Giá 40-60 USD/tấn carbon, đề xuất phát triển thị trường tín chỉ carbon bắt buộc

Trong phiên thảo luận tình hình kinh tế - xã hội ở Quốc hội mới đây, đại biểu Nguyễn Quang Huân - Phó chủ tịch Hội Doanh nhân tư nhân Việt Nam “rất phấn khởi” khi Việt Nam thu được 51,5 triệu USD từ chuyển nhượng tín chỉ carbon, nhưng đây là trong thị trường tự nguyện.

Ông cho rằng, nếu chúng ta không khẩn trương lập thị trường bắt buộc thì có thể sẽ rất thiệt thòi vì giá carbon trên thị trường tự nguyện hiện nay rất thấp, chỉ còn 10 USD/tín chỉ. Trong khi đó, ở thị trường bắt buộc có thể là 40, 50, 60 USD, thậm chí cơ chế JCM của EU có thể lên tới 110 USD/tín chỉ carbon.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Nghiên cứu phát triển TP.HCM, chỉ rõ, thế giới yêu cầu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam phải đảm bảo tiêu chí xanh. Thế nên, chúng ta phải hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi xanh, sử dụng năng lượng sạch, nguyên liệu sạch.

Ngoài ra, phải phát triển thị trường tín chỉ carbon càng sớm càng tốt, trong đó quan tâm đến tín chỉ carbon ở khu vực nông nghiệp là thế mạnh của Việt Nam, giúp nông dân có được lợi nhuận kép từ sản phẩm nông nghiệp và từ tín chỉ carbon.

Nhìn nhận vấn đề biến đổi khí hậu ngày nay hết sức khắc nghiệt, thời tiết cực đoan, thiên tai bất thường, ông Ngân đề nghị trong phân bổ vốn đầu tư, chúng ta phải lưu ý đến các địa phương bị tổn thương nặng nề do ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, cụ thể như là Đồng bằng sông Cửu Long.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, giao dịch tín chỉ carbon trong lĩnh vực nông nghiệp sẽ giúp đất nước vượt qua thách thức hiển nhiên của cuộc cách mạng chuyển đổi xanh toàn cầu.

Bà đề nghị các đơn vị nghiên cứu tác động của thị trường carbon ở một số quốc gia liên quan đến xuất khẩu nông sản Việt Nam khi quy định này được áp dụng từ tháng 1/2026.

"Để phát triển thị trường cũng cần xây dựng chính sách hấp dẫn, thiết thực để thúc đẩy người dân, doanh nghiệp tham gia", bà Lan nhấn mạnh.

Thế giới hiện nay có thị trường carbon quốc tế tự nguyện và thị trường các bon nội địa (bắt buộc).

Thị trường carbon quốc tế tự nguyện hướng đến nhu cầu tự nguyện giao dịch tín chỉ carbon để phục vụ trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, xây dựng hình ảnh trước công chúng và nhằm tạo thêm nguồn cung tín chỉ cho thị trường carbon nội địa.

Thị trường carbon tự nguyện thường dựa trên cơ sở các hợp đồng, thỏa thuận hợp tác song phương hoặc đa phương giữa các tổ chức, công ty hoặc quốc gia. Do vậy giá bán tín chỉ carbon được điều tiết bởi cung - cầu.

Với thị trường carbon nội địa (bắt buộc) do quốc gia hoặc vùng lãnh thổ quy định và được thành lập, vận hành nhằm mục tiêu thực hiện các cam kết giảm phát thải của quốc gia, vùng lãnh thổ đó. Theo đó, các tổ chức, doanh nghiệp được giao hạn ngạch phát thải và nếu vượt quá hạn ngạch được giao thì phải đóng thuế hoặc mua hạn ngạch, tín chỉ carbon.

Đối với thị trường carbon nội địa, giá bán carbon sẽ phụ thuộc vào quy định chính sách của quốc gia. Hiện nay, trên thế giới có gần 30 quốc gia, vùng lãnh thổ đã ban hành thuế carbon, mức thuế từ 1-137 USD/tấn CO2 (1 tấn CO2 bằng 1 tín chỉ carbon).

Việt Nam là quốc gia có tiềm năng lớn về tín chỉ carbon. Cuối năm 2023, Bộ NN-PTNT cho biết nước ta đã chuyển giao xong 10,3 triệu tấn CO2 cho Ngân hàng Thế giới (WB), thu về gần 1.250 tỷ đồng.

Đồng bằng sông Cửu Long đang thực hiện đề án chuyên canh 1 triệu ha lúa chất lượng cao và giảm phát thải. Tại đề án này, WB cam kết sẽ chi trả 10 USD/tín chỉ carbon, tức người trồng lúa sẽ thu về 100 triệu USD từ bán tín chỉ carbon.

>> Quảng Trị bán tín chỉ carbon rừng, bà con chia nhau tiền tỷ