Láng giềng Việt Nam có ‘nơi bí ẩn nhất Trái Đất’, ẩn chứa hàng nghìn tấn bom chưa phát nổ, từng là căn cứ tuyệt mật của CIA

Làng Long Tieng (còn gọi là Long Cheng) nằm sâu trong khu rừng nhiệt đới miền Trung Lào, là nơi sinh sống của vài nghìn cư dân, chủ yếu làm nông nghiệp. Ngôi làng chỉ có vài quán ăn, hai nhà nghỉ cùng một số cửa hàng bày bán đủ thứ, từ gạo cho đến dụng cụ canh tác được tái chế từ vỏ bom.

Trung tâm của làng là đường băng cũ dài 1.370m, mặt đường loang lổ vết nứt nẻ. Tháp điều khiển gần đó đã sụp đổ. Phần lớn người dân trong làng thậm chí chưa từng bước lên máy bay.

Thế nhưng, sau những dấu vết hoang tàn ấy là một chương lịch sử ít người biết đến trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh (1947-1991), khi nơi này từng là căn cứ hoạt động của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).

Dù quy mô khiêm tốn, đường băng tại Long Tieng từng tiếp nhận tới 900 lượt cất, hạ cánh mỗi ngày, là một trong những sân bay nhộn nhịp nhất thế giới lúc bấy giờ. Hàng hóa, vũ khí được vận chuyển đến đây rồi phân phối đi các vùng khác trên toàn quốc.

Theo CNN, vào thời kỳ cao điểm, căn cứ là nơi sinh sống và làm việc của hơn 30.000 người, bao gồm quân nhân, điệp viên Mỹ, phi công, người H'mông và người tị nạn. Dù vậy, Long Tieng gần như không xuất hiện trong bất kỳ tài liệu chính thức nào thời điểm đó.

Nhà nghiên cứu Paul Carter cho biết, thậm chí nhiều binh sĩ Mỹ đang chiến đấu ở nơi khác cũng không hề hay biết về sự tồn tại của Long Tieng cho đến cuối thập niên 1960.

Ngày nay, Long Tieng là một ngôi làng nhỏ, vận hành theo mô hình tự cung tự cấp. Đường băng không còn hoạt động nhưng vẫn đóng vai trò là trung tâm sinh hoạt của cộng đồng. Dấu tích chiến tranh không chỉ nằm ở tháp điều khiển đổ nát hay các nhà chứa máy bay hoang phế, mà còn thể hiện ở hàng nghìn quả bom chưa nổ nằm rải rác quanh vùng.

Dù chỉ cách thủ đô Vientiane khoảng 130km về phía Đông Bắc, hành trình tới làng bằng ô tô mất gần 8 tiếng do đường xấu, nhiều ổ gà, sạt lở và bụi mù từ xe tải gây hạn chế tầm nhìn. Nhiều đoạn đường nhỏ không có rào chắn, chỉ một sơ suất có thể lao xuống vực. Nếu bị xịt lốp, du khách có thể mắc kẹt hàng giờ vì không có sóng điện thoại lẫn người trợ giúp. Tuy nhiên, đoạn đường gần tới Long Tieng được đánh giá là dễ đi hơn nhờ được trải bê tông.

Các nhà nghỉ trong làng không có điều hòa, chỉ có quạt máy cũ để làm mát. Trải nghiệm được du khách ưa chuộng nhất là đi bộ trên đường băng cũ vào buổi sáng sớm. Tháp không lưu chỉ còn một nửa đổ nát, nhà chứa máy bay gỉ sét hoang lạnh. Không có biển báo, không bia tưởng niệm – nơi này như thể chưa từng tồn tại trong lịch sử.

Cách đường băng khoảng 100m là một ngôi nhà 2 tầng từng là Tổng hành dinh của tướng Vang Pao (người được mệnh danh là "Vua Mèo" tại Thượng Lào). Ngôi nhà được bao quanh bởi hàng rào cao và treo biển "Cấm vào khi không được phép". Bên trong, không có đồ đạc hay tranh ảnh. Một góc nhà có xếp gọn chồng vỏ đạn và đạn cối – du khách được yêu cầu không chạm vào vì nguy cơ phát nổ.

Tầng trên của ngôi nhà có một bàn làm việc và một chiếc ghế, đặt quay mặt ra đường băng. Từ đây, du khách có thể phóng tầm mắt bao quát toàn bộ thung lũng và khung cảnh thanh bình bên dưới.

Theo MAG – tổ chức phi Chính phủ hoạt động trong lĩnh vực rà phá bom mìn nhân đạo, khoảng 30% trong số 270 triệu quả bom Mỹ ném xuống Lào vẫn chưa nổ, tiếp tục là hiểm họa tiềm tàng và rào cản phát triển của khu vực. Người dân trong làng vẫn luôn tránh đi ra khỏi các lối mòn nhằm hạn chế rủi ro. Từ năm 1995, Mỹ đã chi hơn 390 triệu USD cho chương trình xử lý bom mìn chưa nổ tại đây.

Dù vậy, chính sự biệt lập, hoang sơ và chưa bị thương mại hóa khiến Long Tieng giữ được nét nguyên bản, như một “bảo tàng ngoài trời” không tên.

Trong bối cảnh du lịch di sản và du lịch lịch sử ngày càng được quan tâm, Long Tieng có tiềm năng trở thành điểm đến độc đáo nếu được đầu tư đúng hướng về hạ tầng, bảo tồn và khai thác giá trị lịch sử một cách sâu sắc, đồng thời tôn trọng bối cảnh địa phương.

>> Một di sản thế giới thu về hơn 24 triệu USD trong 5 tháng