Đây là địa danh khá quen thuộc với những ai yêu thích các tác phẩm võ hiệp của nhà văn Kim Dung.
Nằm trên núi Nhạn Môn thuộc huyện Đại, cách thành phố Hân Châu tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc, chừng 20km về phía bắc, Nhạn Môn Quan là cửa ải trọng yếu để vượt qua Vạn Lý Trường Thành.
Với địa thế hiểm trở, nằm lọt thỏm giữa hai bờ vách núi dựng đứng, lại là nơi có rất nhiều chim nhạn, nên cửa ải này được gọi là Nhạn Môn Quan với hàm ý chỉ có những con chim nhạn mới có thể vượt qua.
Nhạn Môn Quan được Hoàng đế Tần Thủy Hoàng cho xây dựng để bảo vệ đất nước khỏi sự xâm lược của các bộ lạc phía bắc, nhưng cửa ải này chỉ chính thức được xây dựng dưới thời nhà Đường.
Không chỉ là địa danh huyền thoại trong các tác phẩm võ hiệp, Nhạn Môn Quan còn là một cứ điểm quân sự quan trọng trong lịch sử Trung Quốc. Nơi đây từng diễn ra rất nhiều trận đánh lớn nhỏ trong suốt hàng nghìn năm lịch sử Trung Quốc cổ đại.
Cửa ải xây bằng gạch với những con đường lát đá. Các bức tường bao quanh trải dài từ đông sang tây khoảng 5km được bố trí nhiều tháp canh. Những dấu vết của lịch sử còn hằn in trên cổng thành, gợi cho du khách nhớ về một thời loạn lạc của chiến tranh.
Trước kia, Nhạn Môn Quan có rất nhiều tháp cổ. Ở cổng phía đông có một tòa tháp hiện còn giữ lại, nhưng phần nhiều đã bị cháy rụi trong cuộc chiến tranh với Nhật Bản. Người ta đến với cửa ải này phần nhiều để tìm hiểu lịch sử trầm hùng. Cũng có người bị thu hút bởi những giai thoại, điển tích được lưu truyền từ nhiều đời.
Trong hệ thống trường thành của Nhạn Môn Quan có 2 cửa ải rất quan trọng. Chúng từng giữ vai trò quan trọng trong hệ thống phòng thủ của Vạn Lý Trường Thành. Đến nay, cả hai đều đang được bảo tồn tốt và cũng là điểm đến thu hút khách.
Tới thăm Nhạn Môn Quan tốt nhất vào thời điểm tháng 5 đến tháng 10 hàng năm, đặc biệt khi trời đất chuyển mùa giao thoa giữa hè sang thu. Khi đến Nhạn Môn, du khách không chỉ được ngắm nhìn cảnh sắc vùng biên ải, mà còn được tìm hiểu những câu chuyện lịch sử xung quanh nó. Du khách có thể tìm thấy một số bức tượng của các thành viên Dương Gia dọc theo con đường vào của Nhạn Môn Quan, hay đến thăm đền thờ Quan Vũ ở cổng phía tây.
Ngày nay, Nhạn Môn Quan là địa điểm thu hút du khách của Trung Quốc. Nhiều người đến đây với mục đích tìm hiểu lịch sử, cũng có người đến bởi sức hút từ những câu chuyện, những giai thoại liên quan đến cửa ải này.