Hưởng lợi từ cục diện thương mại Mỹ - Trung, Masan High-Tech (MSR) tăng tốc bước vào cuộc chơi toàn cầu

Ngày 22/4, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025, Masan High-Tech Materials (MSR) đã trình bày những định hướng chiến lược mới trong bối cảnh thị trường khoáng sản toàn cầu đang chứng kiến những biến động mạnh mẽ.

Ông Ashley McAleese, Tổng Giám đốc MSR khẳng định: “Từ năm 2024, chúng tôi tập trung tối ưu hóa vận hành và kỷ luật tài chính nhằm đảm bảo biên lợi nhuận ổn định. Năm 2025, công ty sẽ triển khai đồng bộ các sáng kiến trọng điểm, từ mở rộng khai thác, tối ưu hóa tài nguyên đến thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hướng tới xây dựng năng lực cạnh tranh dài hạn và tạo giá trị bền vững cho tất cả các bên liên quan".

Ông Ashley McAleese - Tổng Giám đốc Masan High-Tech Materials chia sẻ tại đại hội

Trọng tâm chiến lược của MSR là tập trung vào lĩnh vực kinh doanh cốt lõi: Khai thác và chế biến khoáng sản chiến lược, đặc biệt là các sản phẩm như vonfram, bismut và florit – những nguyên liệu đóng vai trò sống còn trong các ngành công nghệ cao, quốc phòng và năng lượng tái tạo.

Động thái này của MSR không chỉ phản ánh tầm nhìn chiến lược, mà còn bám sát những thay đổi lớn trong cục diện địa kinh tế, khi cục diện thương mại Mỹ - Trung bước sang giai đoạn căng thẳng mới.

Khoáng sản thế giới và những lần biến động vì chính sách thuế quan Mỹ - Trung

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc kéo dài từ năm 2018 đến nay vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Trong giai đoạn đầu, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã áp thuế mạnh đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc nhằm giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ sản xuất nội địa.

Sau đó, mặc dù chính quyền của Tổng thống Joe Biden có phần mềm mỏng hơn trong đàm phán, nhưng chính sách áp thuế và kiểm soát chặt chẽ vẫn tiếp tục được duy trì, đặc biệt là với các mặt hàng liên quan đến khoáng sản quan trọng.

Cuộc chiến khoáng sản giữa Mỹ - Trung đã kéo dài 8 năm (Ảnh minh họa)

Trong năm 2024, Mỹ công bố kế hoạch tăng thuế đối với kim loại đất hiếm, lithium, nhôm và các loại khoáng sản chiến lược nhập khẩu từ Trung Quốc. Đây là một bước đi chiến lược nhằm giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc – quốc gia đang kiểm soát tới 90% công suất tinh chế đất hiếm trên toàn cầu (theo số liệu năm 2024 từ Nikkei Asia).

Về phía Trung Quốc, quốc gia này cũng không ngồi yên khi quyết định hạn chế xuất khẩu gallium và germanium – 2 kim loại quan trọng trong ngành bán dẫn và năng lượng tái tạo. Động thái này làm dấy lên lo ngại về một chuỗi cung ứng khoáng sản bị gián đoạn trên toàn cầu, đẩy giá nhiều loại kim loại quan trọng lên cao.

Tới đầu tháng 2/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức phát động "cuộc chiến thương mại" thông qua việc áp thuế bổ sung 10% với hàng hóa từ Trung Quốc. Để đáp trả, Trung Quốc cũng chính thức áp thuế với lượng hàng hóa nhập khẩu trị giá 14 tỷ USD của Mỹ từ ngày 10/2.

Gần nhất, ngày 9/4, Tổng thống Donald Trump thông báo tạm dừng áp thuế đối ứng trong 90 ngày đối với hơn 75 quốc gia/vùng lãnh thổ đã không trả đũa Mỹ, ngoại trừ Trung Quốc.

Trung Quốc vẫn bị Mỹ áp mức thuế tới 145% (một số mặt hàng chịu mức thuế tới 245%). Đáp trả, Bắc Kinh đã áp mức thuế 125% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ và hạn chế xuất khẩu các khoáng sản thiết yếu cho sản xuất công nghệ cao.

Theo báo cáo của Argus, Trung Quốc hiện đang nắm giữ hơn 80% nguồn cung vonfram toàn cầu (Ảnh minh họa)

Điều này tạo ra một cơn địa chấn đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là Mỹ – quốc gia hoàn toàn phụ thuộc vào nhập khẩu vonfram trung nguồn để sản xuất các sản phẩm công nghệ cao và quốc phòng.

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp ngoài Trung Quốc, đặc biệt là tại Việt Nam, Australia, Canada, đang nổi lên như những ứng viên sáng giá nhằm thay thế nguồn cung thiếu hụt.

Masan High-Tech Materials (MSR): Vị trí đắc địa trên bản đồ khoáng sản thế giới

Masan High-Tech Materials hiện sở hữu mỏ Núi Pháo – mỏ vonfram lớn thứ 2 thế giới ngoài Trung Quốc. Điều này mang lại cho công ty lợi thế chiến lược khi thế giới đang tìm kiếm những nguồn cung khoáng sản thay thế.

MHT đang sở hữu nền tảng sản xuất Vonfram tích hợp toàn cầu, từ khai thác, thu mua vật liệu thô tới chế biến, thông qua nghiên cứu và phát triển (R&D), quy tụ các chuyên gia khai khoáng hàng đầu thế giới, sử dụng công nghệ sản xuất tiên tiến và kinh nghiệm tái chế vonfram 10 năm từ Đức, để đưa vào sản xuất và cung ứng vật liệu Vonfram công nghệ cao cho thị trường toàn cầu.

Hiện tại, MHT cung cấp 30% lượng vonfram toàn cầu (ngoài Trung Quốc), với 70% khách hàng là các doanh nghiệp nằm trong top 50 thế giới về vốn hóa thị trường. Nhiều mối quan hệ hợp tác của MHT đã kéo dài hơn 2 thập kỷ. Mạng lưới nhà cung cấp rộng lớn của công ty này cũng trải dài trên 30 quốc gia và vùng lãnh thổ, với 200 nhà cung cấp đang hoạt động, điều này khẳng định tầm quan trọng và vị thế của MHT trên thị trường vật liệu toàn cầu.

Không chỉ vậy, nhờ chính sách thuế mới từ Hoa Kỳ công bố tháng 4/2025, toàn bộ danh mục sản phẩm xuất khẩu của MSR – bao gồm oxit vonfram, bismut và acidspar – không bị áp thuế, tạo ra lợi thế cạnh tranh vượt trội so với các đối thủ Trung Quốc trong các thị trường trọng điểm như Mỹ, Nhật Bản và châu Âu.

Tuy nhiên, theo Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), mức hưởng lợi của MSR trước mắt có thể chưa quá lớn do Công ty đã thanh lý khoản đầu tư vào H.C. Starck – doanh nghiệp chuyên tinh luyện sản phẩm vonfram trung/hạ nguồn như bột cacbua vonfram, vốn là những sản phẩm hưởng lợi trực tiếp từ chiến tranh thương mại.

MSR hiện tập trung chủ yếu vào khai thác vonfram thượng nguồn, nghĩa là cần thêm thời gian và đầu tư để mở rộng chuỗi giá trị nhằm tận dụng hết tiềm năng tăng trưởng.

Cục diện thương mại mới: Cơ hội và thách thức cho ngành khoáng sản Việt Nam

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã mở ra "cơ hội vàng" cho các doanh nghiệp khoáng sản Việt Nam. Các tập đoàn công nghệ toàn cầu như Tesla, General Motors, Intel... đang đẩy mạnh chiến lược "Trung Quốc +1", tìm kiếm nguồn cung khoáng sản mới ngoài Trung Quốc.

Việt Nam, với trữ lượng phong phú về vonfram, đất hiếm, bauxite, titan, đồng... và lợi thế tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) như EVFTA, CPTPP, RCEP, đang nổi lên như một điểm đến lý tưởng.

Với chiến lược Trung Quốc +1, các nước ĐNÁ đang là điểm đến lý tưởng cho các doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt là Việt Nam (Ảnh: Sourceofasia.com)

Dù vậy, ngành khoáng sản Việt Nam vẫn đối mặt thách thức: Tỷ lệ chế biến sâu còn thấp, phần lớn sản phẩm khoáng sản xuất khẩu vẫn ở dạng thô, giá trị gia tăng chưa cao. Chính phủ Việt Nam đã sớm nhận ra điều này và có các chính sách khuyến khích đầu tư chế biến sâu, kết nối hợp tác quốc tế để nâng cao năng lực sản xuất và bảo vệ môi trường.

Ngày 21/1 vừa qua, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã tiếp ông Benjamin Gallezot, Đại diện liên bộ về cung ứng khoáng sản và kim loại chiến lược Pháp. Phó Thủ tướng cho biết Việt Nam mới điều tra một số khu vực cho khoáng sản và kim loại chiến lược, cần tiếp tục đánh giá sâu về trữ lượng cũng như tính toán lộ trình khai thác, chế biến sâu khi lựa chọn và tiếp nhận công nghệ hiện đại, bảo vệ môi trường.

Phó Thủ tướng đề nghị Liên bộ về cung ứng Khoáng sản và Kim loại chiến lược Pháp cần làm việc cụ thể với Bộ Tài nguyên và Môi trường, các đối tác của Việt Nam để kết nối, triển khai thí điểm một dự án hợp tác giữa doanh nghiệp Pháp và doanh nghiệp Việt Nam để tiếp nhận, chuyển giao công nghệ của chuỗi giá trị khai thác, chế biến sâu, cung ứng các sản phẩm khoáng sản và kim loại chiến lược, trước hết cho thị trường Việt Nam và Pháp.

>> Giá tăng, không chịu thuế đối ứng, Masan High-Tech Materials chiếm lợi thế vật liệu công nghệ cao