Ông là người được tặng nhiều Huân, Huy chương và 53 lần được phong tặng danh hiệu "dũng sĩ diệt Mỹ".
Người anh hùng đặc biệt
Trịnh Tố Tâm sinh năm 1945 tại thôn Mỹ Cầu, thuộc huyện Ứng Hòa, tỉnh Hà Đông cũ (nay là TP Hà Nội). Ứng Hòa còn là địa danh góp phần tạo nên bài hát huyền thoại “Chiếc gậy Trường Sơn”, một lời hiệu triệu thanh niên toàn quốc xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước. Bài hát này đã đi vào trang sử hào hùng của dân tộc và là nguồn cảm hứng cho quân dân cả nước trong cuộc chiến giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Anh hùng LLVTND Trịnh Tố Tâm ẢNH: TTXVN
Năm 1965, trong bối cảnh quân đội Mỹ đang triển khai chiến dịch ném bom và bắn phá miền Bắc Việt Nam, Trịnh Tố Tâm, lúc này đang là học sinh, đã tình nguyện tham gia vào phong trào "Ba sẵn sàng" - một phong trào thi đua yêu nước của Đoàn Thanh niên, bao gồm Sẵn sàng chiến đấu; Sẵn sàng nhập ngũ; và Sẵn sàng đi bất cứ nơi nào Tổ quốc cần đến.
Những chiến công hiển hách và danh xưng “vua mìn đèo Hải Vân”
Trong kháng chiến chống Mỹ, ông Trịnh Tố Tâm tình nguyện nhập ngũ và chiến đấu anh dũng tại mặt trận Trị Thiên - Huế. Từ năm 1967 đến 1970, ông chỉ huy đơn vị đánh 58 trận, diệt 1.500 tên địch, phá hủy 61 xe quân sự, đánh bật 19 đoàn tàu hỏa. Ngoài ra, ông còn được ghi công cá nhân diệt hơn 270 tên địch, bắn rơi và phá hủy 3 máy bay, nhiều xe quân sự.
Với những thành tích trong chiến đấu, ông Trịnh Tố Tâm có 53 lần được tặng danh hiệu dũng sĩ diệt Mỹ. Đồng đội gọi ông là "vua mìn đèo Hải Vân", trong khi kẻ thù không ngừng treo giải thưởng hậu hĩnh cho ai bắt được "Con hùm xám đèo Hải Vân - Trịnh Tố Tâm".
Anh hùng Trịnh Tố Tâm (bên trái) trong lần gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp ẢNH: TTXVN
Ngày 20/9/1971, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND khi mới 26 tuổi. Ngoài ra, ông còn được trao tặng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng nhất; 13 Huân chương Chiến công hạng nhất, nhì, ba; 3 Huân chương Giải phóng hạng nhất.
Khi đất nước hoàn toàn thống nhất, Anh hùng Trịnh Tố Tâm đảm nhiệm nhiều chức vụ công tác quan trọng của Đảng và Nhà nước như: Bí thư T.Ư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Dù được đảm nhận vị trí nào thì ông đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và là người truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ về sự năng động, nhiệt huyết, tận tụy trong công việc, đặc biệt là lòng yêu nước.
Ông qua đời năm 1996 do căn bệnh ác tính - hậu quả của ảnh hưởng của chất độc hóa học trong những năm tháng ở chiến trường.
Theo lời chị Trịnh Hải Vân, con gái đầu của Anh hùng Trịnh Tố Tâm, trong cuộc sống hàng ngày ông là một người nghiêm khắc, mẫu mực và vô cùng giản dị, khiêm nhường. “Là con của một người anh hùng nhưng chúng tôi rất ít khi nghe cha kể về những trận đánh oanh liệt. Những chiến công hiển hách của cha và đồng đội, chúng tôi được nghe chủ yếu qua đài, báo. Chúng tôi học ở ông sự giản dị, khiêm nhường, sự tận tâm và cống hiến hết mình trong công việc”, chị Vân chia sẻ.
Người truyền cảm hứng về lòng yêu nước
Với mong muốn khuyến khích thế hệ trẻ ngày nay hiểu rõ hơn về người anh hùng Trịnh Tố Tâm, Anh hùng LLVTND Phan Văn Quý, Chủ tịch Tập đoàn Thái Bình Dương, đã quyết định khởi xướng việc đúc tượng Anh hùng Trịnh Tố Tâm. Chỉ sau hơn 6 tháng, bức tượng bằng đồng của dũng sĩ diệt Mỹ “top 1 đèo Hải Vân” hoàn thành và được đặt tại Trường THPT Ứng Hòa B (Hà Nội).
Bức tượng Anh hùng Trịnh Tố Tâm được khánh thành tại trường THPT Ứng Hòa B (Hà Nội) ẢNH: Lưu Trinh
Chia sẻ về quyết định đúc tượng Anh hùng Trịnh Tố Tâm, Anh hùng Phan Văn Quý cho biết: “Tôi từng là đồng đội với anh Tâm một thời gian. Khi anh Tâm là Bí thư T.Ư Đoàn, tôi làm Đoàn ở dưới Sư đoàn. Anh em chúng tôi được cử đi tham dự Festival Cu Ba. Từ đó, tôi thân và hiểu anh Tâm nhiều hơn. Tôi có mong muốn cháy bỏng làm cái gì đó về người anh hùng đặc biệt này. Và hôm nay, tôi đã mãn nguyện khi bức tượng Anh hùng Trịnh Tố Tâm hoàn thiện. Hy vọng, mọi người, đặc biệt là lớp trẻ học tập Anh hùng Trịnh Tố Tâm không chỉ ở những chiến công mà còn ở phẩm chất, tính cách mẫu mực yêu thương, hòa đồng của anh”.
Bức tượng Anh hùng LLVTND Trịnh Tố Tâm do nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường, nguyên Cục phó Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) thực hiện.
Sự hy sinh và lòng dũng cảm của Anh hùng LLVTND Trịnh Tố Tâm đã trở thành biểu tượng cho tinh thần kiên cường, quả cảm của quân đội Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
