Thói quen sinh hoạt cần thay đổi để tăng cường sức khỏe trong mùa lạnh và các nguyên tắc phòng bệnh đường hô hấp
Trong mùa lạnh, việc giữ ấm cơ thể đúng cách, điều chỉnh lịch sinh hoạt hợp lý, duy trì độ ẩm phù hợp trong không gian sống,… là rất quan trọng.
Mùa lạnh là thời điểm nhạy cảm, dễ khiến cơ thể mắc các bệnh lý như cảm cúm, viêm họng, viêm phế quản hoặc các vấn đề xương khớp. Theo Thạc sĩ - Bác sĩ Kiều Xuân Thy, Phó trưởng cơ sở 3, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM, việc duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe.
Nhiệt độ giảm và độ ẩm thay đổi làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus xâm nhập. Dưới đây là chia sẻ của chuyên gia y học cổ truyền về một số biện pháp sinh hoạt phù hợp trong mùa lạnh, giúp giữ ấm và duy trì sức khỏe.
1. Giữ ấm cơ thể đúng cách
Việc giữ ấm cơ thể đóng vai trò quan trọng trong mùa lạnh, đặc biệt tại các khu vực như cổ, lưng và bàn chân – những vị trí dễ nhiễm lạnh. Mặc quần áo đủ ấm, nhất là sau khi tắm hoặc vận động, giúp cơ thể tránh các tổn thương do thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Ngoài ra, theo y học cổ truyền, mùa lạnh là thời điểm để tích lũy năng lượng. Việc đi ngủ sớm, dậy muộn hơn một chút sẽ giúp cơ thể phục hồi và giảm tiêu hao khí huyết khi dương khí còn yếu vào buổi sáng.
2. Chăm sóc sức khỏe bằng các hoạt động nhẹ nhàng
Các bài tập như khí công hoặc thái cực quyền giúp lưu thông khí huyết, tăng cường miễn dịch và giữ ấm cơ thể từ bên trong. Đồng thời, nên hạn chế sử dụng đồ uống lạnh và thực phẩm sống để bảo vệ hệ tiêu hóa. Cơ thể trong mùa lạnh thường dễ tổn thương dương khí, vì vậy thực phẩm nóng và ấm là lựa chọn lý tưởng.
3. Tạo môi trường sống thoải mái
Không khí khô trong mùa lạnh có thể gây viêm họng hoặc kích ứng đường hô hấp. Duy trì độ ẩm trong nhà bằng máy tạo ẩm hoặc chậu nước sạch sẽ giúp bảo vệ hệ hô hấp và giữ phổi khỏe mạnh. Ngoài ra, xoa bóp bàn chân, cổ tay và cổ chân trước khi ngủ có thể giúp lưu thông khí huyết, trong khi chườm nóng lưng và bụng dưới bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của hàn khí.
4. Tắm nước ấm và xông hơi
Tắm nước ấm hoặc xông hơi với tinh dầu gừng, sả, quế giúp kích thích tuần hoàn máu và loại bỏ độc tố. Tuy nhiên, cần lưu ý xông hơi đúng cách, không quá 20 phút mỗi lần, và đảm bảo uống đủ nước để tránh mất nước.
"Mùa lạnh là thời điểm nhạy cảm, dễ bị các tác nhân gây bệnh tấn công. Việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung các thực phẩm giàu dưỡng chất và có tác dụng giữ ấm, kết hợp với các biện pháp sinh hoạt phù hợp giúp mỗi người nâng cao sức đề kháng, phòng ngừa bệnh tật hiệu quả. Hãy chăm sóc bản thân từ những thói quen đơn giản nhất để bảo vệ sức khỏe trong mùa lạnh", bác sĩ Xuân Thy khuyến cáo.
Các nguyên tắc phòng bệnh đường hô hấp
Mùa lạnh là thời điểm lý tưởng để các bệnh lý đường hô hấp như cảm cúm, viêm họng hay viêm phế quản bùng phát, đặc biệt với điều kiện thời tiết ẩm ướt và thay đổi thất thường. Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP. HCM (HCDC) đã đưa ra 7 nguyên tắc quan trọng giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe trước các nguy cơ bệnh tật.
- Giữ khoảng cách và hạn chế tiếp xúc với người bệnh: Việc tiếp xúc gần với người bị cảm lạnh, cúm hoặc ho có thể khiến virus dễ dàng lây lan qua không khí hoặc các bề mặt. Vì vậy, giữ khoảng cách an toàn là bước đầu tiên và quan trọng nhất để ngăn ngừa lây nhiễm. Trong các không gian kín như văn phòng, nhà ở hoặc trên các phương tiện giao thông công cộng, hãy đảm bảo có sự thông thoáng không khí để hạn chế nguy cơ phát tán virus.
- Rửa tay đúng cách: Rửa tay bằng xà phòng không chỉ là thói quen vệ sinh cơ bản mà còn là cách hiệu quả nhất để loại bỏ vi khuẩn và virus trên da. HCDC khuyến cáo người dân nên rửa tay đúng cách, đặc biệt trước khi ăn, sau khi sử dụng nhà vệ sinh hoặc tiếp xúc với các bề mặt công cộng. Đối với trẻ nhỏ, việc hướng dẫn cách rửa tay theo đúng các bước là điều cần thiết để xây dựng thói quen bảo vệ sức khỏe từ sớm. Nếu không có điều kiện rửa tay với nước sạch, hãy sử dụng dung dịch sát khuẩn tay chứa cồn để thay thế.
- Vệ sinh nhà cửa và sử dụng chất khử trùng: Trong trường hợp có thành viên trong gia đình mắc bệnh về đường hô hấp, việc vệ sinh nhà cửa trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Hãy thường xuyên lau chùi bề mặt đồ vật, tay nắm cửa, bàn ghế, và các khu vực như nhà bếp, phòng tắm bằng chất khử trùng. Điều này không chỉ giảm nguy cơ lây lan bệnh trong gia đình mà còn tạo môi trường sống sạch sẽ, thoải mái.
- Duy trì cơ thể đủ nước, nâng cao sức đề kháng: Uống đủ nước hàng ngày là cách đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả để hỗ trợ quá trình trao đổi chất và loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Đặc biệt, trong mùa lạnh, cơ thể thường mất nước nhiều hơn do không khí khô hanh. Việc bổ sung đủ nước không chỉ giúp bảo vệ hệ hô hấp mà còn tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về đường hô hấp.
- Thư giãn và quản lý căng thẳng: Căng thẳng kéo dài là một trong những nguyên nhân làm suy yếu hệ miễn dịch. Để giảm thiểu căng thẳng, bạn có thể lựa chọn các hoạt động như tập thể dục nhẹ nhàng, ngồi thiền, hít thở sâu hoặc thực hành các kỹ thuật thư giãn cơ bắp như massage và đấm bóp. Những hoạt động này không chỉ cải thiện tinh thần mà còn giúp cơ thể duy trì trạng thái cân bằng, giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Tầm quan trọng của giấc ngủ: Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch. HCDC khuyến nghị mỗi người nên ngủ từ 7-9 tiếng mỗi đêm để đảm bảo cơ thể có đủ năng lượng chống lại các tác nhân gây bệnh. Một giấc ngủ đủ và sâu sẽ giúp cơ thể sản sinh ra các tế bào miễn dịch mạnh mẽ, giúp ngăn ngừa các bệnh lý về đường hô hấp.
- Bổ sung dinh dưỡng: Bên cạnh việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, việc bổ sung các vi chất như kẽm, vitamin C và men vi sinh trong mùa lạnh là điều cần thiết. Đây là những dưỡng chất không thể thiếu đối với hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại sự tấn công của virus và vi khuẩn. Bạn có thể tìm thấy chúng trong các thực phẩm như trái cây, rau xanh, sữa chua hoặc thông qua các thực phẩm chức năng được bác sĩ khuyến nghị.
Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh, đặc biệt trong mùa lạnh khi các bệnh lý về đường hô hấp dễ dàng bùng phát. Bằng cách tuân thủ các nguyên tắc cơ bản như giữ khoảng cách, rửa tay đúng cách, vệ sinh môi trường sống, bổ sung đủ nước và dinh dưỡng, kết hợp với việc duy trì tinh thần thoải mái và giấc ngủ chất lượng, mỗi người có thể tự bảo vệ bản thân và gia đình trước những nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn. Chỉ cần bắt đầu từ những thói quen đơn giản, bạn đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng một cơ thể khỏe mạnh và cuộc sống an toàn hơn.
