Vùng đất được mệnh danh ‘kho báu của Thượng đế’ từng chứa số vàng trị giá 35.000 tỷ giữa lòng sông suối, nhiều đến mức phải đem cho không
Vàng tại vùng đất này có độ tinh khiết và trữ lượng lớn, thu hút thợ mỏ khắp nơi đổ về tìm vận may.
Dưới triều đại các vua James IV, James V và James VI, hoạt động khai thác vàng tại Scotland được đẩy mạnh, bởi trữ lượng vàng lúc bấy giờ không chỉ phản ánh tiềm lực kinh tế mà còn là thước đo uy tín của vương triều.
Vàng ở Scotland nổi tiếng không chỉ vì trữ lượng đáng kể mà còn bởi độ tinh khiết cao. Chính điều này đã thu hút hàng loạt thợ mỏ và thợ kim hoàn từ khắp châu Âu đổ về, biến nơi đây thành một vùng đất đầy hứa hẹn - được mệnh danh là “kho báu của Thượng đế”.
Tiến sĩ Neil Clark, chuyên gia cổ sinh vật học tại Bảo tàng Hunterian (Đại học Glasgow), cho biết: trong quá khứ, người ta từng tin rằng vàng chỉ tồn tại ở các vùng khí hậu ấm. Tuy nhiên, việc phát hiện vàng ở Scotland đã gây bất ngờ lớn và nhanh chóng trở thành vấn đề mang tầm quốc gia, vì nó gắn liền với danh dự, quyền lực và tài chính của hoàng gia.
Đáng chú ý, cho đến hiện nay, công cuộc tìm kiếm vàng ở Scotland vẫn chưa dừng lại. Tiến sĩ Clark dự đoán trong vòng 10 năm tới, các hoạt động khai thác có thể tiếp tục mở rộng ra nhiều khu vực khác trên khắp lãnh thổ.
Từ thời Trung Cổ, khu vực đồi Lowther - đặc biệt quanh Wanlockhead (thuộc Dumfries and Galloway) và Leadhills (South Lanarkshire) - đã được cho phép khai thác vàng một cách hợp pháp. Ban đầu, vàng chỉ được xem là sản phẩm phụ trong quá trình khai thác chì, vốn đã diễn ra từ đầu thế kỷ 13.
Bước ngoặt lớn xảy ra năm 1526, khi một nhóm thợ mỏ người Đức làm việc tại Crawford Moor phát hiện một mạch vàng trị giá hơn 100.000 bảng Anh thời đó - tương đương gần 1 tỷ bảng Anh hiện nay, tức khoảng 35.000 tỷ đồng Việt Nam. Trước đó hai thập kỷ, khoảng 300 thợ mỏ từng được thuê riêng để đãi vàng tại vùng này, cho thấy tiềm năng đáng kinh ngạc.
Mặc dù thợ mỏ nhận công khá thấp, những ai trực tiếp phát hiện ra vàng hoặc có quyền sử dụng đất có thể giữ lại tới 90% giá trị khai thác, phần còn lại được chuyển vào ngân khố hoàng gia.
Nguồn vàng quý hiếm từ Crawford Moor từng được sử dụng để chế tác vương miện cho vua James V và hoàng hậu. Trong thế kỷ 16, nhiều đồng tiền vàng được đúc tại Edinburgh cũng lấy nguyên liệu từ chính vùng đất này. Tiến sĩ Clark cho biết: “Sản lượng vàng từng lớn đến mức người ta còn dùng để làm quà tặng”.
Năm 1537, vua James V đã trao tặng vị hôn thê người Pháp những chiếc ly chứa đầy tiền vàng - món quà được xem như biểu tượng cho sự giàu có và quyền lực của Scotland.
Đến năm 1869, một “cơn sốt vàng” mới nổ ra tại Helmsdale (hạt Sutherland) khi ông Robert Gilchrist - sau 17 năm làm việc ở các mỏ vàng tại Úc - phát hiện vàng trong con suối Kildonan.
Công tước Sutherland nhanh chóng cấp phép khai thác. Trong vòng nửa năm, hơn 600 người đổ về với hy vọng đổi đời. Hai khu trại tạm là Baile an Or và Carn na Buth được dựng lên, thậm chí một quán rượu cũng mọc lên để phục vụ thợ mỏ.
Tuy nhiên, cơn sốt vàng chỉ kéo dài vỏn vẹn một năm. Sau đó, Công tước quyết định chấm dứt hoạt động khai thác và chuyển hướng phát triển hạ tầng đường sắt nhằm phục vụ ngành chăn nuôi cừu - lĩnh vực kinh tế lâu dài và ổn định hơn.
Theo Tiến sĩ Clark, dù vàng không còn là ngành công nghiệp chính, sự tò mò và khát vọng khám phá vẫn khiến hoạt động tìm kiếm vàng ở Scotland tiếp tục thu hút sự quan tâm. Ông tin rằng trong lòng đất Scotland vẫn còn tiềm ẩn một trữ lượng vàng đáng kể. Tuy vậy, việc xác định chính xác các mỏ vàng mới là điều không hề dễ dàng.
Theo The Scotsman
>> Tìm thấy 'kho báu' 200 tấn vàng thỏi và tiền xu giá trị 'khủng'
