Một công cụ thầm lặng giúp ngăn chặn hơn 1.500 tỷ đồng giao dịch bất thường

Tại Hội thảo Ngày Thẻ Việt Nam 2025 với chủ đề “Một chạm vạn niềm tin - Kiến tạo tương lai thanh toán số” diễn ra ngày 7/10, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, hệ sinh thái thanh toán số của Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ trên nền tảng pháp lý hoàn thiện và công nghệ ngày càng hiện đại.

Trong vài năm qua, NHNN đã chủ động rà soát, sửa đổi và ban hành đồng bộ nhiều văn bản pháp lý, tạo nền tảng vững chắc cho đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực thanh toán điện tử. Hàng loạt đạo luật và nghị định quan trọng như Luật Giao dịch điện tử 2023, Luật Các tổ chức tín dụng 2024, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025, hay Nghị định 52/2024/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt đã được hoàn thiện, mở rộng khung pháp lý cho ngân hàng số, định danh điện tử và chia sẻ dữ liệu khách hàng.

Song song đó, Quyết định 316/QĐ-TTg cho phép triển khai dịch vụ Mobile Money, cùng các tiêu chuẩn kỹ thuật như QR Code thống nhất toàn quốc và Open API, đã giúp Việt Nam tiến gần hơn tới một hệ sinh thái thanh toán toàn diện, minh bạch và kết nối liền mạch.

“Người dân giờ đây có thể nộp học phí, thanh toán điện nước, viện phí, thậm chí đóng thuế ngay trên điện thoại. Những gì trước đây mất hàng giờ, nay chỉ cần vài thao tác”, ông Tuấn nói.

Theo thống kê của NHNN, chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, giao dịch QR code tăng hơn 66% về số lượng và gần 160% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Tỷ lệ người trưởng thành có tài khoản ngân hàng đã đạt gần 87%, trong khi hơn 90% giao dịch tại nhiều ngân hàng hiện được thực hiện qua kênh số.

Tuy nhiên, cùng với sự bùng nổ đó là những rủi ro tiềm ẩn về an toàn và gian lận tài chính. Để bảo vệ người dùng, NHNN đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an triển khai xác thực thông tin khách hàng qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, giúp giảm mạnh tình trạng giả mạo tài khoản.

Đặc biệt, “nhân vật chính” của hệ sinh thái bảo mật này là hệ thống SIMO (System for Intelligent Monitoring and Oversight) - công cụ giám sát, cảnh báo rủi ro gian lận giao dịch được NHNN phát triển và vận hành thí điểm.

Dù âm thầm hoạt động, nhưng chỉ tính đến tháng 9/2025, SIMO đã phát hiện, cảnh báo và ngăn chặn hơn 1.500 tỷ đồng giao dịch bất thường. Đây không chỉ là con số, mà là minh chứng rõ rệt cho quyết tâm của ngành ngân hàng trong việc xây dựng một môi trường thanh toán an toàn, minh bạch và đáng tin cậy.

Ông Tuấn cũng thừa nhận, chuyển đổi số trong ngân hàng vẫn còn không ít thách thức: hạ tầng liên thông giữa tài chính - thương mại - dịch vụ công còn hạn chế; tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi; và nhân lực Fintech vẫn thiếu so với nhu cầu.

“Nhưng đó không chỉ là bài toán của Việt Nam, mà là thách thức toàn cầu trong kỷ nguyên số. Lợi thế của chúng ta là Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và doanh nghiệp đều đang cùng hành động với quyết tâm rất cao”, ông nhấn mạnh.