Con phố ngắn đến nỗi nếu không để ý thì người đi đường sẽ nhanh chóng đến một khu phố khác mà không hay biết.
“Nhà không số, phố Hỏa Lò”
Con phố chỉ có duy nhất 1 số nhà - đó là số 1 Hoả Lò nơi xưa kia chính là nhà tù Hoả Lò, được người dân nhắc tới bằng câu: "Nhà không số, phố Hoả Lò". Phố Hỏa Lò dài 165m rộng 10m, được giới hạn bởi bốn phố Hỏa Lò, Hai Bà Trưng, Quán Sứ và Thợ Nhuộm với địa chỉ chính xác là số 1 phố Hỏa Lò, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.
Thời Pháp thuộc phố Hỏa Lò có tên là phố Nhà Tù (rue de la Prison), nhưng dân ta quen gọi là phố Hỏa Lò do nơi đây có nghề làm lò đun bếp. Sau cách mạng phố vẫn được gọi theo cái tên quen thuộc đó. Khác với nhiều tuyến phố, phố Hỏa Lò độc đáo khi chỉ có một số nhà là nhà tù Hoả Lò. Con phố ngắn đến nỗi nếu không để ý thì người đi đường sẽ nhanh chóng đến một khu phố khác mà không hay biết.
Toàn cảnh con phố Hỏa Lò dài chừng 165m
Nằm độc nhất trên con phố Hoả Lò là di tích Nhà tù Hỏa Lò được biết đến là "địa ngục trần gian" giữa lòng Hà Nội. Nhà tù Hỏa Lò được người Pháp xây dựng năm 1896 trên đất thôn phụ Khánh, tổng Vĩnh Xương, huyện Thọ Xương, tỉnh Hà Nội, từng là nơi giam cầm hàng ngàn chiến sĩ, nhà hoạt động cách mạng của Việt Nam. Nơi đây có nghề làm hỏa lò đun bếp nên dân ta gọi là nhà tù Hỏa Lò, còn đám quan Pháp thực dân thì đặt tên là phố Nhà Tù (Rue de Prison).
Năm 1899 nhà tù Hỏa Lò xây dựng chưa hoàn thiện, nhưng đã phải đưa vào sử dụng ngay vì việc thực dân Pháp bắt hàng loạt người yêu nước đấu tranh chống lại chúng. Những năm sau đó, nhà tù thường xuyên được cải tạo, sửa chữa, tăng thêm diện tích các phòng giam tù thương phạm của các tỉnh; khu xà lim giam các tù nhân chính trị, lại có khu riêng, nhà cửa khá hơn, giam những tù Pháp... Ngoài ra, ở ngay trước cổng nhà tù này, bọn thực dân còn thường đặt máy chém để hành hình các chiến sĩ cách mạng.
Năm 1993, nhà tù Hỏa Lò bị phá dỡ, xây một nhà tháp lớn. Nó là tòa nhà cao, to nhất Hà Nội những năm cuối thế kỷ XX. Tuy vậy, người ta còn giữ lại một phần nhà tù Hỏa Lò, làm chứng tích lịch sử. Hiện nay phần còn lại của nhà tù này đã trở thành một khu di tích Cách mạng kháng chiến đặc biệt của Thủ đô Hà Nội và được xếp hạng cấp Quốc gia năm 1998.
Nhà tù Hỏa Lò là số nhà duy nhất tại con phố này
Kiến trúc độc đáo của nơi được ví như ‘địa ngục trần gian’
Tổng diện tích của cả khu nhà tù trước kia rộng lên đến hơn 12.000m2. Tuy nhiên, ngày nay chỉ còn 2.434m2 là được giữ lại nhằm bảo tồn để trở thành khu di tích, phục vụ cho mục đích tham quan du lịch của những ai muốn đến và tận mắt chứng kiến khung cảnh của nhà tù thực dân trông như thế nào khi đến khám phá Hà Nội.
Nhà tù Hỏa Lò sở hữu lối kiến trúc độc đáo
Dưới thời Pháp thuộc, ngục Hỏa Lò được thiết kế xây dựng với cấu trúc bao gồm những bức tường đá cao 4m, dày 0,5m được gia cố thêm dây thép điện. Cả khu vực ngục tù được chia thành 4 khu A, B, C, D. Trong đó:
- Khu A, B: Dành cho các phạm nhân đang được điều tra, phạm nhân không quan trọng hoặc phạm nhân vi phạm vào kỉ cương của nhà tù.
- Khu C: Dành cho tù nhân Pháp hoặc ngoại quốc.
- Khu D: Dành cho các phạm nhân đang chờ thụ án tử hình
Hướng dẫn tham quan con phố chỉ có một số nhà ở Hà Nội
Phố Hỏa Lò nằm ở khu vực trung tâm quận Hoàn Kiếm, rất gần hồ Hoàn Kiếm và nhiều địa điểm tham quan nổi tiếng khác ở Hà Nội, nên bạn có thể di di chuyển đến Nhà tù Hỏa Lò bằng xe cá nhân, xe công cộng, thậm chí là đi bộ.
Nếu đi bằng ô tô hoặc xe máy, từ khu vực hồ Hoàn Kiếm, bạn đi đường Lê Thái Tổ theo hướng Hàng Trống, thẳng qua Bà Triệu. Sau đó, rẽ phải vào đường Hai Bà Trưng, đi thêm 500m nữa thì rẽ trái vào phố Hỏa Lò. Nhà tù Hỏa Lò tọa lạc tại địa chỉ số 1 phố Hỏa Lò.
Trong trường hợp bạn chọn đi xe buýt, thì có thể tham khảo những tuyến sau đi ngang qua địa điểm Nhà tù Hỏa Lò như:
- Xe buýt số 32 (BX Giáp Bát – Nhổn)
- Xe buýt số 38 (BX Nam Thăng Long – Mai Động)
- Xe buýt số 41 (BX Mỹ Đình – BX Gia Lâm)
- Xe buýt số 02 (Bác Cổ - BX Yên Nghĩa)
Khách tham quan có thể di chuyển đến Hỏa Lò bằng nhiều cách khác nhau
Khi tham quan phố Hỏa Lò hay còn gọi là nhà tù Hỏa Lò bạn cần lưu ý và tuân thủ những quy định ở đây như:
Tuyệt đối không mang theo những vật dụng gây cháy nổ Khi dịch chuyển bằng phương tiện cá nhân cần để xe đúng nơi quy định. Không hút thuốc lá khi vào nhà tù Hỏa Lò Trong quá trình tham quan không được dịch chuyển những hiện vật được trưng bày trong khu di tích
Giữ gìn vệ sinh chung, không vứt rác một phương pháp bừa bãi Không gây ồn ào mất trật tự trong quá trình tham quan. Trước khi vào tham quan phải gửi đồ đúng nơi quy định theo hướng dẫn của nhân viên hoặc bảo vệ nhà tù Hỏa Lò
Nhà tù Hỏa Lò đón khách tham quan từ 8h00 đến 17h00 tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày lễ, Tết. Đặc biệt, Nhà tù Hỏa Lò còn có chương trình tham quan, trải nghiệm từ 19h00 đến 19h45 vào các ngày thứ Sáu, thứ Bảy, Chủ Nhật hàng tuần.
Giá vé nhà tù Hỏa Lò quy định giá vé như sau:
- Người 15 tuổi trở lên: 30.000đ/người
- Học sinh, sinh viên, người 60 tuổi trở lên, người thuộc chính sách xã hội: 15.000đ/người
- Người dưới 15 tuổi, người khuyết tật, người có công với cách mạng: Miễn phí
