Áp lực thuế quan từ Mỹ, đơn hàng xuất khẩu mới của Việt Nam sụt giảm
Dù đơn hàng giảm tốc nhưng sản lượng sản xuất lại có xu hướng đi lên trong tháng 5.
Nửa đầu năm 2025 sắp kết thúc, ngành sản xuất Việt Nam tiếp tục đối diện với nhiều thách thức, đặc biệt là sự sụt giảm đơn hàng xuất khẩu do ảnh hưởng từ chính sách thuế của Mỹ. Tuy nhiên, một vài tín hiệu tích cực bắt đầu xuất hiện, hé lộ khả năng phục hồi trong những tháng tới.
Theo báo cáo mới công bố của S&P Global Market Intelligence, số lượng đơn hàng mới trong lĩnh vực sản xuất tiếp tục giảm trong tháng 5. Các doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết, những thay đổi trong chính sách thuế quan cùng với nhu cầu thị trường suy yếu là nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm này.
Đáng chú ý, mức giảm sâu nhất ghi nhận ở các đơn hàng xuất khẩu, phản ánh rõ ràng sức ép mà các nhà sản xuất Việt Nam đang phải đối mặt trên thị trường quốc tế.
Tuy nhiên, bên cạnh sự giảm tốc của đơn hàng, sản lượng sản xuất lại có xu hướng đi lên trong tháng 5, sau khi sụt giảm trong tháng trước. Một phần lý do là môi trường thuế quan dường như đã ổn định hơn, tạo điều kiện để doanh nghiệp điều chỉnh và cải thiện năng lực vận hành.
Niềm tin kinh doanh cũng có chuyển biến tích cực, tuy vẫn ở mức thấp hơn trung bình lịch sử. Một số doanh nghiệp vẫn giữ tâm lý dè dặt khi nhìn về triển vọng sắp tới, lo ngại những thay đổi bất ngờ về thuế có thể tiếp tục tác động đến đơn hàng trong tương lai.
Về mặt lao động, lực lượng nhân sự trong ngành sản xuất tiếp tục thu hẹp, chủ yếu do đơn hàng ít và một số nhân viên tự nguyện nghỉ việc. Tuy vậy, mức độ giảm lần này không quá lớn, được xem là nhẹ nhất kể từ tháng 10/2024.
Sự phục hồi sản lượng cũng kéo theo hoạt động thu mua nguyên vật liệu tăng nhẹ, chấm dứt giai đoạn giảm kéo dài hai tháng trước đó. Dù vậy, lượng hàng tồn kho vẫn có xu hướng giảm khi doanh nghiệp thận trọng trong việc tích trữ đầu vào và thành phẩm.
Trong bối cảnh nhu cầu yếu, một số nhà cung cấp buộc phải giảm giá bán sản phẩm, giúp chi phí đầu vào giảm lần đầu tiên kể từ tháng 7/2023. Nhờ vậy, các doanh nghiệp sản xuất cũng điều chỉnh giá đầu ra thấp hơn, đánh dấu tháng thứ năm liên tiếp có xu hướng giảm giá bán.
Chỉ số PMI (Chỉ số Nhà quản trị mua hàng) ngành sản xuất do S&P Global công bố đã tăng lên 49,8 điểm trong tháng 5, so với mức 45,6 điểm của tháng 4. Dù vẫn dưới ngưỡng 50 điểm mức thể hiện sự mở rộng hoạt động nhưng đây là dấu hiệu cho thấy các điều kiện kinh doanh đang dần ổn định trở lại.
Ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế của S&P Global Market Intelligence nhận định rằng, chính sách thuế vẫn đang là yếu tố chính chi phối sự vận động của ngành sản xuất Việt Nam. Theo ông, việc thuế quan từ Mỹ có phần ổn định hơn trong tháng 5 đã góp phần giúp sản lượng cải thiện và khôi phục phần nào tâm lý tích cực trong giới doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc đơn hàng xuất khẩu tiếp tục giảm sâu là cảnh báo cho thấy những rủi ro chưa thể sớm chấm dứt.
Ông cũng dự đoán, trong thời gian tới, thị trường sẽ dõi theo sát sao các quyết sách thuế quan từ Mỹ – yếu tố có thể quyết định lớn đến hướng đi của ngành sản xuất Việt Nam trong nửa cuối năm 2025.
