Toàn cảnh Vĩnh Yên, nơi vừa thuộc về tỉnh Phú Thọ mới

Quần thể Công viên Quảng trường Hồ Chí Minh nơi có hồ Khai Quang cùng sân khấu nổi, cây cầu Đầm Vạc dài 620m trị giá hơn 610 tỷ đồng là những điểm nổi bật khi nói về thành phố Vĩnh Yên của tỉnh Vĩnh Phúc.

Hình ảnh TP Vĩnh Yên cũ trong những ngày đầu được Quốc hội thông qua nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh (12/6/2025). Trước khi về với Phú Thọ, TP Vĩnh Yên là trung tâm của tỉnh Vĩnh Phúc có diện tích 50,39 km², quy mô dân số toàn đô thị trên 150.000 người (2023).

Vĩnh Yên là đầu mối giao thông, giao lưu liên tỉnh; có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội đối với tỉnh, khu vực, vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Là trung tâm kinh tế, chính trị văn hóa xã hội lớn nhất tỉnh Vĩnh Phúc với tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh, vững chắc, từ năm 2016 đến nay Vĩnh Yên có bước phát triển vượt bậc, cơ cấu kinh tế từng bước phù hợp với yêu cầu của một đô thị trẻ.

Tới đây, thành phố Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc) chính thức được chia làm hai phường mới là Vĩnh Phúc và Vĩnh Yên. Theo đó, phường Vĩnh Phúc được thành lập từ các phường Định Trung, Liên Bảo, Khai Quang, Ngô Quyền và Đống Đa. Phường Vĩnh Yên là kết quả sáp nhập từ 4 phường gồm: Tích Sơn, Hội Hợp, Đồng Tâm và xã Thanh Trù.

Về phát triển kinh tế, tốc độ tăng trưởng của thành phố luôn ở mức 7 - 10%/năm; thu nhập bình quân đầu người ở mức trên 90 triệu đồng/người/năm vào năm 2023. Vĩnh Yên là trung tâm công nghiệp, thương mại và dịch vụ của tỉnh, đồng thời là một trong những trung tâm về công nghiệp của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Hồ Bảo Sơn thuộc phường Liên Bảo, trung tâm TP Vĩnh Yên, được xem là “viên ngọc sinh thái” của địa phương. Đây là hồ nước ngọt được bao quanh bởi đường dạo, công viên và hạ tầng đô thị mới.

Nằm ngay đầu hồ Bảo Sơn là trụ sở UBND tỉnh Vĩnh Phúc bên đường Nguyễn Trãi. Tòa nhà có thiết kế hiện đại gồm 5 tầng, mặt tiền hướng vào đường Nguyễn Trãi, bên trong có hệ thống hội trường, phòng họp và khu tiếp dân.

Xung quanh đây có nhiều cơ quan cấp tỉnh khác như Tỉnh ủy, HĐND, các sở ban ngành, thuận tiện cho việc công tác, trao đổi hành chính. Hình ảnh Trung tâm Hội nghị Vĩnh Phúc, nhà khách UBND tỉnh và Ban quản lý di tích Vĩnh Phúc.

Quần thể Công viên Quảng trường Hồ Chí Minh nơi có hồ Khai Quang rộng hơn 6ha với nhiều hàng cây, vườn hoa, thảm cỏ, tạo môi trường lý tưởng cho người dân đi bộ, tập thể dục. Trên hồ có một sân khấu nổi hình tròn kết hợp đài phun nước màu sắc, chuyên phục vụ các chương trình văn nghệ, ca nhạc, sự kiện lễ hội...

Phía sau quảng trường là Nhà hát tỉnh Vĩnh Phúc, một công trình văn hóa hiện đại, đa năng gồm 1 tầng hầm, 3 tầng nổi. Dự án được thiết kế bởi kiến trúc sư Australia, phối hợp hệ thống ốp Alubond Mỹ, đưa vào sử dụng từ khoảng năm 2015-2016.

Nói đến Vĩnh Yên không thể không nhắc đến cây cầu Đầm Vạc dài 620m trị giá hơn 610 tỷ đồng. Cầu có hai đơn nguyên, được thiết kế 9 trụ tháp hình hoa sen lớn và 13 trụ tháp hình cách điệu hoa sen nhỏ ở giữa hè phố đi bộ của mỗi bên. Ý tưởng xuất phát từ khu vườn “Gardens by the Bay” của Singapore.

Đặc biệt, cầu có hệ thống chiếu sáng với hơn 15.000 bóng đèn nhập khẩu từ châu Âu được điều khiển toàn bộ bằng phần mềm thay đổi nhiều màu sắc khác nhau. Về đêm khu vực này trở nên lung linh, huyền ảo.

Bảo tàng tỉnh Vĩnh Phúc được thành lập năm 1997, nằm trên khu Đồi Cao, trung tâm thành phố Vĩnh Yên. Qua 28 năm hoạt động, bảo tàng đang lưu giữ trên 11.000 đơn vị hiện vật, tài liệu khoa học tái hiện quá trình hình thành, phát triển lịch sử và văn hóa của vùng đất Vĩnh Phúc.

Không gian trưng bày ngoài trời của bảo tàng có các hiện vật với hình khối lớn gắn với những sự kiện và nhân vật lịch sử tiêu biểu của tỉnh trong các cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, điển hình là chiếc xe tăng T34 - số hiệu 137, một trong những chiếc xe tăng đầu tiên được đưa từ Vĩnh Phúc vào chiến trường miền Nam.

Vĩnh Yên cũng có nhiều dự án bất động sản. Nổi lên trong đó là DIC Nam Vĩnh Yên City, có tổng diện tích 446,9 ha, trong đó, đất xây dựng nhà ở chiếm 43,28%, đất công cộng và dịch vụ 9,95%, đất cây xanh, mặt nước và hạ tầng kỹ thuật 18%, đất giao thông 28,77%. DIC Nam Vĩnh Yên City có vị trí khá đắc địa, nằm ở cửa ngõ TP Vĩnh Yên, phía Nam hồ Đầm Vạc, xã Thanh Trù, Phường Khai Quang, TP Vĩnh Yên và xã Quất Lưu, huyện Bình Xuyên.

Vĩnh Yên nổi tiếng với khu công nghiệp Khai Quang rộng 220ha, nơi định hướng phát triển trở thành KCN đa ngành, thu hút các lĩnh vực sản xuất, điện tử, thiết bị, điện, điện lạnh, sản xuất phụ tùng ô tô, xe máy, kim loại...

Khu công nghiệp này thành lập từ năm 2003, đến nay đã thu hút hơn 80 dự án đầu tư trong đó có tới gần 70 dự án FDI. Một số thương hiệu doanh nghiệp tiêu biểu đang hoạt động tại đây như: Sun Hua, Haohsing Việt Nam, TOYO TAKI Việt Nam, Diamond…

Trong lịch sử, ngày 29/12/1899 Vĩnh Yên được thành lập là trung tâm tỉnh lỵ, từ đó tên gọi đô thị Vĩnh Yên được hình thành. Từ tháng 3/1968 Vĩnh Phúc sáp nhập với tỉnh Phú Thọ thành tỉnh Vĩnh Phú. Ngày 01/01/1997 tỉnh Vĩnh Phúc được tái lập, Vĩnh Yên trở lại là đô thị tỉnh lỵ của tỉnh Vĩnh Phúc. Ngày 15/12/2004 thị xã Vĩnh Yên được Chính phủ công nhận là đô thị loại III. Như vậy kể từ ngày 1/7, thành phố này chính thức trở thành hai phường Vĩnh Phúc và Vĩnh Yên thuộc tỉnh Phú Thọ.