Nga ngừng cung cấp khí đốt cho Moldova: Điểm nóng năng lượng mới tại châu Âu

Trong một diễn biến căng thẳng mới, tập đoàn năng lượng Gazprom của Nga thông báo sẽ ngừng cung cấp khí đốt cho Moldova từ ngày 1 tháng 1. Lý do được đưa ra là Moldova chưa thanh toán khoản nợ mà phía Nga khẳng định lên tới gần 709 triệu USD. Động thái này làm gia tăng áp lực lên quốc gia Đông Âu nhỏ bé, vốn đang đối mặt với mùa đông khắc nghiệt và những bất ổn năng lượng kéo dài.

Tập đoàn năng lượng Gazprom của Nga thông báo sẽ ngừng cung cấp khí đốt cho Moldova. Ảnh minh họa

>> Giá ca cao mất đà, rời xa mốc kỷ lục, cà phê giảm nhẹ trước kỳ nghỉ lễ

Cắt đứt nguồn cung từ nhà máy điện chiến lược

Gazprom tuyên bố có quyền thực hiện thêm các hành động khác, bao gồm việc chấm dứt hợp đồng với Moldovagaz, công ty vận hành khí đốt chính tại Moldova mà Gazprom sở hữu phần lớn cổ phần. Việc ngừng cung cấp khí đốt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhà máy điện Kuciurgan – nhà máy điện lớn nhất Moldova, nằm ở khu vực ly khai Transnistria ủng hộ Nga.

Nhà máy Kuciurgan đóng vai trò sản xuất điện cho phần lớn lãnh thổ Moldova. Nhà máy này từng được tư nhân hóa bởi chính quyền Transnistria vào năm 2004 và sau đó thuộc sở hữu của một công ty nhà nước Nga. Tuy nhiên, chính phủ Moldova không công nhận việc tư nhân hóa này.

Moldova phản đối cáo buộc nợ khí đốt

Phản ứng trước thông báo từ Gazprom, Thủ tướng Moldova, ông Dorin Recean, lên tiếng bác bỏ cáo buộc khoản nợ mà phía Nga đưa ra. Theo chính phủ Moldova, khoản nợ thực sự chỉ là 8,6 triệu USD, một con số nhỏ hơn rất nhiều so với 709 triệu USD mà Gazprom tuyên bố. Các kiểm toán độc lập từ Anh và Na Uy đã xác nhận khoản nợ nhỏ hơn này là chính xác.

Ông Recean cũng nhấn mạnh rằng Moldova đã chuẩn bị các biện pháp để đối phó với tình huống xấu nhất, bao gồm việc tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế và chuẩn bị các thủ tục pháp lý để bảo vệ lợi ích quốc gia.

Trước nguy cơ mất điện diện rộng, chính phủ Moldova đã thông qua hàng loạt biện pháp tiết kiệm năng lượng khẩn cấp từ 1/1/2025, gồm giảm 30% lượng ánh sáng tại các tòa nhà công cộng và thương mại và chuyển hoạt động của các doanh nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng sang ngoài giờ cao điểm.

Bên cạnh đó, một ủy ban đặc biệt được thành lập để ứng phó với tình trạng khẩn cấp trong lĩnh vực năng lượng.

Khủng hoảng năng lượng trong bối cảnh chính trị căng thẳng

Cuộc khủng hoảng năng lượng tại Moldova diễn ra trong bối cảnh nước này đã nỗ lực giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga sau khi Moscow cắt giảm phần lớn nguồn cung khí đốt sang châu Âu vào năm 2022. Tổng thống Maia Sandu, người ủng hộ con đường hội nhập EU, đã lãnh đạo chính phủ thúc đẩy đa dạng hóa nguồn năng lượng, bao gồm nhập khẩu từ các quốc gia khác và đẩy mạnh các dự án năng lượng tái tạo.

Mặc dù vậy, vùng ly khai Transnistria, nơi có nhà máy Kuciurgan, vẫn duy trì sự phụ thuộc lớn vào khí đốt từ Nga. Khu vực này đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp riêng nhằm ứng phó với nguy cơ gián đoạn nguồn cung khí đốt.

Cuộc khủng hoảng tại Moldova một lần nữa làm nổi bật vai trò của năng lượng như một công cụ chính trị trong bối cảnh căng thẳng Nga - phương Tây. Sau khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022, châu Âu đã phải nhanh chóng tìm kiếm các nguồn cung khí đốt thay thế, chủ yếu từ Mỹ và Qatar. Tuy nhiên, giá cả tăng cao và các rào cản vận chuyển đã khiến nhiều quốc gia như Moldova đối mặt với khủng hoảng năng lượng trầm trọng.

>> Không phải gạo, loại hạt đang giữ vị trí dẫn đầu trong thị trường ngũ cốc chiếm tới 39% tổng sản lượng toàn cầu sẽ biến động thế nào trong mùa vụ 2025