Dân tình đổ xô 'đào' Bitcoin khiến nước Lào thiếu điện, nguy cơ 'vỡ trận'

Lào được mệnh danh là “cục pin” của Đông Nam Á nhờ tiềm năng xuất khẩu thủy điện. Quốc gia này cung cấp nguồn năng lượng sạch, giá rẻ, đồng thời đóng vai trò lớn trong quá trình giảm phát thải carbon và chuyển đổi năng lượng tái tạo như năng lượng gió và mặt trời và gió trong khu vực.

Mùa hè năm nay, Lào lại đang thiếu điện vì nhu cầu tăng cao do hoạt động “đào” Bitcoin và thời tiết nắng nóng. Nhiều khu vực ở thủ đô Viêng Chăn phải trải qua tình trạng mất điện trong những tuần qua. Thậm chí có hỏa hoạn xảy ra ở những nơi hệ thống điện bị quá tải.

Để giải quyết vấn đề, Tập đoàn điện lực quốc gia Lào (EDL) đã lập kế hoạch toàn diện để sửa chữa, thay thế và nâng cấp thiết bị phân phối, theo Đài truyền hình quốc gia Lào đưa tin ngày 16/5.

Khai thác tiền điện tử đang chiếm tới 1/3 nhu cầu sử dụng điện tại Lào

Lý giải cho tình trạng này, vào năm 2021, chính sách thúc đẩy thành lập các trung tâm dữ liệu của Chính phủ Lào đã dẫn đến sự bùng nổ trong khai thác tiền điện tử. “Đến năm 2023, hoạt động này đã chiếm hơn 1/3 nhu cầu điện của Lào, trong khi lượng mưa thấp hơn đã hạn chế sản lượng thủy điện, làm giảm nguồn cung điện và gây khó khăn trong phân phối, sử dụng điện” - ông Somboun Sangxayarath, cố vấn chính phủ và tham gia Công ty điều hành Điện lực Lào (EDL) cho biết.

Năm 2021, chính phủ Lào cấp phép khai thác và giao dịch Bitcoin cho 6 công ty theo một chương trình thử nghiệm. Đến năm 2022, Ngân hàng trung ương Lào cấp phép hoạt động cho hai sàn giao dịch tiền mã hóa.

Các nhà điều hành trung tâm dữ liệu “đào” bitcoin đang tìm kiếm các nguồn năng lượng sạch giá rẻ, khiến các nước châu Á như Lào trở nên hấp dẫn đối với họ. Với dân số chỉ 7 triệu người và công suất thủy điện tiềm năng lên đến 26,5 GW, Lào là một trong những nước giàu tài nguyên thủy điện nhất ở Đông Nam Á và là nơi lý tưởng để khai thác Bitcoin có lợi nhuận và bền vững.

Chính phủ Lào đi giải “bài toán khó” về nguồn cung điện

Thủy điện chiếm 80% lượng điện được sản xuất ở Lào trong thập kỷ qua, hợp tác với các nhà sản xuất điện độc lập trong các thỏa thuận xuyên biên giới với Thái Lan và Việt Nam.

Ông Sangxayarath cho biết, tại thị trường trong nước, EDL là nhà cung cấp điện và đã trở thành nhà nhập khẩu ròng lớn kể từ năm 2021. Hiện nay công ty này cần thêm công suất lên tới 600 megawatt (MW) vào thời điểm nhu cầu cao điểm, khiến chi phí của ngành điện đang ngập trong nợ nần của Lào tăng hơn gấp đôi.

Phóng viên của Reuters đưa tin bên lề hội nghị Năng lượng Tương lai Châu Á cho biết mùa khô năm nay Lào khó có thể nhập khẩu thêm điện do sản lượng nhập khẩu quá nhiều từ các năm trước.

Lào sẽ cân nhắc ra sao trước bài toán kinh tế về cân bằng phân phối nguồn cung điện?

Trong bối cảnh lượng mưa thất thường, quốc gia này muốn tăng tỷ lệ phát điện không dùng thủy điện lên 30% vào năm 2025 từ mức hơn 20% hiện nay. Ông Sangxayarath cũng tiết lộ về kế hoạch đang được đề ra về xây dựng các dự án thủy điện công suất 720 MW, dự kiến ​​hoàn thành vào cuối năm sau, nhằm cắt giảm nhập khẩu điện. Tuy vậy, các mục tiêu vẫn đang nằm trên giấy do chưa có dự án nào được khởi công và đi vào hoạt động trong năm nay.

“Chúng tôi cũng có những dự án nhiệt điện than. Tuy nhiên, do sự phản đối của nhiều bên, nhiều tổ chức nên việc huy động vốn cho điện than trong giai đoạn này rất khó khăn”, ông nói và cho biết thêm Lào đang tìm cách xây dựng các dự án kết hợp thủy điện với điện gió, hoặc thủy điện với điện mặt trời.

Năm ngoái, giới chức trách Lào tuyên bố không cung cấp điện cho các dự án “đào” tiền mã hóa chưa vận hành. Dù vậy, ông Sangxayarath cho biết, EDL vẫn đang tích cực xem xét các đề xuất đầu tư mới và tìm cách tăng cường nguồn điện sẵn có.

>> Cập nhật tiến độ dự án mở rộng nhà máy thủy điện có công suất lớn nhất Đông Nam Á thế kỷ XX