Điện toán lượng tử, bước ngoặt công nghệ tương lai, thực chất đã được Einstein đặt nền móng từ gần 100 năm trước

Ngày 18/4/1955, tại bệnh viện Princeton, tiểu bang New Jersey (Hoa Kỳ), Albert Einstein – bộ óc vĩ đại nhất thế kỷ 20 – đã qua đời ở tuổi 76. Trên giấy tờ, nguyên nhân là vỡ động mạch chủ, nhưng với nhân loại, đó là thời khắc mất đi một thiên tài đã thay đổi vĩnh viễn cách con người nhìn nhận vũ trụ.

Điều kỳ lạ là dù đã ra đi cách đây tròn 70 năm, dấu ấn của Albert Einstein vẫn hiện diện trong từng ngóc ngách của đời sống hiện đại: từ điện thoại di động, vệ tinh GPS, năng lượng hạt nhân cho đến nhận thức sâu sắc hơn về bản chất của thời gian và không gian.

Năm kỳ diệu 1905: Khi thế giới vật lý rung chuyển

Sinh năm 1879 tại Đức, từ nhỏ Albert Einstein đã bộc lộ tư duy phản biện mạnh mẽ, không ngừng chất vấn những điều tưởng như hiển nhiên. Đỉnh cao trí tuệ ấy thể hiện rực rỡ vào năm 1905 – năm được gọi là "annus mirabilis" (năm kỳ diệu) – khi ông công bố bốn công trình khoa học vĩ đại, trong đó nổi bật là thuyết tương đối hẹp và phương trình nổi tiếng E=mc².

Phương trình E=mc² cho thấy năng lượng và khối lượng có thể hoán đổi cho nhau. Khi mới xuất hiện, ý tưởng này bị coi là quá trừu tượng, nhưng về sau lại trở thành nền tảng cho năng lượng hạt nhân và hàng loạt công nghệ tối tân.

Albert Einstein

Thuyết tương đối rộng: Mở ra kỷ nguyên không-thời gian cong

Năm 1915, Einstein tiếp tục công bố thuyết tương đối rộng, thay đổi hoàn toàn cách hiểu về lực hấp dẫn. Thay vì đơn thuần là lực hút giữa hai vật thể như Newton từng mô tả, hấp dẫn theo Einstein chính là sự cong vênh của không-thời gian do vật chất tạo ra.

Tư tưởng đột phá này không chỉ là lý thuyết suông. Nó đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống định vị toàn cầu GPS hiện nay. Các vệ tinh GPS phải tính toán sự khác biệt về tốc độ trôi của thời gian ở độ cao khác nhau – hệ quả của sự biến dạng không-thời gian. Nếu không có những hiệu chỉnh theo thuyết tương đối, GPS sẽ sai lệch hàng trăm mét chỉ sau vài phút sử dụng.

Từ lý thuyết đến ứng dụng: Di sản vô hình định hình thế giới

Dù Einstein không trực tiếp phát minh ra bất kỳ thiết bị công nghệ nào, các lý thuyết của ông lại là nền móng cho vô số thành tựu. Laser – công nghệ xuất hiện trong đủ lĩnh vực từ phẫu thuật, lưu trữ dữ liệu đến viễn thông – vận hành dựa trên những nguyên lý mà Einstein từng mô tả trong hiện tượng phát xạ kích thích.

Bên cạnh đó, sự phát triển của năng lượng hạt nhân, cơ sở cho các nhà máy điện hạt nhân và vũ khí hạt nhân, đều bắt nguồn từ cách Einstein lý giải sự chuyển đổi giữa khối lượng và năng lượng.

Thậm chí, những nghiên cứu sâu hơn về cơ học lượng tử – lĩnh vực mà Einstein đã góp phần khai phá – đang là nền tảng cho các công nghệ tiên tiến như máy tính lượng tử và truyền thông bảo mật lượng tử.

Một thiên tài vượt thời gian

Sự vĩ đại của Albert Einstein không chỉ nằm ở những công trình khoa học mà ông để lại, mà còn ở tinh thần khám phá không ngừng nghỉ, dám đặt nghi vấn với cả những chân lý tưởng như bất biến.

Ngày nay, mỗi lần sử dụng điện thoại thông minh, tra cứu bản đồ GPS, hay chứng kiến những bước tiến công nghệ mới, chúng ta đều đang thừa hưởng thành quả từ những suy tư không biên giới của ông.

Albert Einstein đã ra đi, nhưng tư tưởng và di sản khoa học của ông vẫn tiếp tục vận hành cùng nhịp đập của thế giới hiện đại, như một minh chứng sống động rằng những ý tưởng vĩ đại thực sự có thể vượt qua giới hạn của thời gian.

>> Từng bị chế giễu vì mơ lên Mặt Trăng, người đàn ông này thay đổi lịch sử bằng trò chơi pháo hoa truyền thống