Đề xuất nâng tiền cọc đấu giá đất lên 50%, cấm tham gia đấu giá tới 5 năm với người bỏ cọc

Ngày 21/10, tại cuộc họp Hội đồng thẩm định Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp giao đất, cho thuê đất theo Luật Đất đai, ông Lê Văn Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp), cho hay hoạt động đấu giá đất thời gian qua có tình trạng người tham gia trả giá cao bất thường, có dấu hiệu thông đồng, dìm giá, nâng giá, cấu kết thao túng giá, lợi dụng hoạt động đấu giá để trục lợi rồi “bỏ cọc”.

Hiện tượng này không chỉ làm méo mó thị trường bất động sản, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến nguồn thu ngân sách, trật tự xã hội và môi trường đầu tư ở nhiều địa phương.

Để khắc phục, dự thảo Nghị quyết đề xuất nâng mức tiền cọc khi tham gia đấu giá quyền sử dụng đất lên tối thiểu 20% và tối đa 50% giá khởi điểm.

Theo cơ quan soạn thảo, mức cọc hiện nay quá thấp khiến nhiều tổ chức, cá nhân dễ dàng “ôm đất trên giấy”, tạo mặt bằng giá ảo, rồi bỏ cọc để trục lợi. Việc tăng mức đặt cọc được kỳ vọng lọc bớt nhà đầu tư “ảo”, giữ lại nhà đầu tư thật sự có năng lực tài chính và nhu cầu phát triển dự án.

Dự thảo cũng bổ sung cơ chế xử lý mạnh tay đối với người trúng đấu giá nhưng không thực hiện nghĩa vụ tài chính: Phải bồi thường toàn bộ thiệt hại phát sinh, gồm chi phí tổ chức, dịch vụ đấu giá và các chi phí liên quan;Bị cấm tham gia đấu giá đất từ 6 tháng đến 5 năm, tùy mức độ vi phạm.

Cụ thể: Cấm từ 2 – 5 năm đối với trường hợp không nộp tiền trúng đấu giá; Cấm từ 6 tháng đến 3 năm nếu nộp không đầy đủ tiền trúng đấu giá. Quy định này được xây dựng trên cơ sở Điều 361 Bộ luật Dân sự về bồi thường thiệt hại, nhằm tăng tính răn đe và đảm bảo công bằng giữa các nhà đầu tư.

Góp ý tại cuộc họp, đại diện Bộ Công an cho rằng, việc nâng mức đặt cọc là cần thiết bởi tỷ lệ cọc quá thấp thời gian qua tạo điều kiện cho thao túng giá. Tuy nhiên, Bộ này lưu ý không nên quy định quá cứng nhắc mức bồi thường, và thời gian cấm tham gia đấu giá nên cân nhắc rút ngắn để đảm bảo tính khả thi.

Trong khi đó, đại diện Bộ Quốc phòng cho rằng biên độ 20–50% là quá rộng, dễ tạo rào cản với doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong khi với doanh nghiệp lớn, mức tăng này không ảnh hưởng nhiều. Vì vậy, nên giới hạn trong khoảng hẹp hơn để bảo đảm tính cạnh tranh và công bằng.

Bộ Tài chính cũng đề xuất, mức đặt cọc nên quy định theo khung, còn tỷ lệ cụ thể giao địa phương quyết định cho phù hợp với điều kiện thực tế từng khu vực và quy mô đấu giá.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú nhấn mạnh, việc ban hành Nghị quyết của Chính phủ về xử lý vướng mắc trong đấu giá quyền sử dụng đất là rất cấp thiết trong bối cảnh nhiều địa phương đang lúng túng xử lý các trường hợp trúng đấu giá bỏ cọc, gây thất thoát và đình trệ phát triển dự án.

Ông Tú đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu đầy đủ các ý kiến, đặc biệt là về phạm vi điều chỉnh và tính linh hoạt cho địa phương trong quá trình tổ chức đấu giá.

“Mục tiêu là vừa bảo đảm thị trường đấu giá đất minh bạch, lành mạnh, vừa tránh gây khó khăn cho nhà đầu tư chân chính,” Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú nhấn mạnh.