỉ đang "quay trở lại mức bình thường trước đại dịch", thay vì rơi vào suy thoái thực sự.

Báo cáo chi tiêu xây dựng tháng 2 cũng phản ánh sự phân hóa trong nền kinh tế. Trong khi chi tiêu cho xây dựng nhà ở tiếp tục tăng mạnh, thì đầu tư vào các dự án nhà máy, khách sạn và văn phòng lại có dấu hiệu chững lại.

Nhìn chung, cả dữ liệu mềm và cứng đang chỉ ra một triển vọng kinh tế không quá tiêu cực, nhưng cũng không quá lạc quan. Dù nền kinh tế có dấu hiệu chậm lại, vẫn chưa có đủ căn cứ để khẳng định một cuộc suy thoái sẽ xảy ra vào năm 2025. Tuy nhiên, với mức độ bất ổn cao hiện nay, thị trường sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ các tín hiệu mới từ nền kinh tế thực để đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý.

Theo FT

>> Nhà đầu tư ồ ạt rút vốn khỏi thị trường chứng khoán chuyển sang vàng, chuyện gì đang xảy ra?