KBSV: 2 kịch bản TTCK Việt Nam 2022 sau động thái của Fed

Fed dự kiến nâng lãi suất vào tháng 3

Trong biên bản cuộc họp mới công bố, các quan chức Cục Dữ trữ Liên bang (Fed) cho biết, do nền kinh tế Mỹ đang tăng trưởng mạnh lên và lạm phát tăng, Ngân hàng Trung ương (NHTW) có thể sẽ nâng lãi suất sớm hơn dự kiến.

Ngoài ra, một số nhà hoạch định chính sách cũng ủng hộ việc Fed bắt đầu thu hẹp bảng cân đối kế toán ngay sau đó.

Theo biên bản cuộc họp ngày 14 - 15/12/2021 của Uỷ ban Thị trường mở Liên bang (FOMC): "Các nhà quản lý thị trường lưu ý rằng, dựa trên triển vọng đối với nền kinh tế, thị trường lao động và lạm phát, việc nâng lãi suất có thể được thực hiện sớm hơn hoặc với tốc độ nhanh hơn dự báo trước đó."

Biên bản cũng cho biết, giới chức NHTW lưu ý rằng họ có thể cắt giảm quy mô của bảng cân đối kế toán sớm hơn sau khi bắt đầu nâng lãi suất.

Sau cuộc họp hồi tháng 12 vừa qua, FOMC thông báo họ sẽ giảm quy mô chương trình mua trái phiếu với tốc độ nhanh hơn so với thông báo ở cuộc họp trước đó vào đầu tháng 11/2021 vì rủi ro lạm phát. Với lịch trình thắt chặt chính sách mới, Fed có khả năng sẽ kết thúc kế hoạch giảm mua trái phiếu vào tháng 3/2022.

Giới chức Fed cũng nhất trí về dự kiến sẽ bắt đầu nâng lãi suất trong năm nay. Động thái này đánh dấu sự thay đổi so với dự báo trước hồi tháng 9/2021 khi FOMC đã có quan điểm chia rẽ về việc này.

Trong cuộc họp báo sau cuộc họp tháng 12, Chủ tịch Jerome Powell cho biết những thay đổi trong động thái của NHTW được đưa ra sau số liệu lạm phát gần đây.

Theo Bộ Lao động Mỹ, giá tiêu dùng đã tăng 6,8% trong 12 tháng tính đến tháng 11, tốc độ nhanh nhất trong gần 4 thập kỷ.

Ở thời điểm cuộc họp diễn ra, trước khi biến thể Omicron lan rộng, giới chức Fed nhìn chung nhận thấy rủi ro lạm phát sẽ trở nên căng thẳng hơn. Biên bản cho biết, giá mua và thuê nhà tăng, tiền lương tiếp tục tăng trưởng và tình trạng tắc nghẽn chuỗi cung ứng kéo dài có thể trở nên trầm trọng hơn do biến thể Omicron đã khiến triển vọng về lạm phát của các quan chức thay đổi.

Kể từ cuộc họp, Omicron đã lan rộng khắp nước Mỹ, khiến hoạt động di chuyển, các trường học bị gián đoạn và tạo thách thức khác cho các nhà hàng, doanh nghiệp.

Giới chức Fed đã nhận được một bản tóm tắt từ các thành viên về việc thu hẹp bảng cân đối kế toán 8.800 tỷ USD. Trong lần chu kỳ nâng lãi suất gần đây nhất vào những năm 2010, Fed đã đợi gần 2 năm sau đó mới bắt đầu thực hiện động thái trên.

Ở lần này, các quan chức đánh giá rằng thời điểm thích hợp để thu hẹp bảng cân đối kế toán có thể gần với việc nâng lãi suất hơn so với trước đây.

Ngoài ra, một số ý kiến nhận định rằng thu hẹp bảng cân đối kế toán có thể phù hợp với quá trình bình thường hoá.

Phản ứng của thị trường chứng khoán trong nước...

Thông điệp Fed truyền tải trong kỳ họp tháng 12/2021 thể hiện rõ xu hướng thắt chặt với 2 ý chính. Thứ nhất, Fed tăng tốc độ cắt giảm chương trình mua trái phiếu từ 15 tỷ USD/tháng lên 30 tỷ USD/tháng, từ đó kết thúc hoàn toàn bơm tiền vào tháng 3 thay vì vào tháng 6 như kế hoạch cũ. Quá trình này được đánh giá có phần gấp gáp hơn so với năm 2014 cả về thời điểm bắt đầu lẫn thời gian tiến hành.

Thứ hai, lãi suất Fed Fund Rate tiếp tục được duy trì ở mức 0 - 0,25%, nhưng 10/18 thành viên của FOMC dự kiến Fed sẽ tăng lãi suất 3 lần vào năm 2022, đưa phạm vi lãi suất cơ bản lên 0,75 - 1%.

Thị trường chứng khoán toàn cầu nói chung và thị trường chứng khoán Mỹ nói riêng phản ứng tương đối tích cực sau kỳ họp của Fed bất chấp các thông điệp truyền tải có phần thắt chặt hơn so với trước.

Nguyên nhân được lý giải là do thị trường hài lòng với lộ trình từng bước cho 1 chu kỳ thắt chặt tiền tệ thận trọng của Fed trước lạm phát, song song với niềm tin sức khoẻ nền kinh tế Mỹ được cải thiện.

Trong kịch bản cơ sở, áp lực lạm phát ở mức vừa phải và nhiều khả năng suy giảm trong nửa sau năm 2022 khi tình trạng đứt nghẽn nguồn cung hạ nhiệt, Fed tăng lãi suất theo lộ trình từng bước đúng với kỳ vọng thị trường, kết thúc chương trình mua trái phiếu vào tháng 3 và sau đó có 3 lần nâng lãi suất lên 0,75 - 1% thời điểm cuối năm 2022.

Trong kịch bản này, KBSV nhận định tác động tiêu cực đến thị trường chứng khoán toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng là không lớn khi thị trường tài chính toàn cầu đã có sự chuẩn bị tốt và kinh tế toàn cầu quay trở lại chu kỳ tăng trưởng mới, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đối với kịch bản tiêu cực, lạm phát duy trì ở mức cao và không có dấu hiệu hạ nhiệt, trong khi tăng trưởng kinh tế, thị trường việc làm chưa phục hồi đủ mạnh. Fed sẽ buộc phải đẩy nhanh hơn tốc độ tăng lãi suất (có thể lên tới 1,5 - 1,75%) vào cuối năm 2022. Chính sách tiền tệ thu hẹp nhanh, mặt bằng lãi suất tăng cao khiến định giá cổ phiếu trở nên kém hấp dẫn (đặc biệt đối với nhóm cổ phiếu tăng trưởng ngành công nghệ, chiếm tỷ trọng vốn hoá lớn tại thị trường chứng khoán Mỹ).

Theo quan sát của KBSV, mốc lợi suất trái phiếu Mỹ 10 năm ở 2,5% nếu bị phá vỡ nhiều khả năng là tín hiệu đảo chiều của xu hướng lãi suất giảm kéo dài được nhiều thập kỷ - cột mốc cần thận trọng quan sát.

Trong kịch bản này, đối với Việt Nam, rủi ro lạm phát, tỷ giá và vốn ngoại rút ròng trở nên hiện hữu trong bối cảnh đồng USD tăng mạnh (dưới tác động từ chính sách tiền tệ thắt chặt của Fed) khiến Chính phủ và NHNN cần có những điều chỉnh chính sách phù hợp bao gồm tăng lãi suất, kiểm soát lạm phát, cung tiền và dòng vốn ra/vào qua đó tác động tiêu cực đến kênh đầu tư chứng khoán và thị trường bất động sản.

Dù vậy, KBSV không đánh giá cao kịch bản tiêu cực này do: thứ nhất, sức cầu hồi phục sau phong tỏa một số nước sẽ dần bình thường hoá, nhất là sau khi hiệu ứng từ các gói kích thích kinh tế kết thúc.