Kinh tế trưởng ADB: Đầu tư công hiệu quả là yếu tố then chốt giữ sức bật tăng trưởng cho Việt Nam đến 2026

Sáng 30/9, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) công bố Báo cáo Kinh tế Việt Nam, đưa ra những đánh giá mới về triển vọng tăng trưởng giai đoạn 2025–2026.

Theo ADB, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 7,5% trong nửa đầu năm 2025, cao hơn mức 6,4% cùng kỳ năm 2024. Đây là mức tăng trưởng 6 tháng đầu năm cao nhất kể từ năm 2010, phản ánh sức bật mạnh mẽ nhờ xuất khẩu tăng tốc trước khi Mỹ áp dụng thuế đối ứng và nhờ chính sách hỗ trợ kinh tế của Chính phủ.

ADB đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng cả năm 2025 lên 6,7%, cao hơn 0,4 điểm % so với dự báo hồi tháng 7. Dự báo năm 2026 được giữ nguyên ở mức 6,0%.

Tuy nhiên, ADB cũng cảnh báo đà tăng trưởng có thể chậm lại trong những tháng cuối năm khi thuế quan mới của Mỹ chính thức có hiệu lực từ ngày 7/8.

Theo báo cáo, Mỹ đã áp thuế đối ứng 20% với hàng nhập khẩu trực tiếp từ Việt Nam và 40% với hàng trung chuyển. Đây được coi là nhân tố có thể làm suy giảm thương mại và đầu tư trong ngắn hạn. ADB đánh giá các mức thuế này sẽ tạo áp lực đáng kể, nhưng đồng thời kỳ vọng các chính sách kích thích kinh tế và điều hành linh hoạt của Chính phủ sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực.

Ngoài ra, nếu kinh tế toàn cầu suy yếu hơn dự báo, đặc biệt tại các đối tác thương mại lớn, hoặc biến động tài chính gia tăng, triển vọng tăng trưởng của Việt Nam sẽ đối diện nhiều thách thức hơn.

Ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia Kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Đầu tư công hiệu quả là yếu tố then chốt để duy trì tăng trưởng và tháo gỡ các nút thắt hạ tầng hiện nay”.

Theo ông Hùng, Việt Nam đang trong giai đoạn bùng nổ nhu cầu về hạ tầng giao thông, năng lượng và đô thị. Nếu giải ngân vốn đầu tư công nhanh và hiệu quả hơn, điều này không chỉ kích thích tổng cầu ngắn hạn mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn.

"Với tỷ lệ nợ công dưới 34% GDP, thấp hơn nhiều so với mức trần 60% theo quy định, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa tài khóa cho các biện pháp hỗ trợ tăng trưởng. Cải cách thể chế sâu rộng sẽ giúp tinh giản môi trường pháp lý, nâng cao hiệu quả giải ngân và thúc đẩy kinh tế nội địa", ông Hùng nêu rõ.

Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phối hợp hài hòa giữa chính sách tài khóa và tiền tệ. Trong bối cảnh lợi nhuận ngân hàng suy giảm và nợ xấu gia tăng, dư địa cho nới lỏng tiền tệ là khá hạn chế. Do đó, theo ADB, chính sách tài khóa đặc biệt là chi tiêu công cần phát huy vai trò dẫn dắt, tránh tạo áp lực quá mức lên chính sách tiền tệ. Điều này sẽ giúp đảm bảo ổn định tài chính vĩ mô và duy trì niềm tin thị trường.

Xuất khẩu, FDI tiếp tục là động lực. Trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tăng 14,8% lên 306 tỷ USD, với Mỹ dẫn đầu mức tăng trưởng (26,4%), tiếp theo là Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản. Hàng chế biến chế tạo chiếm gần 89% kim ngạch. Nhập khẩu đạt 292 tỷ USD, tăng 17,9%, khiến thặng dư thương mại giảm còn 14 tỷ USD, thấp hơn cùng kỳ 2024.

Giải ngân FDI đạt 15,4 tỷ USD, cao nhất 5 năm, chủ yếu vào chế biến chế tạo (81%) và bất động sản công nghiệp (8%). Tổng vốn đăng ký đạt 26,1 tỷ USD, tăng 27,3%, nhưng vốn mới giảm 8,1% do lo ngại bất ổn toàn cầu.

ADB dự báo lạm phát Việt Nam đạt 3,9% trong năm 2025 và giảm nhẹ xuống 3,8% năm 2026, nhờ giá năng lượng toàn cầu hạ nhiệt, góp phần giảm chi phí vận tải và sản xuất. Tuy nhiên, ADB cảnh báo rủi ro lạm phát tiềm ẩn vẫn tồn tại, nhất là khi giá hàng hóa thế giới biến động mạnh hoặc nhu cầu trong nước tăng nhanh trở lại.

Trong báo cáo, ADB khẳng định rằng ngoài những biện pháp ngắn hạn ứng phó thuế quan và ổn định kinh tế vĩ mô, Việt Nam cần đẩy mạnh các cải cách cấu trúc để tăng năng lực thích ứng biến đổi khí hậu, thúc đẩy năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân.

Đồng thời, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, hiện đại hóa hệ thống thuế và đẩy nhanh chuyển đổi số. Đây sẽ là những lá chắn giúp Việt Nam duy trì mô hình tăng trưởng cân bằng và bền vững hơn trong thập kỷ tới.