Sau Hà Nội, TP đông dân nhất Việt Nam cũng hạn chế xe mô tô, xe máy chạy xăng?
Đây là một trong những nội dung được đơn vị tư vấn đề xuất trong lộ trình thực hiện Đề án kiểm soát khí thải tại TP. HCM.
Theo Báo Tiền Phong, ngày 8/8, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng (thuộc Sở Xây dựng TP. HCM) đã trình báo cáo tóm tắt đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, trong đó đáng chú ý là đề xuất thí điểm thiết lập vùng phát thải thấp (LEZ) tại khu vực trung tâm thành phố vào năm 2026.
Cụ thể, vùng phát thải thấp được đề xuất áp dụng trong phạm vi trung tâm TP. HCM, được giới hạn bởi 15 cây cầu và 17 tuyến đường.
Các cây cầu bao gồm Điện Biên Phủ - Bùi Hữu Nghĩa, cầu Bông (Đinh Tiên Hoàng), Hoàng Hoa Thám, Trần Khắc Chân, cầu Kiệu (Hai Bà Trưng), Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa), Lê Văn Sỹ, Nguyễn Văn Cừ, Ông Lãnh (Nguyễn Thái Học), Calmette, Khánh Hội, Nguyễn Hữu Cảnh và Thị Nghè.
Phạm vi vùng giới hạn còn bao gồm các tuyến đường Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng Tám, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Cảnh Chân và Trần Đình Xu.
Trong giai đoạn đầu triển khai, các phương tiện ô tô thương mại không đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 4 và xe máy sử dụng trong hoạt động kinh doanh dưới tiêu chuẩn Euro 2 sẽ bị hạn chế lưu thông. Riêng xe tải hạng nặng sử dụng nhiên liệu diesel sẽ bị cấm hoàn toàn.
TP. HCM sẽ ưu tiên cho các phương tiện không phát thải, thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng sạch hoặc năng lượng tái tạo, cùng với những xe được cơ quan có thẩm quyền cấp phép đặc biệt.
Để đảm bảo tính hiệu quả của vùng phát thải thấp, thành phố dự kiến triển khai hệ thống giám sát bằng camera nhận diện biển số tự động (ANPR) tại tất cả các cửa ngõ ra vào vùng LEZ trong giai đoạn 2026-2032, với tổng cộng 58 camera được lắp đặt.
Hệ thống sẽ đối chiếu biển số với dữ liệu đăng kiểm quốc gia nhằm xác định mức độ đạt chuẩn khí thải của từng phương tiện. Những phương tiện vi phạm sẽ bị xử phạt tự động và chủ xe sẽ nhận thông báo xử phạt qua hình thức điện tử.
Từ 2027-2032, phạm vi kiểm soát sẽ mở rộng, áp dụng đối với cả xe mô tô và xe gắn máy không đạt tiêu chuẩn Euro 2 cũng như ô tô không đạt Euro 4 lưu thông tại khu vực trung tâm. Kể từ năm 2032, thành phố sẽ tiếp tục nâng chuẩn khí thải áp dụng cho ô tô và xe máy lưu thông trong vùng LEZ.
Cùng với đó, TP. HCM cũng lên kế hoạch mở rộng vùng phát thải thấp ra khu vực Vành đai 1, với ranh giới được xác định dựa trên một loạt tuyến đường trọng yếu. Trong đó, đoạn 1 kéo dài từ ngã tư Linh Đông (nút giao Phạm Văn Đồng - Vành đai 2) đến vòng xoay Nguyễn Thái Sơn, dài 8,5km với 12 làn xe, lộ giới 60m. Tuyến này đã hoàn thành và trùng với đường Phạm Văn Đồng.
Đoạn 2 bắt đầu từ đường Kinh Dương Vương đến đường Nguyễn Văn Linh, hiện mới hoàn thiện phần vành đai trong thuộc khu dân cư Tên Lửa (quận Bình Tân cũ). Đoạn 2A nối vòng xoay Nguyễn Thái Sơn với ngã tư Bảy Hiền, dài 4,8km, đi qua các tuyến Bạch Đằng, Hồng Hà (hai tuyến đường một chiều song song, mỗi tuyến lộ giới 20m), Trường Sơn (60m), Trần Quốc Hoàn (50m) và Hoàng Văn Thụ (32m).
Đoạn 2B tiếp tục từ ngã tư Bảy Hiền đến Hương lộ 2, dài 4,7km, gồm đoạn đường mới nối Bảy Hiền - Thoại Ngọc Hầu (lộ giới 32m), Thoại Ngọc Hầu (40m) và Hương lộ 2 (40m). Đoạn 3 nối Hương lộ 2 đến Nguyễn Văn Linh, dài 8,4km (lộ giới 60m), bao gồm các tuyến Vành đai trong và Vành đai trong nối dài. Tuyến này hiện chỉ mới hoàn thành đoạn trong khu dân cư Tên Lửa (quận Bình Tân cũ).
Theo kế hoạch, từ năm 2032, mọi xe máy trong nội thành phải đạt tiêu chuẩn khí thải từ mức 2 trở lên. Sau năm 2032, TP. HCM sẽ xem xét mở rộng vùng LEZ ra khu vực Vành đai 1.
Song song với lộ trình chuyển đổi, đơn vị tư vấn cũng đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ tài chính cho các nhóm đối tượng chuyển đổi phương tiện, cụ thể như miễn 100% lệ phí trước bạ cho xe điện hoạt động kinh doanh, miễn 50% phí bảo trì đường bộ cho ô tô điện; miễn 50% lệ phí cấp đổi biển số xe điện; tăng trợ giá cho xe buýt điện; hỗ trợ tiền mặt đối với hộ gia đình mua sắm xe máy mới (không quá 5 triệu đồng)…
Thành phố dự kiến xây dựng từ 750 đến 1.338 trạm sạc công cộng trong giai đoạn 2025-2030, đồng thời sẽ mở thêm 72 tuyến xe buýt và đầu tư hơn 1.100 xe buýt điện mới.
Ngoài ra, TP. HCM cũng đang hướng đến việc đồng bộ hóa hạ tầng công nghệ số trong quản lý giao thông, nâng cấp hệ thống dữ liệu và giám sát khí thải theo thời gian thực, nhằm đảm bảo việc thực thi vùng phát thải thấp được hiệu quả và bền vững.
Với việc sáp nhập địa giới với hai địa phương lân cận là Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TP. HCM chính thức trở thành thành phố có dân số đông nhất Việt Nam, với khoảng 14 triệu người và diện tích 6.772,59km2. Đây chỉ là sự mở rộng đơn thuần về quy mô, mà còn là bước đi chiến lược để hình thành một “siêu đô thị” đa trung tâm, liên kết chặt chẽ giữa công nghiệp, dịch vụ và cảng biển.
