Hơn 5 triệu sinh viên gánh khoản nợ tỷ đô: Cuộc khủng hoảng giáng thêm đòn vào kinh tế Mỹ

Sau nhiều năm hoãn trả nợ vì đại dịch, hàng triệu người Mỹ nay phải đối mặt với gánh nặng hàng tỷ USD tiền vay học phí.

Việc nối lại nghĩa vụ thanh toán có nghĩa rằng một phần lớn hoặc toàn bộ khoản tiêu dùng trong thu nhập hàng tháng nay phải chuyển sang trả nợ. Tình trạng này khiến nhiều người rơi vào cảnh quá hạn hoặc vỡ nợ, kéo theo hệ quả là điểm tín dụng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Chỉ trong quý I năm nay, khoảng 5,6 triệu người vay bị ghi nhận là mới quá hạn với các khoản vay sinh viên.

Áp lực tài chính cá nhân gia tăng không chỉ ảnh hưởng tới từng hộ gia đình mà còn đặt ra thách thức lớn cho nền kinh tế Mỹ nói chung.

Người đi vay đã phải tiếp tục trả các khoản nợ sinh viên trong những tháng qua. Tuy nhiên, chính quyền Trump đã có động thái mạnh tay khi đưa hàng triệu người vay nợ sinh viên vỡ nợ vào danh sách thu hồi nợ, đồng thời đe dọa tịch thu lương, tiền hoàn thuế và phúc lợi liên bang.

Quy trình thu nợ này từng là tiêu chuẩn trước đại dịch COVID-19, nhưng vẫn gây sốc cho nhiều người lần đầu trải qua hoặc đã quên cảm giác này.

Theo ước tính của các chuyên gia kinh tế Morgan Stanley, các khoản thanh toán trong năm nay sẽ tăng từ 1 tỷ USD lên 3 tỷ USD mỗi tháng. Con số này có thể làm giảm GDP năm 2025 khoảng 0,1%.

Đáng chú ý, khoảng 8 triệu người vay trong chương trình SAVE (Saving on A Valuable Education) - chương trình thời Tổng thống Biden cho phép trả nợ theo thu nhập nhưng đang bị thách thức tại tòa - có thể phải bắt đầu thanh toán vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau.

Việc chính phủ tạm dừng cho vay sinh viên liên bang và tính lãi suất đã chấm dứt từ mùa thu 2023. Tuy nhiên, mãi đến gần cuối năm 2024, các khoản thanh toán chậm trễ mới được báo cáo lên các công ty xếp hạng tín dụng - điều này khiến nhiều người vay bất ngờ khi thấy điểm tín dụng giảm mạnh trong năm nay.

Sau khi kết thúc giai đoạn đại dịch, tình trạng nợ quá hạn đã gia tăng đáng kể. Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York báo cáo, tỷ lệ nợ quá hạn (trên 90 ngày) của các khoản vay sinh viên đã tăng vọt từ 0,7% trong quý IV lên 8% trong quý I, trở về mức trước đại dịch.

Giáo sư Michael Dinerstein từ Đại học Duke nhận định, bất kỳ sự khởi động lại nào cũng có thể dẫn đến tăng vọt nợ quá hạn. Tuy nhiên, ông kỳ vọng khi người vay nhận được thông báo nợ quá hạn, họ sẽ nghiêm túc hơn trong việc thanh toán.

"Các kế hoạch thanh toán được đưa ra những năm gần đây có thể đưa tỷ lệ nợ quá hạn xuống thấp hơn so với trước đại dịch," ông chia sẻ. Song song đó, ông lo ngại nhiều người đã không trả tiền trong thời gian quá dài, khiến việc thanh toán trở nên khó khăn.

"Có cả con đường lạc quan và bi quan. Tôi thận trọng khi dự đoán chúng ta đang đi theo hướng nào," Dinerstein kết luận.

Dữ liệu từ Cục Dự trữ Liên bang New York cho thấy phần lớn trong số hàng triệu người mới bị đánh dấu quá hạn đều có điểm tín dụng dưới chuẩn. Tuy nhiên, khoảng hai triệu người thuộc nhóm gần chuẩn - với điểm tín dụng từ 620 đến 719. Thêm 400.000 người có điểm tín dụng trên 720, được xếp vào nhóm chuẩn. Trung bình, điểm tín dụng của nhóm gần chuẩn giảm 140 điểm, trong khi nhóm chuẩn ghi nhận mức sụt giảm lên tới 177 điểm.

Điểm tín dụng giảm - Rào cản tiêu dùng

Việc điểm tín dụng sụt giảm có thể tạo thêm rào cản cho chi tiêu cá nhân. Nhiều người vay từng đủ điều kiện vay thẻ tín dụng, vay mua xe hoặc vay thế chấp năm ngoái nay không còn đáp ứng tiêu chuẩn.

Tình huống trở nên phức tạp hơn khi một số người vay bất ngờ trước diễn biến này. Trong thời kỳ đại dịch, hai công ty dịch vụ lớn đã chấm dứt hợp đồng thu nợ sinh viên.

Giáo sư Constantine Yannelis từ Đại học Cambridge mô tả: "Hãy tưởng tượng những người này đã không thanh toán trong nửa thập kỷ, họ đột nhiên nhận được thư từ một công ty hoàn toàn xa lạ, thông báo: 'Các bạn nợ chúng tôi khoản thanh toán vay sinh viên'."

GS. Yannelis cũng bày tỏ lo ngại về việc cựu Tổng thống Joe Biden từng cam kết xóa nợ sinh viên. Nhiều người vay đã xây dựng ngân sách cá nhân dựa trên kỳ vọng không phải trả nợ.

Nhóm có nguy cơ cao nhất là những người tốt nghiệp trong thời kỳ tạm dừng cho vay, do không có kinh nghiệm trả nợ thực tế. Theo dự báo của chuyên gia này, tỷ lệ nợ quá hạn có thể tiếp tục tăng trong những tháng tới khi nhiều người vay gặp khó khăn thanh toán và xếp hạng tín dụng tiếp tục xấu đi.

Các số liệu cho thấy những người theo học trường tư, trường cao đẳng hai năm hoặc bỏ học trước khi lấy bằng có nguy cơ tụt hậu cao hơn đáng kể - với sự trùng lặp lớn giữa các nhóm này.

Yếu tố kinh tế đóng vai trò quan trọng. Theo Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, Mississippi dẫn đầu với 45% người vay chậm trả trong quý I - cao nhất toàn quốc. Tiểu bang này cũng có tỷ lệ dân số sống dưới mức nghèo đặc biệt cao.

Giáo sư Lesley Turner từ Trường Chính sách Công Harris (Đại học Chicago) khẳng định những người gặp khó khăn với khoản vay sinh viên thường là nhóm có khả năng chi trả kém nhất.

"Không phải như định kiến thường thấy về những người 22 tuổi học trường Ivy League và sống ở vùng ven biển", ông Turner nhấn mạnh, bác bỏ quan niệm sai lầm về đối tượng chính của cuộc khủng hoảng nợ sinh viên.

Tham khảo Wall Street Journal (WSJ)

>> Siêu cường châu Á bạo chi 6,3 tỷ USD để bảo vệ nền kinh tế trước thuế Mỹ