Thị trường trái phiếu doanh nghiệp thành công 'hạ cánh mềm'

Thị trường trái phiếu doanh nghiệpcó vai trò và vị trí quan trọng trong nền kinh tế, là kênh huy động vốn hiệu quả trong trung và dài hạn đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp; đồng thời góp phần đa dạng hóa thị trường tài chính, bảo đảm hài hòa, cân đối cơ cấu thị trường vốn, giảm sự phụ thuộc vốn quá lớn vào kênh tín dụng ngân hàng…

Ông Nguyễn Hoàng Dương, phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và các tổ chức tài chính, Bộ Tài chính.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang có tín hiệu phục hồi

Tại tọa đàm "Thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiệu quả, an toàn, bền vững",ông Nguyễn Hoàng Dương, phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và các tổ chức tài chính, Bộ Tài chính cho biết, sau các vụ việc xảy ra từ tháng 10/2022, thị trường trái phiếu doanh nghiệp bị tác động nặng nề. Nhà đầu tư mất niềm tin, doanh nghiệp phát hành chịu áp lực bị mua lại trái phiếu đã phát hành và khó khăn trong việc phát hành trái phiếu mới.

Tuy nhiên, kể từ đầu tháng 3/2023, khi Nghị định 08 có hiệu lực đến nay, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có dấu hiệu tích cực. Theo đó, doanh nghiệp đã quay lại phát hành được trái phiếu, từ quý II trở đi, tháng sau khối lượng phát hành đều cao hơn tháng trước. Tới hết tháng 11, có 77 doanh nghiệpphát hành khối lượng khoảng 220.000 tỷ đồng.

Cùng với đó, doanh nghiệp và nhà đầu tư trái chủ đã rất nỗ lực đàm phán thanh toán trái phiếu đến hạn, tỷ lệ đàm phán thành công tăng từ 16% tháng 2 lên 63% vào tháng 10. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp bố trí được nguồn lực tài chính mua lại trái phiếu trước khi đến hạn.

Đồng tình với ý kiến này, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cũng cho biết thêm, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang phục hồi. Lượng trái phiếu phát hành tháng 11/2023 tăng gấp 15 lần so với cùng kỳ năm trước. Lượng phát hành 5 tháng gần đây tăng gấp 5 lần so với 6 tháng đầu năm. Đồng thời, cũng đánh giá cao các cơ chế, chính sách liên quan đến hoạt động kiểm soát, phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp không ngừng được bổ sung, hoàn thiện theo hướng ngày càng an toàn, lành mạnh và minh bạch.

Về phía doanh nghiệp, theo bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng giám đốc Công ty Quản lý Quỹ SSI, nếu như cuối năm ngoái thị trường vẫn đang lo lắng với tình trạng “bond run” thì đến nay, có thể nói thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã “hạ cánh mềm”, nguyên nhân chủ yếu nhờ Nghị định 08 và sự ra mắt của sàn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tập trung.

“Năm 2023 đã sắp đi qua và là tiền đề để năm 2024 có sự tăng trưởng vượt bậc đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp”, Tổng giám đốc Công ty Quản lý Quỹ SSI cho hay.

Thị trường hiện còn thiếu vắng trái phiếu “xanh”

Ở một góc độ khác, theo lãnh đạo Vụ Tài chính các ngân hàng và các tổ chức tài chính nhìn nhận, tuy đã được cải thiện nhưng thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn bộc lộ những hạn chế, bất cập.

Trong đó, các vấn đề như: việc minh bạch thông tin, tuân thủ các quy định pháp luật của doanh nghiệp phát hành trái phiếu; việc thực hiện các cam kết với nhà đầu tư; khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế tiếp tục khó khăn, tình hình thế giới có nhiều bất ổn, thị trường xuất khẩu gặp nhiều khó khăn.

Cũng theo TS Cấn Văn Lực nhận định, thị trường hiện còn thiếu vắng trái phiếu "xanh", trái phiếu công trình, trái phiếu xã hội... Thời gian tới, phải đa dạng hóa sản phẩm hơn nữa. Cùng đó, phải nâng cao hạ tầng thông tin và dữ liệu, đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư tổ chức, các quỹ đầu tư. Đây là cách để chúng ta thu hút nguồn lực vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Bà Ngọc Anh cho rằng, nên xây dựng kênh giao dịch riêng cho nhà đầu tư tổ chức theo hướng thông thoáng hơn để hỗ trợ doanh nghiệp. Còn đối với trái phiếu doanh nghiệp có thể bán cho cá nhân (sơ cấp và thứ cấp), cần làm chặt chẽ và phải truyền tải thông điệp rõ ràng cho nhà đầu tư cá nhân, trái phiếu doanh nghiệp là sản phẩm có độ rủi ro nhất định, cần đánh giá kỹ lưỡng trước khi thực hiện giao dịch.

"Để xây dựng được hệ thống nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp, sự tham gia của các quỹ đầu tư vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, cơ chế để thu hút quỹ đầu tư nội tham gia còn hạn chế. Đề nghị cho phép nhà đầu tư cá nhân được ủy thác cho các quỹ để đầu tư trái phiếu. Bên cạnh đó, theo quy định hiện hành, các quỹ đầu tư chỉ được đầu tư 10% vào trái phiếu doanh nghiệp , cần nâng tỷ lệ này lên mức 30-40% thì mới xây dựng được cơ sở nhà đầu tư chuyên nghiệp trên thị trường", bà Ngọc Anh kiến nghị.

Về vai trò của thị trường trái phiếu trong thời gian tới, ông Nguyễn Hoàng Dương cho rằng, kênh trái phiếu doanh nghiệp ngày càng trở nên quan trọng hơn. Bộ Tài chính tiếp thu các ý kiến chuyên gia và sẽ theo sát tình hình để có giải pháp phù hợp nhằm phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp bền vững, minh bạch, hiệu quả.

>>14H Tọa đàm: Thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiệu quả, an toàn, bền vững