Dừa nội địa cháy hàng, Việt Nam nhập khẩu tăng 20 lần

Trong 7 tháng đầu năm, dừa trở thành mặt hàng rau quả nhập khẩu tăng mạnh nhất của Việt Nam, với kim ngạch tăng gần 20 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân chính đến từ nhu cầu xuất khẩu tăng đột biến trong khi nguồn cung trong nước không đáp ứng kịp.

Việt Nam nhập khẩu dừa tăng gần 20 lần do xuất khẩu bùng nổ nhưng thiếu hụt nguồn cung trong nước. Ảnh minh hoạ

Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho biết, trong 7 tháng qua, kim ngạch nhập khẩu dừa đạt 31,2 triệu USD, tăng tới 1.873% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong nhóm rau quả nhập khẩu, trong bối cảnh tổng giá trị nhập khẩu toàn ngành chỉ tăng 18%, đạt khoảng 1,45 tỷ USD.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Vinafruit, việc nhập khẩu tăng mạnh là hệ quả của làn sóng xuất khẩu dừa tăng trưởng nhanh, trong khi nguồn nguyên liệu trong nước vừa thiếu hụt, vừa có giá cao. Ông cho biết thêm: "Các thị trường Trung Quốc, Mỹ và Trung Đông đều đẩy mạnh mua dừa từ Việt Nam, khiến nguồn cung cho chế biến trong nước ngày càng eo hẹp".

Từ năm 2023, Mỹ chính thức mở cửa cho dừa tươi Việt Nam. Đến tháng 8 năm nay, Trung Quốc cũng cấp phép nhập khẩu mặt hàng này, góp phần đẩy mạnh xuất khẩu. Trong 7 tháng đầu năm, dừa đã mang về hơn 306 triệu USD. Trong đó, dừa nguyên trái đạt 102,8 triệu USD, tăng gần 15%, còn dừa chế biến ghi nhận doanh thu 203,4 triệu USD, tăng hơn 56%.

Tuy nhiên, tốc độ mở rộng vùng nguyên liệu trong nước không theo kịp đà xuất khẩu. Để duy trì sản xuất, nhiều doanh nghiệp phải nhập khẩu nguyên liệu từ Indonesia và tìm kiếm thêm nguồn cung từ Papua New Guinea. Dù vậy, hoạt động giao thương với Papua New Guinea vẫn còn hạn chế do chưa có thỏa thuận chính thức giữa hai quốc gia.

Trong khi đó, giá dừa trong nước liên tục lập đỉnh. Theo Hiệp hội Dừa Việt Nam, mức giá bán lẻ hiện tại của dừa loại 1 lên đến 25.000 đồng mỗi quả, còn loại 2 dao động từ 140.000 đến 170.000 đồng mỗi chục. Ngay tại vườn, giá thu mua bình quân cũng đã chạm ngưỡng 180.000 đến 190.000 đồng mỗi chục (12 quả). Đây là mức cao nhất từ trước đến nay, chủ yếu do tác động kép từ biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long và dịch bệnh tại miền Trung. So với 4 năm trước, giá dừa hiện tại đã cao gấp sáu lần.

Giá tăng kéo theo lợi nhuận tăng, tạo động lực để người dân mở rộng diện tích canh tác. Hiện cả nước có hơn 200.000 héc-ta dừa, với sản lượng khoảng 2 triệu tấn mỗi năm. Các doanh nghiệp chế biến cũng đang phát triển mạnh, từ 8 nhà máy vào năm 2015 lên 45 nhà máy trong năm 2024, với sự góp mặt của nhiều thương hiệu lớn.

Dù vậy, nguồn nguyên liệu không tăng kịp nhu cầu chế biến đang tạo ra sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp. Trước thực trạng này, hiệp hội khuyến cáo nông dân cần chuyển hướng phát triển bền vững hơn, trong đó có việc cải thiện năng suất, đa dạng hóa giống dừa, và đặc biệt là quy hoạch vùng trồng theo hướng phù hợp với tiêu chuẩn xuất khẩu để giảm thiểu rủi ro khi thị trường biến động.