Hơn nửa triệu tấn 'hàng chiến lược' Trung Quốc ồ ạt chuyển tới 31 quốc gia, làm rung chuyển thị trường toàn cầu

Xuất khẩu ure của Trung Quốc đang chứng kiến mức tăng trưởng chưa từng có, làm thay đổi cục diện thị trường phân bón toàn cầu và chuỗi cung ứng nông nghiệp. Sự dịch chuyển mạnh mẽ này phản ánh bước ngoặt trong chính sách của nhà sản xuất phân bón lớn nhất thế giới, kéo theo những tác động sâu rộng đến an ninh lương thực và năng suất nông nghiệp toàn cầu.

Xuất khẩu phân bón của Trung Quốc tăng vọt được xem là một trong những biến động lớn nhất của thị trường nông nghiệp toàn cầu năm 2025. Tìm hiểu nguyên nhân phía sau sự bùng nổ này giúp nông dân, thương nhân và các chuyên gia về an ninh lương thực có thêm thông tin quan trọng để ứng phó và đưa ra quyết định.

Trong tháng 7/2025, Trung Quốc đã xuất khẩu tới 567.184 tấn ure, tăng 614% so với cùng kỳ năm 2024. Con số này cũng cao gấp 7,6 lần so với tháng 6/2025 (66.241 tấn).

Điều đáng chú ý là giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 5/2025, xuất khẩu ure của Trung Quốc chỉ đạt trung bình 2.200 tấn/tháng, tức chưa đến 0,4% so với tháng 7. Không chỉ tăng mạnh về sản lượng, thị trường xuất khẩu của Trung Quốc cũng được mở rộng đáng kể: Từ 13 quốc gia và vùng lãnh thổ trong tháng 6 đã tăng lên 31 vào tháng 7/2025.

Trong năm 2024, Trung Quốc áp dụng chính sách hạn chế xuất khẩu phân bón nhằm giữ giá trong nước ổn định và đảm bảo an ninh lương thực trước những biến động chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này đã tạo ra tình trạng khan hiếm nhân tạo trên thị trường quốc tế.

“Xuất khẩu ure trong tháng 6 và tháng 7 được tiến hành dưới sự hướng dẫn của Chính phủ, theo cơ chế hạn ngạch và kiểm soát giá, chứ chưa phải mở cửa hoàn toàn”, chuyên gia Xu Xiaoyun (JLC Network Technology) cho biết.

Kể từ giữa năm 2025, Trung Quốc bắt đầu nới lỏng từng bước: Khôi phục kiểm tra xuất khẩu từ cuối tháng 5, rồi cấp hạn ngạch chính thức. Cách tiếp cận này cho thấy Bắc Kinh theo đuổi chiến lược cân bằng, vừa tận dụng cơ hội xuất khẩu, vừa tránh gây biến động cho thị trường nội địa.

Chính sách xuất khẩu phân bón của Trung Quốc tạo ra những hiệu ứng dây chuyền trên chuỗi cung ứng nông nghiệp toàn cầu, từ giá hàng hóa đến kế hoạch an ninh lương thực ở nhiều quốc gia nhập khẩu.

Ure không chỉ là loại phân đạm chủ lực giúp nâng cao năng suất cây trồng mà còn có nhiều ứng dụng công nghiệp. Điển hình, nó là thành phần thiết yếu trong dung dịch giảm khí thải (DEF) của phương tiện giao thông. Nó cũng được dùng trong các quy trình công nghiệp để cắt giảm ô nhiễm.

Việc Trung Quốc bất ngờ “bơm” ure ra thị trường sau nhiều tháng gián đoạn đã làm thay đổi cán cân cung cầu. Nông dân tại các nước đang phát triển – vốn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu phân bón – được hưởng lợi khi có thêm nguồn cung với giá cạnh tranh hơn.

Giá phân bón toàn cầu, vốn biến động mạnh do gián đoạn thương mại, nay có dấu hiệu ổn định hơn nhờ nguồn hàng từ Trung Quốc. Tuy nhiên, vì xuất khẩu vẫn nằm trong khuôn khổ hạn ngạch, tính ổn định dài hạn vẫn phụ thuộc vào quyết định chính sách của Bắc Kinh.

Vì sao Trung Quốc nới lỏng kiểm soát xuất khẩu? Quyết định này phản ánh sự kết hợp nhiều yếu tố. Trước hết là nguồn cung trong nước ổn định hơn: Chính sách hạn chế trước đó đã đạt mục tiêu, giúp thị trường nội địa không thiếu phân bón và giá đã hạ nhiệt.

Thứ hai là dư thừa công suất sản xuất: Một số loại phân, trong đó có ure, đang có dấu hiệu sản xuất vượt nhu cầu trong nước. Xuất khẩu giúp tiêu thụ phần dư thừa.

Cuối cùng là ngoại tệ và lợi ích ngoại giao: Xuất khẩu phân bón không chỉ mang về nguồn thu ngoại tệ mà còn trở thành công cụ chiến lược trong quan hệ thương mại, đặc biệt khi khả năng nối lại xuất khẩu sang Ấn Độ đang mở ra triển vọng mới.

Từ tháng 6 đến tháng 7/2025, thị trường nhập khẩu ure từ Trung Quốc tăng từ 13 lên 31 quốc gia. Đây là bước tái hòa nhập toàn diện của Bắc Kinh vào thị trường phân bón toàn cầu.

Nếu xuất khẩu ure sang Ấn Độ được nối lại, đây sẽ là dòng chảy thương mại phân bón lớn nhất thế giới. Ấn Độ tiêu thụ trên 60 triệu tấn phân bón mỗi năm và sự phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu khiến nước này đặc biệt quan tâm đến nguồn cung từ Trung Quốc.

Bất kỳ thỏa thuận thương mại nào cũng sẽ mang lại lợi ích kép: Giúp nông nghiệp Ấn Độ ổn định nguồn phân bón, đồng thời củng cố vị thế chiến lược của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng khu vực.

Các chuyên gia dự đoán xuất khẩu ure của Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng trong tháng 8 và 9/2025, khi hạn ngạch vẫn còn dư. Nhu cầu theo mùa vụ ở các khu vực khác nhau cũng có thể thúc đẩy các đợt xuất khẩu tập trung.

Bên cạnh đó, Trung Quốc nhiều khả năng duy trì thế cân bằng giữa đảm bảo an ninh lương thực trong nước và khai thác cơ hội xuất khẩu.

Tham khảo Discovery Alert