Chiếc xe tăng húc đổ cổng phụ Dinh Độc Lập trong ngày 30/4/1975: Từng gây ra cuộc tranh cãi kéo dài suốt 2 thập kỷ, đang được trưng bày tại bảo tàng quân sự 'khủng' nhất Việt Nam
Đây là mẫu xe tăng hạng trung, mang màu xanh đặc trưng, với súng 12,7 ly gắn trên tháp pháo do Liên Xô viện trợ cho Việt Nam.
Trong hồ sơ Bảo vật Quốc gia lưu trữ tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, chiếc xe tăng T54B với số hiệu 843 được ghi lại một cách chi tiết trong gần 10 trang tài liệu. Theo các tư liệu di sản từ Cục Di sản văn hóa, chiếc xe này được Liên Xô chế tạo và viện trợ cho Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Đây là mẫu xe tăng hạng trung, mang màu xanh đặc trưng, với súng 12,7 ly gắn trên tháp pháo. Đặc biệt, trên tháp pháo của xe có sơn hình ngôi sao vàng trên nền vòng tròn đỏ, viền vàng.
Xe tăng 843 thuộc Đại đội 4, Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn xe tăng 203, Quân đoàn 2. Vào thời điểm đó, kíp lái của chiếc xe này được coi là "thép" với những chiến sĩ dũng cảm, gồm Trung úy Bùi Quang Thận, hạ sĩ Lữ Văn Hỏa, pháo thủ số 1 Thái Bá Minh và pháo thủ số 2 Nguyễn Văn Kỷ.
Vào tháng 3/1975, chiếc xe tăng này được giao nhiệm vụ tiên phong trong chiến dịch tấn công vào Huế từ ngày 5/3 đến 29/3. Sau khi giải phóng Huế, xe tiếp tục tham gia tấn công vào các lực lượng địch tại Đà Nẵng, góp phần giải phóng thành phố này. Tiểu đoàn 1 tiếp tục nhận lệnh truy quét quân địch và giải phóng các quận, huyện ven biển Nam Trung Bộ. Trong khi đó, chiến dịch giải phóng Tây Nguyên cũng đang đi đến hồi kết, các đơn vị địch đang co cụm về Sài Gòn cố thủ.
Ngày 24/4/1975, Lữ đoàn 203, với sự tham gia của 75 xe thiết giáp, trong đó có chiếc T54B – số hiệu 843, nhận lệnh tập kết tại một đồn điền cách Sài Gòn khoảng 100 km, chuẩn bị tấn công Sài Gòn từ hướng Đông. Xe tăng 843 tham gia vào đội hình tiên phong, phối hợp với Lữ đoàn 203, Sư đoàn 304, Tiểu đoàn pháo 85 thuộc Trung đoàn pháo binh số 68, và các đơn vị pháo binh, bộ binh khác để thọc sâu vào vị trí địch, mục tiêu là chiếm Dinh Độc Lập và các địa điểm quan trọng trên tuyến đường tấn công.
Vào 9 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, lực lượng thọc sâu tiến đến cầu Sài Gòn và đã phải đối mặt với hỏa lực mạnh mẽ từ địch, bao gồm pháo binh và tàu pháo dưới sông. Tiểu đoàn 1 nhanh chóng dàn trận, đánh chặn hỏa lực địch và phá hủy các tàu pháo trên sông Sài Gòn. Lúc này, xe tăng 843 cùng Đại đội 4 nhận lệnh mở đường, phá vỡ thế phòng ngự địch, vượt cầu Sài Gòn và tiến tới cầu Thị Nghè. Tại đây, xe 843 đã phá hủy 2 xe thiết giáp M41 và M113 của địch, rồi tiếp tục tăng tốc qua cầu Thị Nghè, dẫn đầu đội hình tấn công vào Hàng Xanh. Các lực lượng địch bắt đầu tháo chạy khỏi các vị trí trọng yếu.
Khi tiến tới Dinh Độc Lập, xe 843 không thể húc đổ cổng chính, nhưng Trung úy Bùi Quang Thận đã lên nóc Dinh Độc Lập và cắm cờ chiến thắng của quân ta. Sau đó, chiếc xe tăng số hiệu 390 đã húc đổ hoàn toàn cổng chính và giúp quân ta tiến vào, bắt sống toàn bộ nội các của chính quyền Sài Gòn.
Suốt một thời gian dài sau ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước, đã có nhiều tranh cãi xoay quanh câu hỏi: chiếc xe tăng nào mới thực sự là chiếc đầu tiên húc đổ cánh cổng chính Dinh Độc Lập và tiến thẳng vào sân, ghi dấu khoảnh khắc lịch sử mang tính biểu tượng của dân tộc Việt Nam.
Phải đến năm 1995, nhờ vào bức ảnh tư liệu quý giá của nữ phóng viên chiến trường người Pháp Francoise Demulder được công bố, chiến công của xe tăng 390 do trung úy Vũ Đăng Toàn chỉ huy mới chính thức được xác nhận. Tư liệu cho thấy, xe tăng 843 dù là chiếc đầu tiên áp sát khu vực cổng chính Dinh Độc Lập, nhưng đã bị kẹt ở cổng phụ và không thể tiếp tục di chuyển.
Sau ngày thống nhất, xe tăng 843 được điều động để tiếp quản cảng Nhà Bè (nay là cảng Nhà Rồng) và hành quân về Tổng kho Long Bình. Sau đó, xe được đưa ra Hà Nội tham gia triển lãm nhân dịp mừng ngày thống nhất đất nước. Năm 1979, xe được chuyển về Bảo tàng Lịch sử Quân sự để trưng bày và chính thức được công nhận là Bảo vật Quốc gia vào năm 2012.
Trải qua thời gian dài sử dụng, xe tăng 843 đã bị hoen gỉ và xuống cấp. Khoảng 9 năm trước, Bảo tàng đã mời chuyên gia kỹ thuật quân sự từ Nga về tiến hành bảo dưỡng và thay thế một số linh kiện, giúp xe lấy lại màu sơn nguyên bản và giữ được diện mạo như mới sàng để du khách chiêm ngưỡng như hiện nay.
Ảnh: Internet
Nguồn: Tổng hợp
