Quốc gia châu Á tham vọng trở thành trung tâm vận tải biển mới của thế giới
Xuất khẩu từ Đông Á và Đông Nam Á sang Ấn Độ và Trung Đông đã đạt 9,61 triệu TEU trong năm 2024, tăng tới 40% so với năm 2022, chủ yếu là hàng tiêu dùng.
Ấn Độ đang triển khai một kế hoạch đầy tham vọng nhằm xây dựng các cảng biển quy mô lớn và mở thêm các tuyến vận tải hàng hải mới, tận dụng xu hướng nhiều doanh nghiệp toàn cầu đang dịch chuyển khỏi Trung Quốc do căng thẳng kéo dài với Mỹ.
Cảng Jawaharlal Nehru – còn gọi là cảng Nhava Sheva – hiện là cảng container lớn thứ hai của Ấn Độ. Cảng này, nằm gần thành phố Mumbai, đang được cải tạo nhờ khoản vay trị giá 131 triệu USD từ Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và các đối tác khác.
Tuy nhiên, những cảng hiện hữu như Nhava Sheva có không gian hạn chế để mở rộng. Vào tháng 2 năm nay, Chính phủ Ấn Độ cùng các đối tác tư nhân – bao gồm cả nhà vận hành cảng Nhava Sheva đã công bố kế hoạch xây dựng cảng mới tại Vadhavan, phía Bắc Mumbai.
Với khoản đầu tư lên tới 210 tỷ rupee (tương đương 2,43 tỷ USD), Ấn Độ kỳ vọng biến cảng này thành một trong 10 cảng lớn nhất thế giới, trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang dịch chuyển về khu vực vành đai Ấn Độ Dương – nơi sinh sống của gần 1/3 dân số thế giới.
Hiện phần lớn vận tải container trên thế giới đi theo các tuyến nối châu Á với Mỹ và châu Á với châu Âu. Các tàu khởi hành từ châu Á thường ghé qua các cảng trung chuyển quốc tế như Thượng Hải – cảng container lớn nhất thế giới hoặc Singapore, cảng lớn thứ hai, trước khi tiếp tục hành trình sang Mỹ hoặc châu Âu.
Trước đây, các cảng của Ấn Độ chỉ đóng vai trò như các “vệ tinh” của những trung tâm trung chuyển lớn. Tuy nhiên, vào tháng 5/2024, hãng vận tải container lớn nhất thế giới MSC (Thụy Sĩ) đã điều một tàu hàng cỡ lớn – sức chứa 19.200 TEU cập cảng Mundra ở phía Tây Ấn Độ. Trước đó, vào mùa thu năm ngoái, một tàu siêu lớn 24.000 TEU cũng đã cập cảng Vizhinjam ở miền Nam nước này.
MSC hiện khai thác tuyến chính đi từ Thanh Đảo (Trung Quốc), qua Busan (Hàn Quốc) và Thượng Hải đến Barcelona (Tây Ban Nha) bằng tàu 20.000 TEU. Tuyến này từng tạm thời thêm Vizhinjam làm điểm dừng và hiện vẫn ghé cảng này trong một hành trình khác từ châu Âu quay lại châu Á. Việc mở tuyến thường xuyên cho tàu cỡ 20.000 TEU được xem là bước ngoặt quan trọng đối với một hãng vận tải biển.
“Trước đây, các tàu siêu lớn 20.000 TEU chỉ có thể đi thẳng từ Thượng Hải hoặc Singapore đến châu Âu hay Bắc Mỹ. Giờ đây, một tuyến mới đã được mở đến Ấn Độ. Trong tương lai, có thể sẽ có tuyến trực tiếp từ Ấn Độ đến bờ Đông nước Mỹ”, ông Gentaro Hara – Phó Trưởng bộ phận nghiên cứu của NYK Line (Nhật Bản) nhận định.
Xuất khẩu từ Đông Á và Đông Nam Á sang Ấn Độ và Trung Đông đã đạt 9,61 triệu TEU trong năm 2024, tăng tới 40% so với năm 2022, chủ yếu là hàng tiêu dùng – theo ông Hara.
Các doanh nghiệp Nhật Bản cũng nhanh chóng tận dụng đà phát triển của Ấn Độ để mở rộng mạng lưới. Hãng vận tải Ocean Network Express (liên doanh giữa NYK, Mitsui O.S.K. Lines và Kawasaki Kisen Kaisha) đã mở tuyến vận tải riêng nối Ấn Độ và bờ Đông nước Mỹ từ năm ngoái. Trong tháng này, các cảng ghé trên tuyến này được điều chỉnh để phủ rộng các điểm chính như Mundra, Nhava Sheva (Ấn Độ) và New York (Mỹ).
Giới vận tải và logistics kỳ vọng rằng Ấn Độ không chỉ trở thành điểm xuất khẩu lớn mà còn là bàn đạp để mở rộng sang nhiều lĩnh vực và khu vực khác. Trong năm tài khóa 2024, Ấn Độ đã xuất khẩu khoảng 770.000 xe du lịch, tăng 15% so với năm trước, theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Ấn Độ.
Hãng Suzuki Motor cũng đã ra mắt mẫu SUV Fronx tại Nhật Bản vào tháng 10 năm ngoái – dưới dạng nhập khẩu ngược từ Ấn Độ. Nissan Motor bắt đầu xuất khẩu mẫu SUV nhỏ Magnite từ cảng Kamarajar (Ấn Độ) trong năm nay.
“Chúng tôi ngày càng xem Ấn Độ Dương là khu vực chiến lược quan trọng trong hoạt động vận tải ô tô”, ông Yutaka Ikeda – Giám đốc khu vực của MOL (Ấn Độ) cho biết. MOL là công ty con của Mitsui O.S.K. và hiện đang hợp tác vận hành cảng Kamarajar.
Ấn Độ cũng được kỳ vọng trở thành cửa ngõ quan trọng để tiếp cận châu Phi. Hiệp hội vành đai Ấn Độ Dương (IORA) hiện có 23 quốc gia thành viên, bao gồm Ấn Độ, Úc và Nam Phi. Các quốc gia này chiếm khoảng 30% dân số toàn cầu với 2,7 tỷ người.
GDP của Ấn Độ được dự báo tăng 6,2% trong năm nay, vượt xa mức trung bình toàn cầu là 2,8%. Các nền kinh tế trong khu vực như Tanzania và Kenya cũng được dự báo tăng trưởng vượt trung bình, lần lượt là 6% và 4,8%.
“Nếu có một trung tâm trung chuyển tại Ấn Độ, chúng ta sẽ dễ dàng theo dõi diễn biến ở Trung Đông và châu Phi hơn,” ông Koichiro Hayashi – Trưởng bộ phận nghiên cứu của NYK Line – chia sẻ. Ông cũng nhấn mạnh cộng đồng người Ấn tại châu Phi, đặc biệt ở các cựu thuộc địa của Anh như Kenya và Nam Phi, là lực lượng gắn bó sâu sắc và có ảnh hưởng mạnh.
Công ty con Yusen Logistics Global Management của NYK dự kiến sẽ mở chi nhánh tại Kenya trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 3/2026. Văn phòng này sẽ trở thành trụ sở khu vực Đông Phi, thúc đẩy mở rộng mạng lưới logistics vào sâu trong nội địa châu Phi.
“Chúng tôi xem Kenya là bàn đạp để mở rộng hoạt động từ Ấn Độ sang châu Phi”, ông Takeshi Kondo – Giám đốc điều hành tại Yusen Logistics Global Management cho biết. Công ty này sẽ bắt đầu bằng việc cung cấp dịch vụ giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường hàng không và đường biển từ Ấn Độ và các nước châu Á khác, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng tại châu Phi về hàng tiêu dùng, linh kiện ô tô, dược phẩm và thời trang.
Trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 3/2027, Yusen Logistics dự kiến quay lại thị trường Nam Phi, nơi họ từng rút lui tạm thời trước đó. “Khu vực vành đai Ấn Độ Dương hiện là ‘vùng trắng’ trên bản đồ logistics. Chúng tôi muốn biến nơi này thành ưu tiên chiến lược mới”, ông Kondo nhận định.
Tham khảo Nikkei
