Người đàn ông U50 đến phòng gym 2 tiếng mỗi ngày bỗng phải chạy thận nhân tạo, bác sĩ cảnh báo ‘không phải cứ tập thể dục nhiều là khỏe’
Tập thể dục quá sức trong thời gian dài sẽ gây căng thẳng cho cơ thể, suy giảm hệ miễn dịch và phục hồi, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh khác nhau.
Anh Vương, 43 tuổi, vốn có lối sống lành mạnh và thường xuyên tham gia các hoạt động thể thao cùng gia đình. Tuy nhiên, việc tập luyện quá sức tại phòng gym mới đăng ký đã khiến anh phải nhập viện vì suy thận cấp.
Mỗi ngày sau khi tan làm, anh Vương dành 2 tiếng để tập luyện tại phòng gym. Sau khi thực hiện 200 lần squat, anh cảm thấy đau nhức dữ dội ở chân, choáng váng và buồn nôn. Về nhà, anh phát hiện nước tiểu có màu nâu sẫm bất thường và lập tức đến bệnh viện.
Kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số creatin kinase của anh tăng cao gấp nhiều lần so với bình thường, lên đến 61700U/L. Chẩn đoán của bác sĩ là tiêu cơ vân, cần phải lọc máu gấp, bởi một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến suy thận cấp nếu không được điều trị kịp thời.
1. Bệnh tiêu cơ vân: Nguy cơ tiềm ẩn từ việc tập luyện quá sức
Cơ vân là nhóm cơ quan trọng giúp cơ thể vận động, bao gồm các cơ ở tứ chi, vai, cổ, lưng và nhiều bộ phận khác. Bệnh tiêu cơ vân thường xuất hiện do vận động quá sức, đặc biệt là khi đột ngột tăng cường độ tập luyện vượt quá khả năng của cơ thể.
Mặc dù thuật ngữ "tiêu cơ vân" nghe có vẻ nguy hiểm như việc cơ bắp bị "tan chảy", nhưng thực tế tình trạng này chỉ là do tổn thương cơ do vận động quá mức. Khi cơ bị tổn thương, các chất như myoglobin, creatine kinase,... từ tế bào cơ sẽ xâm nhập vào máu, gây rối loạn môi trường máu và dẫn đến hội chứng suy thận cấp.
Theo chia sẻ của bác sĩ Liu Luna, trưởng khoa thận tại Bệnh viện Đại học Jinan, Trung Quốc, khi cơ bắp bị tổn thương 100g và mức myoglobin trong máu vượt quá 5-15 mg/L, nước tiểu sẽ chuyển sang màu nâu sẫm như nước tương. Đây là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang mắc bệnh tiêu cơ vân và chức năng thận đang bị ảnh hưởng. Nếu không ngừng vận động kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành suy thận cấp, gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Vì vậy, khi phát hiện các triệu chứng như đau nhức cơ dữ dội, nước tiểu sẫm màu, buồn nôn, nôn, choáng váng, yếu ớt,... cần lập tức ngừng vận động và đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Bệnh tiêu cơ vân nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến suy thận, thậm chí tử vong. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, hầu hết bệnh nhân sẽ không để lại di chứng. Do đó, việc phát hiện và điều trị bệnh kịp thời là vô cùng quan trọng.
Nguyên nhân gây bệnh tiêu cơ vân khá phức tạp và bao gồm nhiều yếu tố như:
- Vận động quá sức, đặc biệt là đối với những người mới bắt đầu tập luyện hoặc tập luyện không thường xuyên.
- Chấn thương cơ do té ngã, tai nạn.
- Mất nước.
- Nhiệt độ cao.
- Một số loại thuốc.
- Nhiễm trùng.
- Bệnh chuyển hóa.
- Bệnh tự miễn.
Bệnh tiêu cơ vân là một tình trạng cấp cứu y tế cần được điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc bệnh tiêu cơ vân, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
2. Vận động hợp lý để tăng tuổi thọ: Cân bằng chìa khóa cho sức khỏe
Vận động đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều người lầm tưởng rằng vận động càng nhiều càng tốt, dẫn đến việc tập luyện quá sức và gây ra những tác hại không mong muốn.
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Mayo Clinic Proceedings năm 2021, mối liên hệ giữa vận động và sức khỏe có hình dạng chữ U. Cụ thể, những người tập luyện 2,6-4,5 giờ mỗi tuần có nguy cơ tử vong thấp nhất. Ngược lại, những người tập luyện hơn 10 giờ mỗi tuần lại có nguy cơ tử vong cao hơn.
Điều này cho thấy, tập luyện với cường độ vừa phải, khoảng 30 phút mỗi ngày, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu tập luyện quá sức, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài, dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch và khả năng phục hồi, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Kết quả tương tự cũng được ghi nhận trong nghiên cứu của Đại học Jyväskylä, Phần Lan. Nghiên cứu này cho thấy, những người ít vận động hoặc vận động quá sức có tốc độ lão hóa sinh học nhanh hơn so với những người vận động vừa phải đến năng động.
Vậy làm thế nào để vận động hiệu quả và an toàn?
- Khởi động kỹ trước khi tập luyện: Giúp cơ bắp nóng lên và hạn chế nguy cơ chấn thương.
- Lựa chọn bài tập phù hợp: Chọn bài tập phù hợp với thể trạng và sở thích cá nhân để duy trì hứng thú và tránh nhàm chán.
- Tập luyện với cường độ vừa phải: Bắt đầu với cường độ nhẹ và tăng dần theo thời gian. Lắng nghe cơ thể và nghỉ ngơi khi cần thiết.
- Kết hợp nhiều loại hình tập luyện: Kết hợp các bài tập cardio, sức mạnh và linh hoạt để phát triển toàn diện.
- Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ: Cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể trước, trong và sau khi tập luyện.
- Uống đủ nước: Duy trì cơ thể đủ nước để hỗ trợ quá trình trao đổi chất và vận động hiệu quả.
Lưu ý:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào, đặc biệt nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.
- Ngừng tập luyện nếu cảm thấy đau nhức hoặc khó chịu.
- Lắng nghe cơ thể và điều chỉnh cường độ tập luyện phù hợp.
Vận động đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, cần lưu ý tập luyện hợp lý với cường độ vừa phải để đạt được hiệu quả tốt nhất và tránh những tác hại không mong muốn. Hãy biến việc vận động thành thói quen hàng ngày để tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.
3. Người cao tuổi tập luyện cần lưu ý: 4 loại hình vận động nên tránh
Vận động là yếu tố quan trọng giúp duy trì sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, việc lựa chọn loại hình vận động phù hợp và thực hiện đúng cách là điều vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với người cao tuổi. Dưới đây là 4 loại hình vận động mà người cao tuổi nên hạn chế hoặc tránh thực hiện:
- Leo cầu thang, leo núi:
Theo bác sĩ Quách Hiểu Ninh, phó khoa Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Xiangya số 2 Đại học Trung Nam, Trung Quốc, leo cầu thang và leo núi đòi hỏi sức chịu đựng của khớp gối lớn, dễ gây tổn thương khớp đối với người cao tuổi có tình trạng thoái hóa khớp gối.
- Chơi cầu lông:
Bác sĩ Lưu Minh, nguyên trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện 305 Quân đội Giải phóng, cho biết cầu lông là môn thể thao đòi hỏi thể lực và khả năng phối hợp cao, dễ dẫn đến trật mắt cá chân, đứt gân Achilles và các vấn đề khác cho người cao tuổi không được đào tạo chuyên nghiệp.
- Các bài tập cúi đầu:
Bác sĩ Tống Nhạc Đào, trưởng phòng Nghiên cứu Sức khỏe Người cao tuổi và Phối hợp Y tế Bệnh viện Lão khoa Bắc Kinh, Trung Quốc, khuyến cáo người cao tuổi nên tránh các bài tập cúi đầu hoặc nghiêng bên vì có thể gây ra tình trạng xuất huyết não. Khi thực hiện các bài tập này, máu sẽ nhanh chóng dồn về thân mình và chi dưới khi trở lại tư thế bình thường, dẫn đến thiếu máu lên não, gây chóng mặt, hoa mắt và thậm chí ngất xỉu.
- Bài tập đứng một chân trên thanh:
Giáo sư Giả Siêu, trưởng khoa Châm cứu và Xoa bóp, Bệnh viện trực thuộc số 1, Đại học Y học cổ truyền Quảng Châu, Trung Quốc, cho biết bài tập đứng một chân trên thanh có thể gây tổn thương tĩnh mạch chân và tắc nghẽn mạch máu đối với người cao tuổi có vấn đề về mạch máu hoặc cơ thể yếu ớt.
Vận động đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe, tuy nhiên, người cao tuổi cần lựa chọn loại hình vận động phù hợp với sức khỏe và thực hiện đúng cách để tránh những tác hại không mong muốn. Thay vì tập luyện những môn thể thao đòi hỏi cường độ cao, người cao tuổi nên ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, thể dục dưỡng sinh,... kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý và nghỉ ngơi đầy đủ để nâng cao sức khỏe và tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn nhất.
>> Đi bộ giúp giảm nguy cơ mắc 6 bệnh mãn tính và kéo dài tuổi thọ cho người ngoài 50 tuổi
