Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi): “Gỡ khó” cho chuyển đổi số

Theo đó, Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024, Luật sửa đổi gồm 8 Chương và 53 Điều quy định việc thực hiện giao dịch bằng phương tiện điện tử. Đáng nói, tại lần sửa đổi này, cơ quan soạn thảo đã sửa đổi, bổ sung hàng loạt chính sách mới đáng chú ý như:

Thứ nhất: Một luật nhưng giúp nhiều luật hiện nay có ngay hiệu lực thi hành trên môi trường số. Cụ thể, Luật nào trước đây chưa quy định giao dịch được thực hiện bằng phương tiện điện tử thì được áp dụng theo quy định của Luật Giao dịch điện tử; Giao dịch điện tử có giá trị tương đương và có thể sử dụng thay thế giao dịch truyền thống; Các cơ quan, tổ chức không thể viện dẫn việc chưa có quy định để từ chối giá trị pháp lý của giao dịch điện tử.

Thứ hai: Giao dịch điện tử toàn trình, tối ưu hóa, rút ngắn thời gian xử lý, thuận tiện hơn và có thể sử dụng thay thế giao dịch truyền thống. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để khắc phục tình trạng giao dịch điện tử phức tạp hơn, lâu hơn, đắt đỏ hơn và vẫn phải thực hiện song song cả 2 hình thức, làm chậm tiến trình chuyển đổi số. Quy định về chuyển đổi giữa giấy và điện tử thông suốt, không rào cản; Dịch vụ tin cậy lần đầu tiên đưa vào Luật đóng vai trò tạo niềm tin thúc đẩy giao dịch điện tử;

Chứng thư điện tử lần đầu tiên đưa vào Luật để đại diện chung cho tất cả các loại giấy phép, văn bằng, chứng chỉ, chứng nhận... giúp giải quyết điểm vướng mắc lớn nhất trong dịch vụ công trực tuyến toàn trình đó là kết quả giải quyết thủ tục hành chính bằng điện tử.

Thứ ba: Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi thực hiện hợp đồng điện tử. Đây là cơ sở pháp lý để Bộ trưởng các Bộ có thể ban hành theo thẩm quyền quy định về hợp đồng điện tử trong ngành, lĩnh vực của mình. Ví dụ, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội có thể ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quy định về hợp đồng lao động điện tử, Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch có thể ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy định về hợp đồng du lịch điện tử,...

Thứ tư: Luật hóa vai trò của các nền tảng số quốc gia, là công cụ điều phối quan trọng của Bộ Thông tin và Truyền thông là Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP), Khung kiến trúc. Trước đây, chúng ta chưa có cơ sở pháp lý gì cho hoạt động này.

Thứ năm: Luật hóa việc cơ quan Nhà nước được thuê chuyên gia từ ngân sách Nhà nước hàng năm (kinh phí sự nghiệp) để thuê tư vấn xây dựng cơ sở dữ liệu; thực hiện các hoạt động chuyên môn kỹ thuật về quản lý, vận hành, bảo đảm an toàn thông tin mạng cho hệ thống thông tin phục vụ giao dịch điện tử của cơ quan nhà nước. Bước đầu tháo gỡ khó khăn về việc sừ dụng kinh phí sự nghiệp cho công tác duy trì, vận hành hạ tầng thông tin.

Thứ sáu: Chính sách chia sẻ dữ liệu, giám sát, kiểm tra, thanh tra trực tuyến. Đặt cơ sở pháp lý quan trọng trong việc quản lý nhà nước sử dụng dữ liệu lớn thay vì quản lý nhà nước theo cách truyền thống. Đặc biệt là công tác chia sẻ dữ liệu, giám sát các hạ tầng thông tin phục vụ giao dịch điện tử.

Với hàng loạt các sửa đổi, bổ sung đã nêu, nhiều ý kiến cho rằng, Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua sẽ góp phần khơi thông điểm nghẽn và tạo điều kiện thuận lợi cho lĩnh vực chuyển đổi số.

Đánh giá về Luật sửa đổi, đại biểu Nguyễn Phương Tuấn - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) được Quốc hội vừa bấm nút thông qua đã đạt được mong muốn, nguyện vọng của doanh nghiệp làm về lĩnh vực chuyển đổi số. Và chúng ta có thể hiểu Luật Giao dịch điện tử sẽ là Luật xương sống cho lĩnh vực về chuyển đổi số.

Đồng quan điểm đã nêu, nhiều chuyên gia cũng đánh giá, Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) sẽ giúp hoàn thiện hành lang pháp lý cho các hoạt động giao dịch trên không gian mạng, mở rộng phạm vi áp dụng của hoạt động giao dịch điện tử tới tất cả các hoạt động của đời sống xã hội. Luật sửa đổi đã khắc phục được những bất cập, tồn tại, hạn chế của luật hiện hành, như mở rộng phạm vi điều chỉnh, mở rộng phạm vi áp dụng tới tất cả các hoạt động của đời sống xã hội. Đặc biệt là với vấn đề bảo đảm giá trị pháp lý của chữ ký điện tử, chứng thực điện tử, hợp đồng điện tử nói riêng và giá trị pháp lý của các giao dịch điện tử nói chung.

Thông tin với báo chí, ông Vũ Thế Bình - Phó Chủ tịch, kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Internet Việt Nam (VIA) nhận định, việc Luật này được thông qua giúp hoàn thiện hơn nữa hành lang pháp luật liên quan đến các hoạt động chuyển đổi số của Việt Nam.

Theo ông Vũ Thế Bình, mặc dù đến tháng 7/2024, Luật mới có hiệu lực, cùng với việc cần có các quy định cụ thể dưới Luật để hướng dẫn, song chúng tôi tin rằng Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) sẽ giúp các cơ quan Nhà nước, các doanh nghiệp và người dân sẽ có được môi trường giao dịch điện tử rõ ràng và thuận tiện hơn.