Chìm trong khủng hoảng suốt 5 năm, Boeing ngày càng bị Airbus bỏ xa
Thị trường sản xuất máy bay thương mại thế giới từ lâu được như sân chơi "lưỡng độc quyền" của Boeing và Airbus. Tuy nhiên, trong 5 năm qua, số phận hai hãng này đã rẽ theo 2 hướng trái ngược: một bên tăng trưởng ổn định, một bên lao đao vì khủng hoảng.
Ngày 8/8, Boeing bổ nhiệm ông Kelly Ortberg đảm nhận vị trí CEO giữa lúc công ty liên tục gặp khủng hoảng. Ông Ortberg, cựu CEO Rockwell Collins, nổi tiếng với khả năng lãnh đạo và thành công trong vụ sáp nhập Rockwell Collins với United Technologies. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Boeing đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng về an toàn và chất lượng sản phẩm.
Dưới thời cựu CEO Dave Calhoun, hãng liên tục thua lỗ trong suốt 5 năm qua, khiến vị thế của Boeing ngày càng suy yếu trước đối thủ Airbus. Trong khi đó, Airbus đã duy trì được đà tăng trưởng ổn định, củng cố vị trí dẫn đầu của mình.
Theo CNN, sự thống trị của Boeing và Airbus một phần do phi công được đào tạo riêng cho từng hệ thống, khiến các hãng hàng không khó chuyển đổi nhà cung cấp. Hơn nữa, cả hai đều có năng lực sản xuất lớn với hàng nghìn đơn hàng tồn đọng. Tính đến cuối năm 2023, Airbus có 8.598 đơn hàng chưa giao, trong khi Boeing có 5.591 đơn tính đến cuối tháng 3/2024.
Khủng hoảng bắt đầu
Khủng hoảng của Boeing bắt đầu với hai vụ tai nạn chết người của máy bay 737 Max vào cuối 2018 và đầu 2019 tại Ethiopia và Indonesia. Hậu quả là toàn bộ dòng máy bay này bị cấm bay hơn 1,5 năm. Boeing phải chịu khoản tiền phạt khổng lồ, mất nhiều đơn hàng và công bố khoản lỗ gần 3 tỷ USD trong quý II/2019.
Mặc dù 737 Max được phép bay trở lại vào cuối năm 2020, nhưng hậu quả của sự cố này cùng với tác động của đại dịch COVID-19 khiến Boeing lỗ gần 12 tỷ USD trong năm 2020, với mức lỗ kỷ lục 8 tỷ USD trong quý IV.
Tiếp đó, vấn đề với dòng 787 Dreamliner khiến công ty phải hoãn bàn giao và sửa chữa một số bộ phận, dẫn đến khoản lỗ hơn 4 tỷ USD trong quý IV/2021. Năm 2022, nhiều trở ngại khác nhau trong lĩnh vực máy bay thương mại và kinh doanh quốc phòng dẫn đến khoản lỗ 3,3 tỷ USD trong quý III.
Mới đây nhất, sự cố bung cửa trên chuyến bay 737 Max ngày 5/1/2024 đã khiến Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đình chỉ 171 chiếc 737-9 Max và yêu cầu Boeing ngừng mở rộng sản xuất. Cuộc kiểm tra toàn diện của FAA còn phát hiện nhiều vấn đề về kiểm soát chất lượng và quy trình sản xuất, khiến hãng lỗ tiếp 1,4 tỷ USD trong quý II năm nay.
Hành trình thăng hoa của Airbus
Trong khi Boeing đối mặt với nhiều thách thức, Airbus đã có một hành trình kinh doanh suôn sẻ hơn đáng kể. Quý thua lỗ lớn nhất của hãng trong 5,5 năm qua là quý IV/2019, khi phải trả khoản tiền phạt lớn trong một vụ án tham nhũng và chi phí tăng liên quan đến chương trình máy bay quân sự A400M.
Kể từ năm 2021, Airbus liên tục ghi nhận lợi nhuận tăng qua các quý, với đỉnh cao là 2,24 tỷ USD vào quý II/2021. Năm này đánh dấu sự phục hồi mạnh mẽ của hãng sau đại dịch Covid-19, với doanh số bán hàng và giao máy bay tăng trưởng trở lại, đặc biệt là dòng A320neo.
Airbus còn ra mắt dòng máy bay A321XLR phân khúc tầm trung vào năm 2021, hứa hẹn mở rộng tầm bay lên đến 8.700 km, đáp ứng nhu cầu về máy bay hiệu quả nhiên liệu và tầm bay dài.
Năm 2022, Airbus củng cố vị trí dẫn đầu thị trường khi giao 661 máy bay, vượt xa con số 480 chiếc của Boeing. Tuy nhiên, hãng cũng phải đối mặt với những thách thức chung của ngành như thiếu hụt nguyên vật liệu và linh kiện, gây chậm trễ trong sản xuất và giao hàng.
Nửa đầu năm 2024, Airbus tiếp tục tăng trưởng với 323 máy bay thương mại được giao, tăng nhẹ so với 316 chiếc cùng kỳ năm trước. Ngược lại, Boeing chỉ giao được 175 chiếc, giảm mạnh so với 266 chiếc 6 tháng đầu năm 2023.
Kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2024 cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa hai hãng. Doanh thu Airbus đạt 28,8 tỷ euro, tăng 4% so với cùng kỳ và lãi ròng 890 triệu USD. Trong khi đó, Boeing ghi nhận doanh thu 33,6 tỷ USD, giảm 11% và lỗ ròng 1,79 tỷ USD.
Để cải thiện tình hình, Boeing đã thông báo kế hoạch mua lại nhà sản xuất thân máy bay Spirit AeroSystems vào tháng 6, nhằm củng cố năng lực sản xuất. Tuy nhiên, thời điểm hoàn tất thương vụ vẫn chưa được công bố.
Hiện tại, Boeing đang đặt nhiều kỳ vọng vào tân CEO Ortberg để xoay chuyển tình thế. Sau khi xuất xưởng 25 chiếc Boeing 737 Max trong tháng 7, hãng đặt mục tiêu tăng sản lượng lên 38 chiếc mỗi tháng vào cuối năm 2024.
Góc nhìn từ giới phân tích và đầu tư
Các chuyên gia tại Moody's và S&P dự báo mục tiêu tăng sản lượng của Boeing có thể gặp khó khăn. Jonathan Root, nhà phân tích tại Moody's, cho rằng Boeing sẽ kết thúc năm 2024 với sản lượng 32 chiếc Max mỗi tháng, đạt mục tiêu 38 chiếc vào nửa cuối 2025.
Việc giảm sản lượng để cải thiện chất lượng đã ảnh hưởng đến dòng tiền của Boeing. Công ty đã tiêu tốn khoảng 8,3 tỷ USD tiền mặt trong nửa đầu 2024 và dự kiến dòng tiền tự do sẽ âm trong năm nay.
Ben Tsocanos, Giám đốc hàng không vũ trụ tại S&P Global Ratings, nhấn mạnh: "Việc tăng và ổn định sản lượng Max là cần thiết để tạo ra dòng tiền tự do, yếu tố quan trọng để duy trì xếp hạng tín nhiệm cho Boeing".
Tony Bancroft, Giám đốc danh mục đầu tư tại Gabelli Funds, đơn vị nắm giữ cổ phiếu Boeing, chỉ ra: "Có rất nhiều đòn bẩy hoạt động trong ngành này. Với tỷ lệ sản xuất dưới công suất tối ưu, công ty sẽ tiếp tục đốt tiền mặt".
Tuy nhiên, CEO United Airlines Scott Kirby lại tỏ ra lạc quan. Sau cuộc gặp với CEO Kelly Ortberg, Kirby dự đoán Boeing sẽ phục hồi "nhanh hơn hầu hết mọi người mong đợi". Ông nói: "Tôi không chỉ được khích lệ bởi những gì tôi nghe được mà còn có thêm niềm tin rằng Boeing đang đi đúng hướng".
Các nhà phân tích cho rằng một khi tình hình ổn định, Boeing cần tập trung vào việc phát triển một máy bay phản lực thương mại mới để bổ sung vào dòng sản phẩm đang già cỗi của mình.
Bên cạnh đó, Robert Spingarn, nhà phân tích tại Melius Research, nhận định: "Với độ tuổi của ông Ortberg (64), ưu tiên của ông ấy có thể là ổn định hoạt động, tài chính của Boeing và sửa chữa văn hóa công ty".
Trong thông điệp gần đây, CEO mới của Boeing - ông Kelly Ortberg đã phát biểu với các nhân sự của hãng trong một bài phát biểu: "Việc khôi phục niềm tin bắt đầu từ thực hiện đúng các cam kết của chúng tôi - dù là sản xuất những máy bay thương mại chất lượng cao và an toàn, hay cung cấp các sản phẩm quốc phòng và không gian giúp khách hàng hoàn thành nhiệm vụ của họ".
Với những thách thức hiện tại, Boeing đang đối mặt với áp lực lớn trong việc cải thiện hoạt động sản xuất, tài chính và khôi phục niềm tin của khách hàng. Tuy nhiên, với sự lạc quan từ một số đối tác lớn và định hướng mới từ ban lãnh đạo, hãng hàng không này vẫn có cơ hội để phục hồi và lấy lại vị thế trên thị trường.
Theo Reuters, CNN, Statista
