Triển vọng kinh tế Việt Nam 2025: Điểm sáng và động lực từ chính sách vĩ mô

Bối cảnh kinh tế toàn cầu: Thách thức và cơ hội đan xen

Kinh tế toàn cầu năm 2025 tiếp tục phục hồi sau những biến động lớn của giai đoạn 2020-2023. Đại dịch COVID-19, lạm phát cao và bất ổn địa chính trị đã để lại nhiều hệ quả, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và thương mại quốc tế. Theo phân tích của Vietcombank Securities (VCBS), lạm phát toàn cầu đang giảm dần, nhờ giá năng lượng ổn định và các chính sách điều hành linh hoạt của các ngân hàng trung ương lớn. Tuy nhiên, tốc độ phục hồi không đồng đều giữa các khu vực đã tạo nên nhiều thách thức mới.

Tại Mỹ, Fed duy trì chính sách lãi suất cao nhằm kiểm soát lạm phát, giữ đồng USD mạnh, gây áp lực lên tỷ giá của nhiều quốc gia. Trong khi đó, châu Âu với chính sách mới của ECB đang dần chuyển từ thắt chặt sang kích thích kinh tế bằng cách giảm lãi suất tiền gửi và mở rộng tín dụng. Trung Quốc, sau các gói kích cầu lớn và chính sách giảm lãi suất, được kỳ vọng sẽ tăng trưởng mạnh hơn, tạo ra nhu cầu cao cho các sản phẩm từ đối tác thương mại.

Những yếu tố như xung đột tại Trung Đông, chiến tranh Nga - Ukraine và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việt Nam, nhờ vào vị thế ổn định về kinh tế vĩ mô và các hiệp định thương mại tự do (FTA) như EVFTA, CPTPP và RCEP, đã tận dụng cơ hội để mở rộng thị trường xuất khẩu và thu hút FDI. Tuy nhiên, để vượt qua áp lực cạnh tranh trong khu vực và tận dụng tốt các cơ hội, Việt Nam cần linh hoạt hơn trong điều hành chính sách.

Tăng trưởng GDP: Sức mạnh từ tổng cung và tổng cầu

Theo VCBS, tăng trưởng GDP năm 2025 của Việt Nam được dự báo đạt từ 7% đến 7,5%, mức tăng trưởng cao nhất trong khu vực ASEAN. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ sự cân bằng giữa tổng cung và tổng cầu, với sản xuất và tiêu dùng đều được thúc đẩy bởi các chính sách kinh tế hợp lý.

Các yếu tố tác động lên tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2025. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Ở phía cung, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn là trụ cột chính, đóng góp hơn 40% GDP. Sự phục hồi của các ngành điện tử, linh kiện và dệt may được thúc đẩy bởi các đơn hàng xuất khẩu ổn định từ các thị trường lớn như Mỹ và EU. Chỉ số PMI duy trì trên ngưỡng 50 điểm, cho thấy điều kiện kinh doanh khả quan. Dòng vốn FDI vào các khu công nghiệp lớn tại phía Bắc đã giúp mở rộng năng lực sản xuất và củng cố chuỗi cung ứng quốc gia.

Ở phía cầu, tiêu dùng nội địa tiếp tục là động lực quan trọng, chiếm hơn 70% GDP. Doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ dự kiến tăng 9%-10%, đạt hơn 5,5 triệu tỷ đồng. Lĩnh vực du lịch, đặc biệt là du lịch quốc tế, dự kiến ghi nhận sự bùng nổ với lượng khách quốc tế đạt 20 triệu lượt, tăng 15% so với năm 2024. Doanh thu từ du lịch, dịch vụ lưu trú và ăn uống dự kiến vượt 600 nghìn tỷ đồng, tạo ra nguồn lực lớn cho nền kinh tế.

Đầu tư công: Động lực chiến lược

Theo VCBS, đầu tư công tiếp tục là một trong những động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2025. Tổng vốn đầu tư công dự kiến đạt 700 nghìn tỷ đồng, tăng 15,7% so với năm 2024, đóng góp lớn vào phát triển cơ sở hạ tầng và kết nối khu vực. Đây là một trong những khoản đầu tư lớn nhất trong giai đoạn trung hạn 2021-2025, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ đối với phát triển kinh tế bền vững.

Các dự án giao thông trọng điểm như cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2, đường vành đai 4 Hà Nội, sân bay Long Thành và các tuyến cao tốc liên vùng đóng vai trò chiến lược trong kết nối vùng, giảm chi phí logistics và thúc đẩy năng lực cạnh tranh quốc gia. Theo báo cáo, giá trị giải ngân vốn đầu tư công trong 11 tháng đầu năm 2024 đã đạt 73,5% kế hoạch, cao hơn đáng kể so với các năm trước.

Các dự án đầu tư công trọng điểm giai đoạn 2025 - 2030. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Ngoài ra, lĩnh vực năng lượng tái tạo được chú trọng đầu tư mạnh mẽ, với tổng công suất điện gió và điện mặt trời dự kiến tăng thêm 20%, đạt hơn 28 GW vào cuối năm 2025. Các dự án này không chỉ giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển bền vững mà còn thu hút thêm dòng vốn FDI, góp phần củng cố nền tảng năng lượng quốc gia.

FDI và thương mại quốc tế: Động lực dài hạn

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và thương mại quốc tế tiếp tục là hai động lực quan trọng giúp kinh tế Việt Nam duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025. Tổng vốn FDI đăng ký mới dự kiến đạt trên 40 tỷ USD, trong đó tỷ lệ giải ngân vượt 23 tỷ USD, tăng hơn 8% so với năm 2024. Những lĩnh vực hấp dẫn nhất với nhà đầu tư nước ngoài bao gồm công nghệ cao, chế biến, chế tạo, và năng lượng tái tạo. Điều này phản ánh sự tin tưởng vào môi trường đầu tư của Việt Nam, cũng như các chính sách thu hút FDI hiệu quả từ Chính phủ.

Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2025 dự kiến đạt 400 tỷ USD, tăng 10% so với năm trước. Trong đó, ngành chế biến, chế tạo chiếm hơn 70% tổng kim ngạch xuất khẩu, với các sản phẩm chủ lực là linh kiện điện tử, dệt may, và nông sản. Việt Nam đang hưởng lợi lớn từ các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP và RCEP, giúp cải thiện khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu của các doanh nghiệp nội địa.

Dòng vốn FDI đổ vào các khu công nghiệp và khu chế xuất đã thúc đẩy sự phát triển chuỗi cung ứng hiện đại, biến Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất lớn của ASEAN. Đặc biệt, các khu vực như Bắc Ninh, Hải Phòng, Đồng Nai và Bình Dương đang nổi lên như những đầu tàu công nghiệp với nhiều dự án FDI lớn từ Samsung, LG và Foxconn. Cán cân thương mại duy trì thặng dư khoảng 25 tỷ USD, không chỉ cải thiện dự trữ ngoại hối mà còn giảm áp lực lên tỷ giá VND/USD, đảm bảo tính ổn định cho nền kinh tế.

Lạm phát và tỷ giá: Trong tầm kiểm soát

Theo VCBS, lạm phát năm 2025 được dự báo trong khoảng từ 3,5% đến 3,7%, thấp hơn mức trung bình khu vực ASEAN. Các yếu tố hỗ trợ bao gồm sự ổn định của giá cả hàng hóa toàn cầu, nguồn cung lương thực tự chủ trong nước, và chính sách điều hành linh hoạt của Chính phủ. Điều này đảm bảo mức tăng giá tiêu dùng nằm trong tầm kiểm soát, giúp duy trì sức mua của người dân và niềm tin của nhà đầu tư.

Tỷ trọng rổ hàng hóa CPI tại Việt Nam. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Tỷ giá USD/VND dự kiến sẽ biến động trong khoảng 3%, nhờ vào thặng dư thương mại, dòng vốn FDI tăng trưởng ổn định, và nguồn kiều hối dồi dào, ước tính vượt 13 tỷ USD. Sự ổn định này không chỉ bảo vệ khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam mà còn giúp giữ vững môi trường kinh doanh thuận lợi, hạn chế rủi ro từ biến động thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, áp lực từ sức mạnh của đồng USD vẫn tồn tại khi Fed tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ chặt chẽ. VCBS nhấn mạnh rằng cán cân thương mại thặng dư và dự trữ ngoại hối cao sẽ là "bộ đệm" quan trọng giúp Việt Nam giảm thiểu rủi ro này. Ngoài ra, sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ được kỳ vọng sẽ tiếp tục là chìa khóa để duy trì sự ổn định kinh tế vĩ mô.

Dự trữ ngoại hối của Việt Nam qua các năm (tỷ USD). Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Lãi suất và tín dụng: Hỗ trợ linh hoạt

Năm 2025, NHNN dự kiến sẽ duy trì chính sách tiền tệ linh hoạt, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế thông qua việc giữ ổn định lãi suất. Tăng trưởng tín dụng dự kiến ở mức từ 12% đến 14%, đáp ứng tốt nhu cầu vốn của doanh nghiệp và cá nhân trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ. Các lĩnh vực ưu tiên bao gồm sản xuất, chế biến, chế tạo, và năng lượng tái tạo.

VCBS nhận định mặt bằng lãi suất huy động và cho vay sẽ duy trì ở mức thấp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn với chi phí hợp lý. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhóm chiếm phần lớn trong cơ cấu kinh tế Việt Nam. Ngoài ra, NHNN cũng cam kết sẽ giám sát chặt chẽ chất lượng tín dụng, đảm bảo dòng vốn được sử dụng đúng mục đích, tránh gia tăng nợ xấu và rủi ro hệ thống.

Các yếu tố chính ảnh hưởng đến ổn định kinh tế vĩ mô Việt Nam năm 2025. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Trong khi đó, áp lực tăng lãi suất cục bộ vào cuối năm có thể xuất hiện khi nhu cầu vốn tăng cao trong mùa kinh doanh cuối năm. Tuy nhiên, với thanh khoản tốt từ hệ thống ngân hàng và sự điều hành linh hoạt của NHNN, biến động lãi suất ngắn hạn dự kiến sẽ ở mức thấp. Sự ổn định này là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp lập kế hoạch tài chính hiệu quả và tăng cường đầu tư dài hạn.

Năm 2025 là thời điểm quan trọng để Việt Nam tận dụng tối đa các cơ hội từ bối cảnh toàn cầu và khẳng định vị thế là trung tâm kinh tế năng động của khu vực. Với các chính sách vĩ mô ổn định, động lực từ đầu tư công, thương mại quốc tế, và dòng vốn FDI, kinh tế Việt Nam đang trên đà tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, để duy trì sự ổn định và phát triển lâu dài, cần tiếp tục cải cách mạnh mẽ, nâng cao năng suất lao động, và tối ưu hóa lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do.

>> Ngành ngân hàng trước thách thức hạ lãi suất cho vay: Cơ hội hay nguy cơ?