PMI ngành sản xuất Việt Nam giảm sâu, xuống mức 48,9 điểm

Chỉ số PMI (Purchasing Managers’ Index – Chỉ số Nhà Quản trị Mua hàng) là một chỉ báo kinh tế phản ánh tình hình hoạt động của lĩnh vực sản xuất và dịch vụ. Với ngưỡng phân định 50 điểm, chỉ số này được tính toán dựa trên khảo sát từ các nhà quản lý mua hàng của khoảng 400 doanh nghiệp. PMI bao gồm 5 thành phần: đơn đặt hàng mới (30%), sản lượng (25%), việc làm (20%), thời gian giao hàng của nhà cung cấp (15%) và tồn kho hàng mua (10%). Chỉ số PMI trên 50 thể hiện sự tăng trưởng, trong khi dưới 50 chỉ ra sự thu hẹp.

Chỉ số PMI không chỉ là chỉ báo sớm (leading indicator) về tình trạng kinh tế, mà còn là công cụ giúp các nhà đầu tư, doanh nghiệp và chính phủ dự báo xu hướng và điều chỉnh chiến lược. Tháng 1/2025, chỉ số PMI ngành sản xuất Việt Nam đạt mức 48,9 điểm, đánh dấu tháng thứ hai liên tiếp dưới ngưỡng 50 – một tín hiệu rõ ràng cho thấy sự thu hẹp trong hoạt động sản xuất.

Chỉ số PMI ngành sản xuất Việt Nam từ tháng 01/2024 đến tháng 01/2025: Xu hướng suy giảm rõ rệt. Nguồn: S&P Global Market Intelligence.

Đơn đặt hàng và sản lượng: Khó khăn từ nhu cầu suy yếu

Theo báo cáo từ S&P Global Market Intelligence, tổng số lượng đơn đặt hàng mới đã giảm lần đầu tiên sau bốn tháng, với đơn hàng xuất khẩu sụt giảm tháng thứ ba liên tiếp. Điều này phản ánh tình trạng cầu yếu trên toàn cầu, đặc biệt khi các thị trường lớn như Hoa Kỳ và châu Âu tiếp tục đối mặt với lạm phát cao và chính sách tiền tệ thắt chặt.

Sản lượng trong ngành cũng giảm lần đầu tiên kể từ tháng 9/2024. Tuy nhiên, mức giảm được đánh giá là nhẹ, cho thấy ngành sản xuất vẫn duy trì một phần công suất, dù nhu cầu giảm đã tạo ra lượng công việc dự phòng lớn. Các doanh nghiệp đã sử dụng thời gian này để giải quyết lượng công việc tồn đọng, điều chưa từng xảy ra trong tám tháng qua.

Thị trường lao động: Áp lực cắt giảm nhân sự gia tăng

Thị trường lao động chịu tác động lớn khi các doanh nghiệp phải cắt giảm việc làm tháng thứ tư liên tiếp, với tốc độ giảm mạnh nhất kể từ tháng 5/2024. Điều này là hậu quả trực tiếp từ sự suy giảm sản lượng và đơn hàng. Theo ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, “tình trạng cắt giảm việc làm là đáng kể hơn, một phần do áp lực từ việc duy trì hoạt động kinh doanh trong bối cảnh sản lượng và đơn hàng sụt giảm”.

Cắt giảm lao động không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp mà còn tác động tiêu cực đến tổng cầu trong nền kinh tế, khi thu nhập của các hộ gia đình giảm làm suy yếu chi tiêu tiêu dùng.

Chi phí đầu vào và giá bán hàng: Tín hiệu tích cực từ sự hạ nhiệt

Điểm sáng trong báo cáo tháng 1/2025 của S&P Global là tốc độ tăng chi phí đầu vào đã chậm lại, ghi nhận mức tăng thấp nhất trong chuỗi 18 tháng qua. Điều này tạo cơ hội cho các doanh nghiệp hạ giá bán hàng lần đầu tiên trong chín tháng, nhằm kích thích nhu cầu. Tuy nhiên, thời gian giao hàng từ nhà cung cấp vẫn kéo dài tháng thứ năm liên tiếp, một phần do chi phí vận tải tăng cao và tình trạng vận tải chậm.

Chiến lược tồn kho và mua hàng: Sự thận trọng trước bất ổn

Các doanh nghiệp đã giảm lượng tồn kho cả hàng mua và thành phẩm, với tốc độ giảm tồn kho sau sản xuất nhanh nhất kể từ tháng 7/2024. Ngược lại, hoạt động mua hàng lại tăng nhẹ, cho thấy sự chuẩn bị trước những tháng tiếp theo dù các bất ổn vẫn hiện hữu.

Sự suy giảm của chỉ số PMI không chỉ phản ánh sức khỏe ngành sản xuất mà còn là tín hiệu cảnh báo về triển vọng kinh tế Việt Nam. Ngành sản xuất, đóng góp lớn vào GDP, đang đối mặt với áp lực từ cầu yếu và sự đình trệ trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, theo S&P Global Market Intelligence, sản lượng công nghiệp Việt Nam được kỳ vọng tăng 4,6% trong năm 2025, nhờ sự phục hồi của thị trường toàn cầu và các chính sách kích cầu từ chính phủ.

Bức tranh kinh tế Việt Nam trong tháng đầu năm 2025 phản ánh những khó khăn rõ rệt của ngành sản xuất, từ sự sụt giảm đơn đặt hàng, sản lượng, đến lao động và tồn kho. Tuy nhiên, sự hạ nhiệt của chi phí đầu vào và nỗ lực kích cầu từ các doanh nghiệp và chính phủ là cơ sở để hy vọng vào một giai đoạn phục hồi sớm. Việc cải thiện chuỗi cung ứng, thúc đẩy xuất khẩu và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ là chìa khóa giúp nền kinh tế vượt qua thách thức, đảm bảo sự tăng trưởng bền vững trong tương lai gần.

>> TS. Võ Trí Thành: Kinh tế Việt Nam năm 2025 cần đột phá từ nội lực để tăng trưởng bền vững