Sẽ ra sao nếu chatbot AI trở thành nhà tuyển dụng?

Vào đầu tháng 6, Amanda Claypool đang tìm việc tại một số nhà hàng ở Asheville, North Carolina. Tuy nhiên, cô lại phải đối mặt với tình huống bất ngờ và đầy khó chịu khi phải tương tác với các nhà tuyển dụng chatbot.

Chatbot của McDonald có tên là Olivia đã thông báo về buổi phỏng vấn trực tiếp giữa Claypool và người thật, nhưng sau đó không thể lên lịch phỏng vấn vì các vấn đề kỹ thuật. Trong khi đó, chatbot của nhà hàng Wendy's xếp cho cô phỏng vấn một công việc không phù hợp. Hệ thống tại Hardees lại bảo cô đến cuộc phỏng vấn với một quản lý đang xin nghỉ phép.

Hầu hết các chatbot tuyển dụng này đều không có cấu tạo phức tạp và thông minh như các chatbot trò chuyện hiện đại như ChatGPT. Chúng chủ yếu được dùng để sàng lọc hồ sơ vào những vị trí đông ứng viên như nhân viên thu ngân, nhân viên kho hàng hay trợ lý chăm sóc khách hàng.

Chatbot AI sàng lọc hồ sơ ứng viên.

Tuy nhiên, những chatbot này bị đánh giá là kém tân tiến, thường đặt những câu hỏi khá đơn giản: “Bạn có biết sử dụng xe nâng không?” hoặc “Bạn có thể làm việc vào cuối tuần không?”. Bên cạnh đó, chúng cũng thường gặp lỗi và không có người thật để xử lý vấn đề phát sinh.

Đôi khi nếu câu trả lời không nằm trong các mô hình tiêu chuẩn có sẵn mà chatbot được lập trình, những ứng cử viên này hoàn toàn có thể bị loại khỏi danh sách tuyển dụng.

Giới chuyên gia cũng cảnh báo đây là vấn đề lớn đối với người khuyết tật, người không thông thạo tiếng Anh hoặc đã lớn tuổi. Aaron Konopasky, cố vấn luật cấp cao tại Ủy ban Công bằng Cơ hội Việc làm Mỹ (EEOC), cho rằng chatbot như Olivia không thể đưa ra những giải pháp công việc thay thế cho người khuyết tật hoặc có vấn đề sức khỏe.

"Khi nói chuyện với người thật, ứng viên luôn có cơ hội đề cập những giải pháp đáp ứng nhu cầu của riêng họ. Nếu chatbot quá cứng nhắc và ứng viên cần áp dụng ngoại lệ, họ có thể mất cơ hội xin việc", ông nói.

Cắt giảm chi phí tuyển dụng

Đối với các công ty đang tìm cách cắt giảm chi phí tuyển dụng, các chatbot AI dường như là một lựa chọn hợp lý.

"Nhân lực luôn là nguồn tiêu tốn ngân sách nhiều nhất của doanh nghiệp, đó không phải yếu tố tạo ra nguồn thu. Chatbot là bước đi phù hợp tiếp theo nhằm giảm bớt gánh nặng cho người tuyển dụng", theo Matthew Cherer, cố vấn chính sách cấp cao về quyền của người lao động và công nghệ tại Trung tâm Dân chủ và Công nghệ.

Đây là một trong những mục tiêu hoạt động của Sense HQ, công ty cung cấp chatbot AI giúp các doanh nghiệp như Dell hay Sony sàng lọc hàng nghìn đơn xin việc.

"Chúng tôi phát triển chatbot để giúp nhà tuyển dụng tiếp cận nhiều ứng viên hơn so với người thường. Nhưng AI không nên tự đưa ra quyết định tuyển người, đó là lúc nó trở nên nguy hiểm", người đồng sáng lập Sense HQ Alex Rosen chia sẻ.

RecruitBot đang ứng dụng AI vào tuyển dụng bằng cách dùng máy học để nghiên cứu cơ sở dữ liệu gồm 600 triệu đơn xin việc được đăng công khai trên mạng, từ đó giúp các công ty tìm kiếm ứng viên tương đồng với nhân viên hiện tại.

"Nó giống như cách Netflix đề xuất các bộ phim dựa trên những bộ phim khác mà bạn thích", Nhà sáng lập kiêm CEO Jeremy Schiff chia sẻ với Forbes.

Tuy nhiên, tuyển quá nhiều người có chung đặc điểm cũng sẽ dẫn đến các nguy cơ, trong đó có phân biệt đối xử. Amazon năm 2018 phải loại bỏ hệ thống theo dõi hồ sơ dùng AI do chúng phân biệt đối xử với phụ nữ vì dữ liệu huấn luyện phần lớn chỉ có nam giới.

Urmila Janardan, một nhà phân tích chính sách tại Upturn, một tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu cách công nghệ tác động đến cơ hội cho mọi người, lưu ý rằng một số công ty cũng đã chuyển sang các bài kiểm tra tính cách để loại bỏ ứng viên. Đôi khi, các câu hỏi để sàng lọc ứng viên có thể không liên quan gì đến công việc. Cô ấy nói: “Bạn thậm chí có thể bị từ chối công việc vì những câu hỏi liên quan đến tính cách và thái độ".