Canada và Ấn Độ trục xuất hàng loạt nhà ngoại giao của nhau, chuyện gì đang xảy ra?

Thủ tướng Canada Justin Trudeau cáo buộc các nhà ngoại giao Ấn Độ đã ủng hộ hành vi quấy rối và bạo lực nhằm vào người Canada, bắt nguồn từ cáo buộc cho rằng điệp viên Ấn Độ liên quan đến vụ sát hại một nhà hoạt động Sikh người Canada tại British Columbia vào năm ngoái.

Căng thẳng ngoại giao lên đến đỉnh điểm vào ngày 14/10, khi Canada trục xuất sáu viên chức Ấn Độ. Theo Ngoại trưởng Canada Melanie Joly, Ấn Độ từ chối từ bỏ quyền miễn trừ ngoại giao, điều cần thiết để thẩm vấn về một loạt vụ bạo lực nhắm vào cộng đồng Nam Á, đặc biệt là người Sikh tại Canada.

Phía Ấn Độ phủ nhận cáo buộc, đồng thời chỉ trích Canada và đáp trả bằng việc trục xuất 6 nhà ngoại giao cấp cao Canada, thông báo trên trang chính thức của Bộ Ngoại giao Ấn Độ. Ấn Độ đã yêu cầu Canada rút hàng chục nhân viên ngoại giao và đình chỉ dịch vụ cấp thị thực cho công dân nước này.

Trong tuyên bố, Bộ Ngoại giao Ấn Độ khẳng định: "Chúng tôi không tin vào cam kết đảm bảo an ninh của Chính phủ Canada hiện tại". Tại cuộc họp báo ở Ottawa, Thủ tướng Trudeau đã đưa ra các bằng chứng mà chính phủ Canada sở hữu để chống lại Ấn Độ.

Vào sáng Lễ Tạ ơn của Canada, Cảnh sát Hoàng gia Canada (RCMP) đã tổ chức họp báo đặc biệt công bố cáo buộc mới liên quan đến các điệp viên Ấn Độ.

Thủ tướng Canada Trudeau nhấn mạnh: “Chính phủ Ấn Độ đã phạm sai lầm nghiêm trọng khi tham gia hỗ trợ các hoạt động tội phạm chống lại người Canada ngay trên đất nước này, bao gồm giết người, tống tiền và các hành vi bạo lực khác".

Ông cũng cho biết các biện pháp quyết liệt được triển khai nhằm ngăn chặn mô hình thu thập thông tin bất hợp pháp của các nhà ngoại giao Ấn Độ về người Canada, sau đó cung cấp cho các tổ chức tội phạm để thực hiện các hành vi bạo lực. Thủ tướng Trudeau và Ngoại trưởng Joly đã liên lạc với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Bộ trưởng Ngoại giao Subrahmanyam Jaishankar về vấn đề này. Ngoại trưởng Canada cũng đã trao đổi với các đồng minh thuộc liên minh chia sẻ tình báo Five Eyes.

Trong một vụ án khác tại Mỹ, một điệp viên Ấn Độ bị cáo buộc đã chỉ đạo âm mưu ám sát một người Sikh ly khai tại nước này. Theo Thủ tướng Trudeau, Canada đã nỗ lực hợp tác với Ấn Độ, nhưng chỉ nhận lại phản ứng "lời phủ nhận và tấn công cá nhân nhắm vào ông cùng chính phủ Canada".

Ngoại trưởng Joly cho biết “các nhà ngoại giao hiện tại” đã tham gia vào những hành vi bạo lực gia tăng sau khi Canada cáo buộc Ấn Độ liên quan đến vụ sát hại Hardeep Singh Nijjar – một nhà hoạt động Sikh, từng kêu gọi thành lập nhà nước Khalistan độc lập ở vùng Punjab. Ấn Độ coi ông Nijjar là phần tử khủng bố.

Trả lời về khả năng áp dụng các biện pháp trừng phạt hoặc biện pháp khác, ông Joly khẳng định, "mọi thứ đều có thể xảy ra". Đại diện chính phủ Ấn Độ tại Ottawa và Vancouver từ chối bình luận ngay. Trước đó, Ấn Độ cáo buộc Canada đã vô căn cứ nhắm vào các quan chức của họ, gây nguy hiểm cho an ninh cá nhân của họ.

Quan hệ Canada - Ấn Độ trở nên căng thẳng từ tháng 9/2023, khi Canada tuyên bố có bằng chứng tình báo cho thấy điệp viên Ấn Độ liên quan đến vụ sát hại Hardeep Singh Nijjar - một người lãnh đạo phong trào Khalistan, phong trào đòi hỏi một quê hương riêng cho người Sikh, và đã công khai vận động cho phong trào này. Ông bị bắn chết vào tháng 6/2023 bởi hai tay súng đeo mặt nạ bên ngoài một ngôi đền ở Surrey, British Columbia, Canada.

Ấn Độ trước đây mô tả Hardeep Singh Nijjar là một kẻ khủng bố cầm đầu một nhóm ly khai vũ trang. Cảnh sát Canada gọi vụ giết người này là một "cuộc tấn công có chủ đích".

Phía Ấn Độ bác bỏ, cho rằng những lời buộc tội từ phía chính phủ Canada có "động cơ chính trị". Canada đã bắt bốn công dân Ấn Độ với cáo buộc sát hại Nijjar vào tháng 5 và đang điều tra khả năng liên quan đến chính phủ Ấn Độ.

Ấn Độ lo ngại rằng các hoạt động của cộng đồng người Sikh tại hải ngoại có thể làm trỗi dậy phong trào ly khai Khalistan. Trong khi đó, Canada khẳng định sẽ bảo vệ quyền tự do ngôn luận, tín ngưỡng và biểu tình hòa bình của công dân.

Theo CNN

>> Hé lộ cách Mỹ bảo vệ hàng nghìn nhà ngoại giao cùng một lúc