Nhìn lại những đại án liên quan đại gia, cựu quan chức bị xét xử trong năm 2024

Vụ án Công ty Việt Á

Vào tháng 1/2024, TAND TP Hà Nội đã xét xử 38 bị cáo trong đại án Việt Á, liên quan việc nâng khống giá kit xét nghiệm. Đáng chú ý, trong vụ án có 3 cựu Ủy viên Trung ương 'dính chàm', gồm hai cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, Chu Ngọc Anh và cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương - Phạm Xuân Thăng.

Với cáo buộc nhận hối lộ số tiền lớn nhất trong các bị cáo (2,25 triệu USD), cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long bị tuyên phạt 18 năm tù về tội "Nhận hối lộ".

Bị cáo Chu Ngọc Anh bị tuyên phạt 3 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí". Còn ông Phạm Xuân Thăng (cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương) 5 năm tù về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ". Sau bản án sơ thẩm, ông Nguyễn Thanh Long cùng 10 bị cáo trong vụ án có đơn kháng cáo.

Đến tháng 5/2024, TAND Cấp cao tại Hà Nội quyết định giảm án cho ông Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) còn 17 năm tù.

Nhóm bị cáo vụ án Việt Á tại tòa.

Hồ sơ vụ án xác định, bằng việc "thổi giá" kit xét nghiệm lên gấp nhiều lần, được Bộ Y tế chấp thuận khi hiệp thương giá, để bán ra thị trường mức 470.000 đồng/1 kit, Công ty Việt Á thu lời bất chính 1.235 tỷ đồng, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 432 tỷ đồng. Cơ quan tố tụng đánh giá vụ án Việt Á là "một điển hình cho lợi ích nhóm" và "thông đồng cấu kết tham nhũng có hệ thống"...

Quá trình điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan tiến hành tố tụng đã phong tỏa, thu hồi tài sản tổng trị giá 1.400 tỷ đồng.

Vụ án Vạn Thịnh Phát

Trong năm 2024, TAND TPHCM đã xét xử sơ thẩm giai đoạn 1 và giai đoạn 2 vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, ngân hàng SCB, cùng các đơn vị liên quan.

Vào tháng 4/2024, sau hơn 1 tháng xét xử 86 bị cáo trong giai đoạn 1 của vụ án, HĐXX đã tuyên án sơ thẩm, trong đó nữ đại gia Trương Mỹ Lan (Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) đã bị tuyên án tử hình, đây là mức án chung cho 3 tội danh: Tham ô tài sản; Đưa hối lộ; Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.

Liên quan đến vụ án, bà Đỗ Thị Nhàn (cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, Giám sát ngân hàng II, Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng, NHNN) bị tuyên án tù chung thân. Bà Nhàn là Trưởng đoàn thanh tra tại Ngân hàng SCB, trong quá trình thanh tra Ngân hàng SCB, bà Nhàn đã nhận 5,2 triệu USD từ bà Trương Mỹ Lan thông qua Võ Tấn Hoàng Văn (cựu Tổng giám đốc Ngân hàng SCB) để bao che, bưng bít sai phạm của Ngân hàng SCB.

Đến tháng 11/2024, HĐXX cấp phúc thẩm TAND Cấp cao tại TPHCM đã tuyên bác kháng cáo, y án với bà Trương Mỹ Lan và bà Đỗ Thị Nhàn.

Ở giai đoạn 1, cơ quan tố tụng cáo buộc, bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo đồng phạm tại SCB giải ngân cho nhóm công ty trong hệ sinh thái Tập đoàn Vạn Thịnh Phát tổng cộng hơn 2.500 khoản vay. Đến tháng 10/2022, nhóm bà Lan và Vạn Thịnh Phát còn gần 1.300 khoản vay, dư nợ 677.000 tỷ đồng gốc, lãi.

Giai đoạn 2, tòa án kết luận bà Lan bàn với các nhân sự chủ chốt của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB… phát hành 25 mã trái phiếu "khống" với tổng khối lượng 308.691.388 trái phiếu, bán và chiếm đoạt số tiền 30.081 tỷ đồng của 35.824 bị hại.

Ngoài ra, bà Lan đã chỉ đạo các cá nhân thuộc Ngân hàng SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát chuyển tiền ra khỏi hệ thống SCB 445.748 tỷ đồng. Từ 2012 - 2022, thông qua các hợp đồng "khống" với doanh nghiệp nước ngoài, bà Lan và đồng phạm đã vận chuyển trái phép qua biên giới 4,5 tỷ USD.

Đến thời điểm hiện tại, tổng số tiền đang tạm giữ trong tài khoản của Cục Thi hành án dân sự TPHCM do Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an chuyển và do cá nhân, tổ chức nộp tại Cục là hơn 4.250 tỷ đồng và 27 triệu USD (tương đương 685 tỷ đồng).

Bị cáo Trương Mỹ Lan

Vụ án tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh

Tháng 3/2024, TAND Hà Nội tuyên phạt bị cáo Đỗ Anh Dũng (Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh) mức án 8 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Sang tháng 9, TAND Cấp cao xem xét đơn kháng cáo đã giảm án cho ông Dũng còn 7 năm tù.

Cùng vụ án, 12 bị cáo khác bị tòa phạt tù treo đến mức cao nhất 36 tháng tù giam.

Vụ án xuất phát từ những khó khăn tài chính của Tân Hoàng Minh khi doanh nghiệp này còn dư nợ ngân hàng lên tới 20.000 tỷ đồng, gấp đôi vốn điều lệ. Để có tiền trả nợ, ông Đỗ Anh Dũng chỉ đạo con trai Đỗ Hoàng Việt huy động vốn bằng cách phát hành trái phiếu thông qua các công ty thuộc "hệ sinh thái" như Ngôi Sao Việt, Cung Điện Mùa Đông, Soleil.

Thực hiện việc này, Đỗ Hoàng Việt và thuộc cấp liên hệ với hai công ty kiểm toán để "làm đẹp báo cáo tài chính" sao cho đủ điều kiện phát hành trái phiếu.

Theo cơ quan tố tụng, hơn 90 triệu trái phiếu trị giá hơn 10.000 tỷ đồng, được bán lại cho Tân Hoàng Minh bằng cách "chạy dòng tiền khống", để tập đoàn này sau đó chia nhỏ kỳ hạn, bán lại cho dân, thu 14.000 tỷ đồng. Số tiền được Tân Hoàng Minh dùng sai mục đích (trả nợ, trả lãi cho người mua trái phiếu) còn lại hơn 8.600 tỷ đồng cơ quan điều tra quy kết là Tân Hoàng Minh chiếm đoạt của nhà đầu tư.

Tính đến nay, hơn 8.600 tỷ đồng trong vụ án đã được chuyển giao và Cục Thi hành án dân sự Hà Nội cơ bản đã hoàn thành khắc phục, trả lại cho bị hại.

Chủ tịch Tân Hoàng Minh - Đỗ Anh Dũng cùng đồng phạm tại tòa.

Vụ án tại Tập đoàn FLC

Đầu tháng 8/2024, TAND TP Hà Nội tuyên phạt bị cáo Trịnh Văn Quyết (cựu Chủ tịch Tập đoàn FLC) 18 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản"; 3 năm tù tội "Thao túng thị trường chứng khoán". Tổng hợp chung, ông Quyết lĩnh 21 năm tù. 49 bị cáo còn lại (có nhiều người thân, anh em ruột thịt của ông Quyết) lĩnh các mức án từ tù treo đến 14 năm tù giam. Ông Quyết cùng nhiều người có đơn kháng cáo, đang chờ Tòa cấp cao giải quyết theo trình tự phúc thẩm.

Tòa xác định, từ 2017 - 2022, ông Trịnh Văn Quyết chỉ đạo thuộc cấp mở tài và dùng 190 tài khoản chứng khoán thao túng 5 mã cổ phiếu AMD, HAI, GAB, FLC, ART, gây thiệt hại 723 tỷ đồng cho các nhà đầu tư, trừ chi phí thu lợi hơn 600 tỷ đồng.

Ngoài hành vi thao túng 5 mã chứng khoán trên, ông Quyết còn chỉ đạo nâng khống vốn điều lệ của Công ty cổ phần xây dựng FLC Faros từ 1.197 tỷ đồng lên tới 4.300 tỷ đồng, tương ứng với 430 triệu cổ phần. Khi FLC Faros niêm yết 430 triệu cổ phiếu mã ROS trên sàn chứng khoán, Trịnh Văn Quyết chỉ đạo bán, chiếm đoạt 3.600 tỷ đồng của các nhà đầu tư.

Cơ quan tố tụng đã phong tỏa tổng tài sản trị giá khoảng 5.000 tỷ đồng để phục vụ công tác thi hành án.

Bị cáo Trịnh Văn Quyết (cựu Chủ tịch FLC).

3 cha con ông Trần Quí Thanh bị cáo buộc chiếm đoạt nghìn tỷ

Tháng 4/2024, TAND TPHCM tuyên phạt bị cáo Trần Quí Thanh (Chủ tịch Tập đoàn Tân Hiệp Phát) 8 năm tù; hai con gái ông Thanh là bị cáo Trần Uyên Phương lĩnh 4 năm tù; Trần Ngọc Bích 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo, cùng về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.

Đến chiều 6/9, sau một ngày xét xử phúc thẩm và nghị án, TAND Cấp cao tại TPHCM đã tuyên y án sơ thẩm với ông Trần Quí Thanh; còn Trần Uyên Phương nhận mức án 3 năm 3 tháng tù (giảm 9 tháng tù so với bản án sơ thẩm).

Chủ tịch Tập đoàn Tân Hiệp Phát - Trần Quí Thanh.

Theo hồ sơ vụ án, từ năm 2019 - 2020, ông Trần Quí Thanh thông qua môi giới đã cho ông Lâm Sơn Hoàng, Nguyễn Huy Đông, Nguyễn Văn Chung và bà Đặng Thị Kim Oanh vay tiền với lãi suất 3%/tháng; lãi chậm trả 4,5%/tháng. Kèm theo là yêu cầu chủ tài sản/dự án phải ký hợp đồng chuyển nhượng tài sản/cổ phần của dự án để che giấu bản chất cho vay.

Khi bên đi vay đồng ý trả lại đủ tiền trả nợ gốc và lãi theo thỏa thuận thì các bị cáo đã dùng thủ đoạn gian đối, nại ra các lý do bất hợp lý, buộc người vay trả thêm lãi phạt... để không trả lại tài sản. Tổng giá trị tài sản mà các bị cáo chiếm đoạt của 4 bị hại là 1.048 tỷ đồng. Số tiền chiếm đoạt lớn nhưng trước khi hầu tòa cha con ông Trần Quí Thanh mới nộp 183 tỷ đồng.

Công ty AIC ‘thông thầu’ tại tỉnh Bắc Ninh

Đầu tháng 11 vừa qua, TAND tỉnh Bắc Ninh đã tuyên phạt ông Nguyễn Nhân Chiến (cựu Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh) 4 năm 6 tháng và Nguyễn Tử Quỳnh (cựu Chủ tịch UBND tỉnh) 3 năm tù về tội "Nhận hối lộ". Riêng Chủ tịch AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn (đang bỏ trốn) bị tuyên 13 năm tù về tội "Đưa hối lộ". Một số đồng phạm khác trong vụ án bị phạt từ 2 – 17 năm tù về các tội danh khác nhau.

Bản án xác định, các cựu lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh, trong đó có ông Chiến, ông Quỳnh, đã có hành vi "lợi dụng chức vụ, quyền hạn, thống nhất việc phân chia, tạo điều kiện" cho Công ty AIC của bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn và nhóm Công ty Sông Hồng thông thầu, trúng thầu, thực hiện 6 gói thầu mua sắm thiết bị y tế tại 6 bệnh viện đa khoa tuyến huyện thuộc tỉnh Bắc Ninh. Đây là việc làm trái pháp luật, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước số tiền gần 49 tỷ đồng.

Sau khi giúp đỡ, tạo điều kiện cho nhóm các công ty trên trúng thầu, nhóm bị cáo đã nhận tiền hối lộ từ bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn và Công ty Sông Hồng, trong đó ông Chiến nhận 14 tỷ đồng, ông Quỳnh cũng nhận hơn 10 tỷ đồng.

Đối với khoản tiền nhận hối lộ, các bị cáo trong vụ án đã nộp khắc phục hậu quả. Cơ quan tố tụng cũng phong tỏa nhiều tài sản của Công ty AIC, Công ty Sông Hồng.

Cựu Bí thư Bắc Ninh Nguyễn Nhân Chiến và cựu Chủ tịch Nguyễn Tử Quỳnh.

Vụ án Xuyên Việt Oil

Cuối tháng 11/2024, TAND TPHCM đã tuyên án sơ thẩm đối với 15 bị cáo trong vụ sai phạm xảy ra tại Xuyên Việt Oil và các cơ quan liên quan. Theo đó, bà Mai Thị Hồng Hạnh (Giám đốc Công ty Xuyên Việt Oil) lĩnh 30 năm tù; ông Đỗ Thắng Hải (cựu Thứ trưởng Bộ Công thương) nhận 3 năm tù về tội "Nhận hối lộ"; ông Lê Đức Thọ (cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre) nhận 28 năm tù về hai tội "Nhận hối lộ" và "Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi".

Cơ quan tố tụng đánh giá, quá trình điều hành hoạt động kinh doanh xăng dầu tại công ty, lợi dụng chức vụ quyền hạn được giao, bà Hạnh đã vi phạm các quy định về sử dụng Quỹ bình ổn giá và tiền thuế bảo vệ môi trường gây thất thoát tài sản Nhà nước 1.463 tỷ đồng. Trong đó, gây thất thoát từ quỹ Bình ổn giá 219 tỷ đồng, thất thoát từ thuế bảo vệ môi trường 1.244 tỷ đồng.

Để được tạo điều kiện hoặc không bị xử lý các hành vi vi phạm, bà Hạnh đã trực tiếp hoặc chỉ đạo cấp dưới đưa hối lộ cho một số quan chức. Trong đó, ông Đỗ Thắng Hải nhận 1,1 tỷ đồng để giúp cho Công ty Xuyên Việt Oil; ông Lê Đức Thọ nhận hối lộ hơn 13,8 tỷ đồng. Người đàn ông này còn bị cáo buộc có hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi hơn 22 tỷ đồng.

Tại tòa, cả hai vị cựu quan chức nêu trên đều bày tỏ sự hối hận, gửi lời xin lỗi lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Nhân dân và các đồng nghiệp, gia đình, bạn bè.

Bị cáo Lê Đức Thọ.

Cơ quan tố tụng đã phong tỏa 13 "sổ đỏ"; phong tỏa 36 tài khoản ngân hàng của Hạnh, Công ty Xuyên Việt Oil; kê biên tài sản 11 "sổ đỏ"; tạm dừng giao dịch hơn 80 bất động sản của bà Hạnh và các bị cáo.

Ngoài ra, cơ quan tố tụng thu giữ của Lê Đức Thọ 1 xe ô tô Mercedes – Benz; 3 bộ gậy Golf hiệu Honma; 10 đồng hồ đeo tay (các hãng PATEK PHILIPPE, TISSOT, SPEAK – MARIN, BREGUET, BLAINPAIN); 2 đồng hồ để bàn có chữ CREDAN, HERMLE; 1 đồng hồ để bàn PATEK PHILIPPE; 440.000 USD; 1 laptop; 134 bản chính sổ tiết kiệm, thẻ tiết kiệm, giấy chứng nhận tiền gửi tiết kiệm, thẻ tiền gửi tiết kiệm tại các ngân hàng; 4 "sổ đỏ"; 97 miếng kim loại màu vàng; hơn 1,7 tỷ đồng và 100 USD; 9 điện thoại di động (các hãng Nokia, Iphone); 1 Ipad…

Chuyến bay giải cứu giai đoạn 2

Dự kiến ngày 24/12 tới đây, TAND TP Hà Nội sẽ mở phiên sơ thẩm xét xử 17 bị cáo trong vụ án chuyến bay giải cứu giai đoạn 2 về các tội "Đưa hối lộ", "Nhận hối lộ", "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Che giấu tội phạm".

Bị cáo Trần Tùng.

Trong nhóm bị cáo có 3 cựu cựu Phó giám đốc Sở, gồm: ông Trần Tùng (cựu Phó giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên); Nguyễn Văn Văn (cựu Phó giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Nam); Lê Ngọc Tường (cựu Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam)… Các quan chức này bị cáo buộc nhận hối lộ từ vài trăm triệu đến vài tỷ đồng từ đại diện các doanh nghiệp tổ chức chuyến bay giải cứu đưa công dân về nước cách ly.

Đáng chú ý, có bị cáo “thông đồng” với doanh nghiệp để “móc túi” người dân, hưởng lợi hàng chục tỷ đồng.

Các bị can trong vụ án đã nộp khắc phục gần 20 tỷ đồng.

>> Đã thu hồi hơn 22.000 tỷ đồng từ 9.211 vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế