Mòn mỏi chờ ngày nhận chìa khóa phòng dự án nhà ở xã hội

Hiện nay, vấn đề nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân đang là vấn đề nan giải của TP. HCM nói riêng và cả nước nói chung. Nhiều người dân dù muốn an cư lạc nghiệp nhưng "cửa mua nhà" cực hẹp. Trong khi đó, dù "room" để các doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội vẫn còn dư.

Xã hội đặt ra câu hỏi, vì sao sự lệch pha lại phi lý đến như vậy? Đâu là mấu chốt của vấn đề nhà ở xã hội.

5 năm chỉ hoàn thành hơn 40% kế hoạch xây nhà ở xã hội

Phía cung, theo thống kê của Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA), trong giai đoạn 2015 - 2020, cả nước ta đã thực hiện 248 dự án nhà ở xã hội gồm khoảng 100 nghìn căn hộ, đạt 41,4% so với kế hoạch mà đã đề ra. Riêng TP. HCM thực hiện được 15 nghìn căn hộ nhà ở xã hội, mặc dù đạt mức cao hơn mặt bằng chung của cả nước nhưng cũng chỉ...đạt 75% kế hoạch!  

Trước thực trạng trên, Bộ Xây dựng cho rằng việc thực hiện các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân năm 2021 và 6 tháng đầu năm 2022 còn gặp nhiều hạn chế, "lệch pha" so với nhu cầu thực tiễn.

Tức, so với kế hoạch phát triển nhà ở xã hội được đề ra từ rất lâu thì cơ hội để các doanh nghiệp bất động sản "nhảy" vào thực hiện các dự án nhà ở xã hội là rất rộng. Nhưng, dường như, các doanh nghiệp bất động sản không quá mặn mà.

Theo HoREA, thậm chí 6 tháng đầu năm 2022, địa bàn Tp. HCM không có nguồn cung căn hộ nhà ở xã hội nào. Thay vào đó, các căn hộ trung, cao cấp mọc lên như nấm.

Vì đâu cung-cầu lệch pha?

Theo Bộ xây dựng, hiện TP.HCM đang có tổng số lao động là 285 nghìn người trong đó hơn 185 nghìn người là lao động nhập cư tuy nhiên số lượng công nhân lao động có nhà ở xã hội chỉ chiếm 15%. Tức là, 85% lượng công nhân vẫn đang "loay hoay" trong công cuộc sở hữu nơi an cư!

Theo thống kê, tại TP. HCM, có 17 khu chế xuất, khu công nghiệp với khoảng hơn 1 nghìn doanh nghiệp bao gồm 653 doanh nghiệp trong nước và 409 doanh nghiệp FDI với tổng số lao động là 285 nghìn người. Còn nếu tính thêm cả cụm công nghiệp tại thành phố, tổng số lượng người lao động khoảng 380 nghìn người.

Nhu cầu thì nhiều, nhưng, vấn đề mấu chốt nằm ở một số liệu khác: thu nhập của người lao động nghèo đang không cho phép họ với đến giấc mơ nhà ở!

Dữ liệu khảo sát của Liên đoàn Lao động TP. HCM cho biết, số lượng công nhân có thu nhập dưới 5 triệu đồng/tháng chiếm 21%; 40% có thu nhập 5-8 triệu đồng/tháng; 16% có thu nhập 8-12 triệu đồng/tháng; chỉ có 3% có thu nhập trên 12 triệu đồng/tháng. Thống kê cũng cho thấy con số đáng buồn là lực lượng lao động có dư dả chút đỉnh chỉ chiếm 22,3%!  Có đến 15,8% số người nghèo cho rằng thu nhập của họ chỉ vừa đủ trang trải chi phí sống. "Sốc" nhất là, có đến 41% người lao động cho biết thu nhập không đủ sống.

Với số tiền thu nhập ít ỏi trên, đa phần người dân lao động sẽ lựa chọn thuê phòng trọ có giá trên dưới 1 triệu đồng/ tháng và chi phí thuê sẽ chiếm khoảng 20% tổng thu nhập của họ. Còn đối với những căn phòng trọ của cá nhân hoặc hộ gia đình sẽ có khoảng 60% người dân lao động lựa chọn để thuê. Bên cạnh đó, sẽ có khoảng hơn 25 nghìn nhà dân sẽ được ngăn chia thành các phòng trọ với tổng số hơn 200 nghìn phòng cho thuê nhằm giải quyết  nhu cầu cho gần 500 nghìn người dân lao động.

Như vậy là, với trạng thái thu nhập của người lao động nghèo thì việc họ với tới một căn nhà mơ ước là khá xa vời. Chính vì thế, kể cả khi doanh nghiệp bất động sản cung ứng nguồn chung cư giá rẻ thì người lao động nghèo cũng khó lòng mua được.

Sự chênh vênh giữa kế hoạch xây nhà ở xã hội và năng lực mua nhà của đa phần người lao động nghèo khiến cho nỗi lo về nhà ở xã hội càng trở nên khó giải quyết.

Vì những lý do trên, theo kiến nghị của HoREA, Chính phủ cần có những quy định bổ sung về tiêu chuẩn thiết kế phòng trọ nhằm đảm bảo chất lượng xây dựng phòng trọ, có những tiện ích tối thiểu để phục vụ người dân...