Đề xuất doanh nghiệp tự xây nhà cho công nhân trong các KCN

Cụ thể, trong văn bản góp ý về dự thảo thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội gửi Thủ tướng Chính phủ, Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) đã đề xuất bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hợp tác xã trong khu công nghiệp (KCN) được phép tự đầu tư xây dựng nhà lưu trú công nhân.

Theo đó, các chi phí đầu tư xây dựng nhà ở và thuê nhà lưu trú cho công nhân cũng cần được công nhận là chi phí hợp pháp, hợp lệ cũng như được hạch toán vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

HoREA cũng đề xuất mở rộng quy định cho các doanh nghiệp trong KCN được thuê nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân của các chủ đầu tư xây dựng ngoài phạm vi KCN.

Theo Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu, hiện nay Luật Nhà ở 2023 chỉ quy định doanh nghiệp được phép thuê nhà lưu trú công nhân trong KCN để bố trí cho công nhân thuê lại mà không có quy định về trường hợp các doanh nghiệp muốn thuê nhà ở xã hội ngoài KCN có được phép hay không.

>> Hà Nội sẽ tiến hành lắp đặt cột mốc Km0 tại trung tâm của vườn hoa Lý Thái Tổ

Cùng với đó, pháp luật cũng chưa có quy định cho phép doanh nghiệp trong KCN được tự đầu tư xây nhà lưu trú cho người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp của mình ở.

Trong khi đó, nhu cầu về nhà ở của công nhân lao động trong các KCN hiện nay rất lớn nhưng nguồn cung nhà ở xã hội/nhà lưu trú quá ít và không phải đối tượng nào cũng được tiếp cận.

Giữa bối cảnh đó, nhà ở thương mại lại có giá quá cao, vì thế Hiệp hội mong muốn Chính phủ nghiên cứu hỗ trợ chính sách nhằm giúp các doanh nghiệp sản xuất dù không kinh doanh BĐS nhưng vẫn được phép tự tạo lập chỗ ở cho lao động của mình.

HoREA nhấn mạnh rằng việc bổ sung các quy định này sẽ giúp tạo cơ sở pháp lý cho doanh nghiệp, HTX chủ động hơn trong việc giải quyết các vấn đề về nhà ở cho người lao động.

Nếu như các doanh nghiệp được phép tự xây dựng nhà ở cho lao động sẽ giúp các dự án nhà ở lưu trú bán cho đúng người, giúp lao động an tâm gắn bó, góp phần giải quyết được bài toán nhân lực cho doanh nghiệp, cải thiện điều kiện nhà ở công nhân, thúc đẩy sự phát triển bền vững của các KCN.

HoREA cũng đề nghị có cơ chế hỗ trợ tài chính phù hợp nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tham gia xây dựng nhà lưu trú công nhân, gồm các ưu đãi về thuế, tiếp cận vốn vay ưu đãi hoặc cơ chế đối ứng từ Nhà nước, làm giảm gánh nặng tài chính cho các doanh nghiệp.

Trước đó, nhiều doanh nghiệp đã đề xuất mô hình tự đầu tư xây dựng nhà ở và bán trả góp cho người lao động. Theo đó, doanh nghiệp sẽ bỏ vốn xây nhà, sau đó người lao động nhận nhà và trích lương hàng tháng để thanh toán dần. Cách làm này được đánh giá là giải pháp hiệu quả giúp người lao động ổn định chỗ ở. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất hiện nay vẫn là các thủ tục pháp lý phức tạp.

Việc hỗ trợ chỗ ở cho công nhân cũng là một trong những yếu tố quan trọng giúp nhiều doanh nghiệp được ghi nhận tại các chương trình tôn vinh thực hiện tốt chính sách an sinh, phúc lợi cho người lao động. Một số đơn vị đã chủ động đầu tư xây dựng nhà lưu trú cho công nhân. Chẳng hạn, Công ty Nissei Electric Việt Nam (Khu chế xuất Linh Trung 1, TP. Thủ Đức) đã xây dựng 285 phòng tập thể, phục vụ chỗ ở cho khoảng 2.280 công nhân. Tương tự, Công ty Etemal Prowess Việt Nam (quận 12) cũng đã đầu tư khu lưu trú dành riêng cho người lao động của mình. Hay như Công ty Thiên Phát đã triển khai dự án nhà lưu trú công nhân tại Khu chế xuất Linh Trung 2, quy mô 368 căn hộ, mỗi căn rộng 35m2. Hiện giá thuê là 2,2 triệu đồng/căn, trong đó 80% là căn hộ gia đình và 20% là phòng tập thể.

Tính đến quý II/2024, TP. HCM hiện có 18 khu công nghiệp với gần 1.700 doanh nghiệp, sử dụng ít nhất 320.000 lao động. Riêng lực lượng công nhân làm việc trong các nhà máy trên toàn thành phố lên đến hơn 1,3 triệu người.

Trong khi đó, thành phố mới chỉ có 16 khu nhà lưu trú dành cho công nhân, đáp ứng chỗ ở cho khoảng 22.000 người. Phần lớn công nhân còn lại phải thuê trọ hoặc ở nhờ người quen. Diện tích phòng trọ phổ biến ở mức 12m2, mỗi phòng có từ 2–3 người sinh sống, khiến mỗi người phải dành khoảng 15–20% thu nhập để chi trả chi phí chỗ ở.

Theo thống kê từ năm 2021 đến nay, TP. HCM đã đưa vào sử dụng 6 dự án nhà ở xã hội với tổng cộng 2.700 căn hộ, đồng thời đang triển khai thi công 4 dự án khác với quy mô 3.000 căn. Từ nay đến ngày 30/4, thành phố tập trung tháo gỡ các vướng mắc thủ tục pháp lý nhằm khởi công thêm 5–6 dự án nhà ở xã hội mới, với tổng số khoảng 8.000 căn hộ.

>> Chung cư có nơi tăng đến 35% chỉ trong 3 tháng đầu năm