Một quốc gia tuyên bố trữ lượng đất hiếm gây sốc, đe dọa phá thế độc quyền của Trung Quốc

Đất hiếm (REEs) gồm 17 nguyên tố được sử dụng trong hàng loạt ứng dụng công nghiệp, từ tiêm kích, robot, máy MRI đến ô tô. Nhóm nguyên tố này được chia thành hai loại: đất hiếm nhẹ và đất hiếm nặng.

Trung Quốc hiện thống trị cả hai mảng khai thác và chế biến, đặc biệt với các nguyên tố đất hiếm nặng như dysprosium và terbium – vật liệu quan trọng trong nam châm vĩnh cửu dùng cho động cơ điện và tua-bin gió.

Thông tin gần đây cho thấy Trung Quốc bị cáo buộc bán phá giá đất hiếm nhằm gây sức ép lên các doanh nghiệp Mỹ và các nước khác. Điều này khiến việc phát triển chuỗi cung ứng đất hiếm bên ngoài Trung Quốc trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, đặc biệt với các hãng ô tô và nhà thầu quốc phòng.

Brazilian Rare Earths (BRE) là một trong những doanh nghiệp đang cố gắng tận dụng cơ hội đó. Công ty đã mua lại khu đất tại vùng Đông Bắc Brazil, nơi được mô tả là “vùng khoáng sản có ý nghĩa toàn cầu với trữ lượng lớn đất hiếm nhẹ và nặng”. BRE đặt mục tiêu bắt đầu sản xuất đất hiếm vào năm 2028 và vận hành nhà máy chế biến vào năm 2030.

Theo Jefferies, thông thường một dự án mỏ phải mất 10–15 năm mới đạt trạng thái sẵn sàng khai thác.

Trong cuộc trao đổi với Yahoo Finance, CEO BRE Bernardo da Veiga nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phá thế độc quyền của Trung Quốc trong bối cảnh các chính phủ phương Tây tìm cách “tách rời” trong chuỗi cung ứng.

Theo ông, Trung Quốc đang hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô, chuyển các nguồn lực này vào sản xuất sản phẩm giá trị cao nhằm thúc đẩy nền kinh tế và tránh rơi vào bẫy cung ứng giá rẻ.

“Trung Quốc không muốn bán đất hiếm cho bạn, họ muốn bán ô tô”, da Veiga nói. Nói cách khác, nước này muốn bán hàng hóa hoàn thiện có biên lợi nhuận cao, đồng thời giữ đất hiếm để không tạo lợi thế cho đối thủ.

“Và đó là lý do chúng tôi xuất hiện. Thế giới cần các mỏ đất hiếm nằm ngoài Trung Quốc hoặc trong các quốc gia đồng minh để có thể phát triển nguồn cung thay thế”, ông nói thêm.

BRE không phải dự án duy nhất tại Brazil, chính phủ Mỹ đã rót vốn vào dự án Serra Verde ở miền Trung nước này.

Theo Jefferies, nhu cầu nam châm đất hiếm sẽ tăng đáng kể do sự bùng nổ của xe điện (EV), robot và công nghệ hàng không thế hệ mới. Riêng tại Mỹ, nhu cầu nam châm dự báo tăng gấp 5 lần vào năm 2035, dù xuất phát điểm còn thấp. EV, robot và các công nghệ mới như drone hay robot hình người được xem là động lực chính.

Hàng loạt doanh nghiệp tại Mỹ, Australia và các khu vực giàu đất hiếm khác đã công bố kế hoạch huy động vốn mới, thậm chí được chính phủ hỗ trợ bằng cách mua cổ phần, như MP Materials (MP).

Theo da Veiga, lợi thế cạnh tranh của BRE nằm ở độ tinh khiết cao của quặng trong khu vực thăm dò. Điều này cho phép khai thác ít xâm lấn hơn và giảm chi phí, do doanh nghiệp không cần đào bới quá nhiều mới thu được lượng kim loại cần thiết.

Ông giải thích rằng việc đánh giá “hàm lượng” tổng thể là không đủ, bởi một số nguyên tố gần như không có giá trị, trong khi số khác có giá tới hơn 1.000 USD/kg. Do đó, cần đánh giá từng nguyên tố cấu thành để xác định mức độ hấp dẫn của dự án.

Đất hiếm nặng khan hiếm hơn đất hiếm nhẹ; một dự án tốt thường có tỷ lệ khoảng 20–30:1 giữa đất hiếm nhẹ và nặng. BRE cho biết họ có một trong những tỷ lệ đất hiếm nặng cao nhất ngoài Trung Quốc. Đây cũng là lý do cổ phiếu công ty tăng hơn 80% từ đầu năm.

Dù vậy, triển vọng chưa hoàn toàn chắc chắn. Rủi ro chính gồm khả năng cấp phép bị chậm trễ, hoặc việc Trung Quốc tăng đột biến xuất khẩu đất hiếm nhằm bóp nghẹt đối thủ, như cáo buộc gần đây.

Da Veiga tỏ ra lạc quan về tiến trình cấp phép ở Brazil do các mỏ không nằm trong khu vực nhạy cảm về địa lý.

Trong giai đoạn tăng trưởng, BRE đã huy động thành công 120 triệu AUD (78 triệu USD) hồi tháng 10 và đạt thỏa thuận hợp tác chiến lược với Carester, một doanh nghiệp đất hiếm của Pháp, nhằm hỗ trợ kỹ thuật trong khai thác và chế biến.

Da Veiga cho biết mối quan hệ này không chỉ giảm rủi ro vận hành cho BRE mà còn có lợi cho Carester. “Họ nhận phí tư vấn, nhưng điều họ thực sự muốn là lợi nhuận. Một phần sản lượng của chúng tôi sẽ bán cho họ để họ tự chế biến sâu”.

Chính nguồn lợi nhuận này, tức công suất dư dành cho đối tác, khiến Carester quan tâm, và cũng là lý do nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao cho một doanh nghiệp chưa khai thác được tấn đất hiếm nào.

Theo Yahoo Finance