EU ra tối hậu thư, ấn định thời điểm hoàn toàn đoạn tuyệt khí đốt Nga
Đây là một phần trong lộ trình nhằm chấm dứt hoàn toàn sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch từ Nga – mục tiêu không ràng buộc mà EU đã đặt ra sau khi Moscow phát động cuộc tấn công toàn diện vào Ukraine năm 2022.
Liên minh châu Âu (EU) sẽ công bố kế hoạch cấm các hợp đồng khí đốt mới với Nga từ cuối năm 2025 và dừng toàn bộ các hợp đồng hiện tại trước cuối năm 2027. Thông tin này được ba quan chức EU tiết lộ với hãng tin Reuters hôm 6/5.
Theo các nguồn tin, Ủy ban châu Âu dự kiến trong tháng 6 tới sẽ đề xuất cấm các hợp đồng nhập khẩu khí đốt và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) mới từ Nga, bao gồm cả các giao dịch mua bán theo hình thức giao ngay.
Đồng thời, EU cũng sẽ đề xuất một cơ sở pháp lý để chấm dứt các hợp đồng khí đốt hiện có với Nga trước cuối năm 2027. Tuy nhiên, kế hoạch này vẫn có thể thay đổi trước khi chính thức công bố.
Để trở thành luật, các đề xuất này cần được Nghị viện châu Âu và đa số tăng cường các quốc gia thành viên EU thông qua.
Hiện tại, các lệnh trừng phạt của EU mới chỉ áp dụng với than đá và dầu mỏ vận chuyển bằng đường biển từ Nga, trong khi khí đốt vẫn nằm ngoài danh sách do sự phản đối của một số nước như Slovakia và Hungary – những quốc gia vẫn phụ thuộc vào nguồn cung qua đường ống từ Nga.
Hiện Nga vẫn chiếm khoảng 19% nguồn cung khí đốt cho châu Âu, thông qua đường ống TurkStream và các chuyến tàu LNG. Con số này đã giảm mạnh so với mức 40% trước năm 2022, nhưng nhiều công ty châu Âu vẫn đang vướng vào các hợp đồng "take-or-pay" với Gazprom – tức phải thanh toán phần lớn giá trị hợp đồng dù không nhận khí.
Ủy ban châu Âu đang tìm cách hợp pháp để các doanh nghiệp EU có thể chấm dứt các hợp đồng khí đốt Nga mà không chịu phạt. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý nhận định điều này rất khó thực hiện nếu không viện dẫn được các tình huống bất khả kháng, và các công ty có thể đối mặt với nguy cơ bị phạt hoặc đưa ra trọng tài quốc tế.
Dữ liệu từ Rystad Energy cho thấy khoảng 31% lượng LNG Nga mà châu Âu nhập khẩu năm ngoái là qua hình thức giao ngay – một hình thức dễ bị kiểm soát hoặc cắt giảm.
Trong nỗ lực tách khỏi mối quan hệ năng lượng kéo dài hàng thập kỷ với Nga, EU cũng thể hiện ý định tăng mua LNG từ Mỹ – điều mà cựu Tổng thống Donald Trump từng thúc giục nhằm giảm thâm hụt thương mại giữa hai bên.
Tuy nhiên, Ủy ban châu Âu nhấn mạnh rằng bất kỳ biện pháp nào nhằm hạn chế nhập khẩu năng lượng từ Nga cũng cần gây tổn thất nhiều hơn cho Moscow so với chính EU, và phải cân nhắc tác động tới giá năng lượng nội khối.
Kế hoạch công bố lộ trình này vốn được lên lịch từ tháng 3, nhưng đã bị trì hoãn một phần do những diễn biến khó lường liên quan đến đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine – điều có thể khiến các biện pháp trừng phạt được xem xét lại trong tương lai.
Theo Reuters
>> Người Mỹ ráo riết tháo chạy sang châu Âu, chuyện gì đang xảy ra?
