Dự báo sốc: 200.000 nhân viên ngân hàng sẽ bị mất việc vì AI trong 3-5 năm tới

AI - Động lực cắt giảm nhân sự?

Ngành ngân hàng đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ khi trí tuệ nhân tạo (AI) được ứng dụng rộng rãi trong nhiều quy trình vận hành. Mới đây, Bloomberg Intelligence phỏng vấn hơn 100 giám đốc công nghệ trong các ngân hàng tại Phố Wall và trên thế giới, cho thấy trung bình mỗi ngân hàng sẽ giảm 3% lực lượng lao động mỗi năm, tương đương 200.000 việc làm trong 3-5 năm, khi áp dụng AI.

Còn theo khảo sát của Business Insider (BI), nhiều ngân hàng dự kiến giảm khoảng 3% lực lượng lao động, đặc biệt ở các vị trí văn phòng, vận hành trung gian, phân tích dữ liệu và viết báo cáo. Dịch vụ khách hàng cũng chịu tác động đáng kể khi AI có khả năng thu thập, xử lý dữ liệu và phân tích hành vi khách hàng nhanh chóng hơn con người.

Tại các tập đoàn tài chính lớn như Citigroup, JPMorgan Chase và Goldman Sachs, gần 25% số người được khảo sát dự đoán lực lượng nhân sự có thể giảm 5-10% trong bối cảnh AI ngày càng phát triển. Xu hướng này được đánh giá là tất yếu khi các ngân hàng tìm cách tối ưu hóa chi phí và gia tăng lợi nhuận.

Theo tính toán của BI, đến năm 2027, việc áp dụng AI có thể giúp ngành ngân hàng tăng 12-17% lợi nhuận trước thuế so với thông thường, tương đương mức tăng 180 tỷ USD vào lợi nhuận gộp. Khoảng 80% giám đốc ngân hàng được khảo sát tin rằng AI sẽ giúp doanh thu tăng ít nhất 5% trong 3-5 năm tới.

Tờ Fortune nhận định rằng các ngân hàng đang đầu tư mạnh vào công nghệ để cắt giảm chi phí, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng AI nhằm nâng cao hiệu suất. Một báo cáo của Citigroup công bố tháng 6/2024 cho thấy ngành ngân hàng có tỷ lệ công việc bị AI thay thế cao nhất, với 54% vị trí có nguy cơ tự động hóa, trong khi 12% nhân sự buộc phải sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ.

Ảnh: International Banker

>> Lương 250 triệu/tháng, ra trường có việc ngay: Đây là các ngành đang khát nhân lực trong tương lai

Không phải sự thay thế mà là tái cấu trúc

Dù AI tạo ra nguy cơ mất việc cho nhiều lao động, các chuyên gia cho rằng đây là quá trình tái cấu trúc hơn là cắt giảm hoàn toàn nhân sự. Nhiều ngân hàng lớn khẳng định họ ứng dụng AI để nâng cao năng suất thay vì đơn thuần thay thế con người.

Bà Teresa Heitsenrether, Giám đốc AI của JPMorgan, nhấn mạnh rằng AI giúp nhân viên tập trung vào các công việc chiến lược thay vì các tác vụ lặp lại. CEO JPMorgan, Jamie Dimon, thậm chí dự đoán AI có thể giúp người lao động giảm thời gian làm việc xuống còn 3,5 ngày/tuần.

Nhìn chung, AI đang tái định hình ngành ngân hàng theo hướng tinh gọn và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, thay vì một cuộc "thay máu" nhân sự, đây có thể là cơ hội để người lao động nâng cao kỹ năng, thích nghi với môi trường tài chính số hóa, nơi AI đóng vai trò hỗ trợ chứ không hoàn toàn thay thế con người.

Nhân sự ngân hàng tại Việt Nam: Xu hướng tăng giảm trái chiều?

Tại Việt Nam, năm 2024 chứng kiến sự biến động mạnh mẽ trong bức tranh nhân sự ngành ngân hàng. Một số ngân hàng vẫn tuyển dụng quy mô lớn, trong khi một số khác lại thực hiện cắt giảm để tối ưu bộ máy.

Theo báo cáo tài chính của 27 ngân hàng thương mại (không bao gồm Agribank và 5 ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt), tổng số nhân sự tính đến 31/12/2024 đạt 241.387 người, tăng 5.416 người so với đầu năm.

Dẫn đầu về tuyển dụng là MB, với mức tăng 1.674 nhân sự, nâng tổng số lên 12.155 người. VPBank cũng bổ sung thêm 1.404 nhân viên, đạt tổng 15.003 người. HDBank, Vietcombank và LPBank cũng nằm trong nhóm gia tăng đáng kể, với lần lượt 965, 796 và 562 nhân sự mới.

Việc gia tăng nhân sự tại các ngân hàng này phản ánh xu hướng mở rộng hoạt động kinh doanh, đầu tư mạnh vào ngân hàng số và các dịch vụ tài chính hiện đại. Đặc biệt, MB và VPBank liên tục đẩy mạnh các mô hình kinh doanh số, dẫn đến nhu cầu nhân sự trong một số bộ phận nhất định vẫn đang gia tăng.

>> Xếp hạng thu nhập nhân viên ngân hàng mới nhất: Nhà vô địch 'cô đơn trên đỉnh'

Ngược lại, một số ngân hàng lại ghi nhận sự sụt giảm nhân sự. BIDV cắt giảm mạnh nhất với 1.107 người, giảm xuống còn 26.069 nhân sự. VIB cũng thu hẹp quy mô sau nhiều năm tăng trưởng, giảm 476 nhân viên. Sacombank tinh gọn bộ máy khi giảm 354 nhân sự – đợt cắt giảm lớn nhất trong những năm gần đây. ACB, TPBank, ABBank, Nam A Bank và KienlongBank cũng thuộc nhóm ngân hàng thu hẹp quy mô nhân sự.

Các chuyên gia nhận định, việc cắt giảm nhân sự chủ yếu do tác động từ quá trình chuyển đổi số. Nhiều giao dịch và dịch vụ trên nền tảng trực tuyến đang giảm sự phụ thuộc vào mạng lưới chi nhánh truyền thống. Ngân hàng giảm nhân sự ở các bộ phận giao dịch viên nhưng vẫn tích cực tuyển dụng trong lĩnh vực AI, phát triển sản phẩm số và an ninh mạng.

Câu hỏi đặt ra không phải là "AI có thay thế con người hay không?", mà là "Con người sẽ thích nghi với AI như thế nào?". Với tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ, nhân sự ngành ngân hàng cần trang bị kỹ năng mới, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ tài chính, để không bị đào thải trong kỷ nguyên số.

Dù AI đang đặt ra thách thức lớn cho lực lượng lao động truyền thống, nó cũng mang lại những cơ hội cho những ai sẵn sàng thích nghi và nâng cao chuyên môn. Những người có kỹ năng về dữ liệu, phân tích tài chính và công nghệ số sẽ vẫn có chỗ đứng vững chắc, ngay cả khi AI tiếp tục bùng nổ trong ngành ngân hàng.

>> Top 10 ngân hàng được ‘chọn mặt gửi tiền’ nhiều nhất năm 2024